شیر یکی از لبنیات پر مصرف در سراسر دنیا است که با طعم های مختلفی در بازار ارائه می شود.یکی از کاربردهای شیر تهیه لبنیاتی مانند کره، خامه، ماست، پنیر، کشک و...است. شیر حاوی کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی و پروتئین، آهن، ویتامین B6، ویتامین E، ویتامین K، ویتامین B2 و B1 ،نیاسین و چربی است که برای سلامت بدن فواید زیادی بهمراه دارد. از جمله فواید مصرف شیر می توان کنترل اشتها، سلامت استخوان، سلامت قلب، جلوگیری از دیابت و حفظ سلامت پوست زیبایی اشاره کرد. در این مطلب سلام دنیا خواص و مضرات شیر را مورد بررسی قرار می دهیم.
شیر برای چی خوبه
آیا می دانید نوشیدن یک لیوان شیر چه فوایدی برای بدن شما بهمراه دارد؟ نوشیدن یک لیوان شیر علاوه بر طعم لذیذی که دارد، خواص سلامتی متعددی نیز برای بدن فراهم می کند. به همین دلیل است که متخصصان توصیه می کنند که شیر را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
خواص شیر برای سلامتی بدن
1. خواص شیر برای دندان های سالم و قوی
کلسیم ماده موجود در شیر است که برای حفظ سلامت دندان ها ضروری است.همچنین مصرف شیر علاوه بر تقویت دندان های سالم از بروز حفره و پوسیدگی در دندان ها هم جلوگیری می کند.لازم به ذکر است ویتامین D فقط می تواند به جذب کلسیم کمک کند، از این رو شیری که با ویتامین D غنی شده را مصرف کنید.
2. خواص شیر برای کاهش فشار خون
فشار خون بالا یکی از عوامل خطر بیماری قلبی محسوب می شود. کلسیم، منیزیم و پتاسیم موجود در شیر موجب کاهش فشار خون می شوند.
حتما بخوانید: برای کاهش و پایین آوردن فشار خون بالا چه بخوریم
3. خواص شیر برای کاهش استرس
همانطور که در قسمت بالا اشاره شد وجود مقادی زیاد ویتامین ها و مواد معدنی در شیر عملکرد موثری مانند یک دارو مسکن استرس دارد. نوشیدن یک لیوان شیر بعد از گذراندن یک روز طولانی و سخت در محل کار می تواند برای کاهش استرس، فشار عضلات و آرامش اعصاب مفید است.
4. خواص شیر برای کاهش افسردگی
شیر سرشار از ویتامین D است و با پشتیبانی از تولید سروتونین، هورمون مرتبط با خلق و خو، اشتها و خواب به کاهش افسردگی کمک میکند.
5. خواص شیر برای عملکرد بهبود مغز
وجود ویتامین های B در شیر منبع تغذیه عالی برای کودکان است که برای بهبود عملکرد مغز و چرخه های خواب و بیداری غیر فعال موثر است.مصرف شیر گاو حاوی لانولئیک اسید کمتر و آنزیم LA / alpha-linolenic بیشتری است، بنابراین سطح خوبی از اسید چرب DHA که برای بهبود عملکرد مغز در کودکان لازم است را تضمین می کند.
6. خواص شیر برای بهبود خواب
استرس یکی از دلایل اصلی کمبود خواب شناخته شده است.استرس باعث می شود که افراد نتواند خواب شبانه آرامی داشته باشند،علاوه بر آن. سایر شرایطی مانند یائسگی هم در بروز اختلالات خواب نقش دارند.از انجایی که شیر حاوی شیر حاوی اسید آمینه تریپتوفان است بنابراین نوشیدن شیر قبل از خواب باعث ایجاد احساس خواب آلودگی می شود.
7. خواص شیر برای بهبود سلامت مو
پروتئین، کلسیم و مواد معدنی موجود در شیر مواد مغذی جهت رشد سریع مو را فراهم می کند. شیر عملکردی مشابه مرطوب کننده و نرم کننده دارد و برای ترمیم موهای خشک و آسیب دیده موثر عمل می کند.
8. خواص شیر تیلیت
تیلیت کردن نان در مایعاتی نظیر شیر منجر به نفخ و ضعف معده و یبوست می شود، علاوه براین هضم آن را برای معده دشوار می سازد؛ بنابراین از انجام اینکار خودداری کنید زیرا برای معده مضر است.
9. فواید شیر برای چشم
وجود ویتامین های A و B6 در شیر می تواند سلامت چشم ها را تضمین کند. مصرف شیر می تواند به پیشگیری از مشکلات مربوط به چشم کمک کند.
حتما بخوانید: خواص و مضرات شیر سویا
10. خواص شیر در سرماخوردگی
نوشیدن یک لیوان شیر گرم با ترکیباتی نظیر عسل منجر به کاهش علائم بیماری سرماخوردگی می شود، همچنین نوشیدن یک لیوان شیر گرم در زمان سرماخوردگی می تواند به کاهش گلودرد و آلرژی های مرتبط با آن کمک کند.
11. خواص شیر برای مردان
مصرف شیر در مردانی که اسپرم آنها ضعیف است با افزایش میزان تولید منی در آنها موجب تقویت نیروی جنسی در آنها می گردد. البته باید توجه داشته باشید که مصرف مداوم لبنیات با کاهش میزان اسپرم مرتبط بوده است پس در مصرف شیر زیاده روی نکنید.
12. خواص شیر برای زنان
- نتایج تحقیقات مشخص کرد زنانی که شیر پرچرب مصرف می کنند تا 25 درصد کمتر مشکلات باروری یا تخمک گذاری را تجربه می کنند،از این رو مصرف شیر می تواند برای باروری مفید باشد.
- نتایج مطالعات نشان می دهد که زنانی که از کودکی شیر را مصرف کرده اند خطر بروز سرطان سینه در بزرگسالی را کاهش داده بودند،به همین دلیل با گنجاندن شیر در برنامه رژیم غذایی تان خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهید.
- مصرف شیر می تواند منجر به افزایش هورمون سروتونین در بدن شود که اثرات آرام بخشی بهمراه دارد،به همین جهت می تواند به تسکین درد بدن در روزهای پیش از قاعدگی کمک کند.
13. خواص شیر در بارداری
مواد مغذی در دوران بارداری برای تامین سلامت مادر و جنین و رشد سالم نوزداد ضروری هستند،یکی از مواد غذایی مفید که می توانید در برنامه غذایی خود بگنجانید شیر است،زیرا شیر حاوی کلسیم، پروتئین ویتامین D است و می تواند به تامین مواد مغذی و ضروری این دوران کمک کند.برخی از فواید نوشیدن شیر در دوران بارداری شامل:
- ویتامین D موجود در شیر می تواند منجر به کاهش خطر بروز آلرژی در نوزاد شود.
- نوشیدن شیر در دوران بارداری می تواند برای افزایش قد نوزاد هم کمک کند.
- مصرف شیر در آینده باعث افزایش میزان انسولین در خون فرزندتان می شود و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.
- وجود ویتامینهای A ، B و D در شیر می تواند مواد مورد نیاز برای رشد داخل رحمی جنین را تامین کند.
- مصرف شیر در دوران بارداری عملکرد مشابه یک آنتیاسید دارد و میتواند به کاهش سوزش سر دل و سایر ناراحتیهای معده را که مشکل شایع در این دوران کمک کند.
- مصرف شیر در بارداری می تواندخطر ابتلا به بیماریهایی مانند مولتیپل اسکلروزیس، راشیتیسم نوزادان و پوکی استخوان را کاهش دهد.
- وجود مقادیر ید در شیر، رشد جنین و ضریب هوشی کودک در این دوران را افزایش می دهد.
حتما بخوانید: خواص و مضرات شیر بادام برای زنان و مردان
14. خواص شیر در شیردهی
در دوران شیردهی مادران به نوشیدن میزان 9 تا 13 فنجان مایعات نیاز دارند،مادران می توانند با مصرف آب، شیر، آب میوه یا سایر نوشیدنی های سالم این نیاز خود را رفع کنند.در دوران شیردهی مادران می تواند برای رفع تشنگی خود شیر بنوشند،زیرا در این زمان مادر بیشتر احساس تشنگی می کند.نتایج تحقیقات مشخص کرده است که نوشیدن شیر در دوران شیردهی موجب افزایش ذخایر پروتئین، کلسیم و ویتامین D مادر می شود.از این رو مصرف شیر در این دوران برای حفظ سلامت مادران توصیه شده است.
15. خواص شیر برای استخوان
وجود مقادیر زیاد کلسیم درشیر نه تنها برای رشد استخوان های کودکان بلکه برای حفظ سلامت استخوان های بزرگسالان و پیشگری از بروز پوکی استخوان در سنین بالا موثر است.به همین دلیل متخصصان توصیه می کنند که شیر را در برنامه رژیم غذایی خود بگنجانید و افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند می تواند شیر بدون لاکتوز یا شیرهای گیاهی را جایگزین شیر گاو کنند،البته لازم به ذکر است که کلسیم به تنهایی در بدن جذب نمی شود و برای جذب به ویتامین D نیاز دارد تا بتواند از سلامت استخوان های شما پشتیبانی کند.
16. خواص شیر برای دیابت
همانطور که در قسمت بالا اشاره شد شیر سرشار از پروتئین است،وجود این ماده مهم می تواند به کنترل سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک کند. علاوه بر این،کلسیم، منیزیم، اسیدهای چرب، ویتامین دی و پروتئین قند خون در بیماران دیابتی را کاهش می دهد.مصرف شیر در موقع صبح با پروتئین بالا در کنار غلات با کربوهیدرات بالا می تواند با آزادسازی هورمون های معده موجب کند کردن روند هضم غذا و ایجاد حس سیری در فرد شود،از این رو کاهش مصرف غذا با حفظ قند خون و کاهش خطر چاقی در این افراد همراه است.
17. خواص شیر برای کودکان
شیر در دسته مواد غذایی سرشار از ویتامین و مواد مغذی قرار دارد، که مصرف آن در نه تنها در دوران کودکی بلکه در میانسالی آنها هم فوایدی بهمراه دارد،از این رو از همان زمان کودکی شیر را د برنامه غذایی کودک دلبند خود قرار دهید.مصرف شیر در سلامت جسمی و رشد کودک نقش موثری دارد،زیرا شیر باعث تقویت سلامت استخوان، دندان ها، ناخن ها و... در آنها می شود و تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد آنها را هم فراهم می کند.نتایج بررسی حاکی از آن است که مصرف روزانه شیر می تواند باعث افزایش 5 درصد در سرعت راه رفتن کودک شود.علاوه براین مصرف شیر خطر ابتلا به پوکی استخوان را هم کاهش می دهد.البته توجه داشته باشید که مصرف شیر گاو به دلیل عدم تحمل کودک زیر یک سال به مواد معدنی، پروتئین و سدیم موجود در این شیر نباید به آنها داده شود،بهتر است در سال اول زندگی کودک از شیر مادر تغذیه کند.
18. خواص شیر محلی برای کودکان
از آنجایی که شیر گاو یکی از منابع مهم تامین کلسیم و ویتامین D است و حاوی پروتئین های مفید هم است،می تواند در حفظ سلامت جسمی و رشد کودکان موثر عمل کند. نتایج تحقیقات نشان می دهد کودکانی که روزانه نیم لیتر شیر گاو می نوشند کلسیم و ویتامین D مورد نیاز بدن خود را تامین می کنند.
حتما بخوانید: خواص و مضرات شیر نارگیل برای کودکان
البته به خاطر داشته باشید که مصرف این شیر برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی شود و بهتر است برای کودکان بالای 1 تا 2 سال شیر کامل مصرف شود. برای کودکان بالای 2 سال مصرف شیر کمچرب، انتخاب ایده آل تری است.نوشیدن بیشتر از 3 لیوان شیر در روز برای کودکان توصیه نمی شود چون ممکن است کودک به دلیل سیر شدن از خوردن غذاهای دیگر خوددری کند.
19. خواص شیر برای قلب
شیر سرشار از پتاسیم است ماده ای که می تواند غلظت خون را افزایش و موجب کاهش فشار خون شود.به این ترتیب نوشیدن شیر می تواند مانع از ابتلا به بیماری های قلبی گردد.علاوه براین مصرف شیر با کاهش کلسترول خون می تواند به حفظ سلامت قلب کمک کند.
20. خواص شیر گاو برای ریه
شیر با داشتن ترکیبات مهم و مغذی برای حفظ سلامت ریه و بهبود عفونت های دستگاه تنفسی مفید است.
21. خواص شیر برای لاغری
افرادی که قصد کاهش وزن دارند با مصرف منظم شیر می توانند راحت تر به هدف کاهش وزن و لاغری دست پیدا کنند.شیر حاوی مواد مغذی از اینرو مصرف آن در این دوران می تواند از پرخوری جلوگیری کند. شیر برای جلوگیری از چاقی بسیار موثر می باشد.یک لیوان شیر کالری مانند یک بشقاب برنج دارد. پس به عنوان یک منبع عالی از انرژی به شمار می آید.
22. خواص شیر برای بدنسازی
پروتئین موجود شیر برای بهبود رشد عضلات عملکرد بسیار خوبی دارد.به همین دلیل بسیاری از ورزشکاران بعد از اتمام تمرینات ورزشی، شیر می نوشند،زیرا نوشیدن شیر به بهبودی بدن کمک می کند.علاوه براین نوشیدن شیر بعد از ورزش مانع از بروز درد عضلات می شود و مایعات از دست رفته بدن در طول تمرینات را هم جبران می کند.
23. خواص شیر برای پوست
اسیدهای آمینه موجود در شیر می تواند از پوست در مقابل آفتاب محافظت کند و به حفظ رطوبت آن هم کمک کند. علاوه بر این،ویتامین A موجود در شیر دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و به پاکسازی رادیکال آزاد کمک می کند،و با رفع استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد از پیری زودرس پوست جلوگیری می کند.
24. خواص خوردن شیر برای صورت
مصرف شیر به دلیل وجود لاکتیک اسید و پروتئینهای کلاژن ساز موجب جوان سازی پوست می شوند .همچنین وجود اسید لاکتیک در شیر عملکردی مشابه یک ماده لایه بردار طبیعی دارد، از این رو با رفع سلول های مرده و سایر مواد باقیمانده از سطح پوست مانع از بروز مشکلاتی مانند آکنه می شود و به داشتن پوستی سالم و شفاف کمک می کند.
25. خواص شیر در طب سنتی
شیر گاو از نظر طب سنتی حرارت تقریبا معتدل ولی رطوبت زیادی دارد. اما شیر گوسفند در مقایسه با شیر گاو حاوی رطوبت بیشتری است ، از این رو نوشیدن شیر گوسفند به افراد بلغمی توصیه نمی شود. از دیدگاه طب سنتی نوشیدن شیر برای افرادی که مزاج گرمی دارند، مانع غلبه خون، محرک نیروی جنسی، اشتها آور و باعث افزایش وزن می شود. نوشیدن شیر برای افراد دارای مزاج صفراوی و خشک، یبوست مفید است اما در افرادی که دارای اعصاب و معده های ضعیف هستند و امراض بلغمی و افراد سرد مزاج مضر می باشد.
حتما بخوانید: علائم طبع سرد چیست
فواید شیر از نظر طب سنتی شامل موارد زیر است:
- مصرف شیر به صورت شیر برنج یا فرنی موجب افزایش طول عمر و زیبایی پوست می شود.
- مصرف شیر با گردو و خرما در جهت افزایش وزن بدن و زیبایی پوست و تقویت نیروی جنسی عملکرد موثری دارد.
- مصرف شیر برای درمان بیماری هایی جرب و خارش و سل و جذام و تب کاربرد دارد.
- شیر باعث حفظ رطوبت بدن و ایجاد حس سیری برای مدت طولانی می شود.
- مصرف شیر برای سلامت ریه و سینه مفید است.
- شیرهای رقیق تر هضم آسانتری دارند و در معده حالت پنیری کمتری پیدا می کنند.
- شیربز و گوسفند بعداز شیرگاو، برای تغذیه مناسب می باشند.
- شیر با حفظ رطوبات اصلی بدن برای بیماری های نظیر فراموش کاری، مالیخولیا، افسردگی و سواس، خفقان و زخم عفونی ریه موثر است.
- شیر موجب تقویت قلب میشود.
مضرات شیر
مصرف شیر در کنار فوایدی که برای بدن فراهم می کند می تواند با بروز عوارض جانبی هم همراه باشید. برخی از مضرات ناشی از نوشیدن شیر شامل:
1. از مضرات شیر : جوش زدن
تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن شیر می تواند باعث تحریک جوش شود.نتایج تحقیقات بروز جوش را با وجود کربوهیدرات و پروتئین موجود در شیر مرتبط دانسته اند،البته تحقیقات نشان می دهنند که مصرف شیر کم چرب یا بدون چربی را عامل این وضعیت پوست می دانند.
2. مضرات شیر: اگزما و حساسیت پوستی
شیر و لبنیات در دسته مواد غذایی که موجب تحریک اگزما میشود،قرار دارند. البته نتایج تحقیقاتی مشخص کرده است که افزودن شیر و پروبیوتیک به رژیم غذایی مادران در دوران بارداری و شیردهی، موجب کاهش خطر ابتلا به اگزما و حساسیتهای غذایی در کودکان شده است.علاوه براین کودکانی که به مصرف شیر حساسیت دارند علائمی نظیر اگزما،مشکلاتی مثل کولیت روده، یبوست یا اسهال را تجرربه می کنند،البته بزرگسالن هم می تواند با حساسیت به شیر مواجه شوند.سایر واکنش های احتمالی به شیر شامل:
- آنافیلاکسی یا بیش دفاعی
- خس خس سینه
- تنگی نفس
- اسهال خونی
3. مضرات شیر: شکستگی استخوان
نوشیدن مقادیر زیاد شیر یعنی بیشتر از 3 لیوان می تواند با افزایش خطر شکستگی استخوان در خانم ها همراه باشد. محققان این موضوع را با وجود قندهایی به نام «لاکتوز» یا «گالاکتوز» در شیر مرتبط دانسته اند. نتایج بررسی دیگری مشخص کرد که میزان شکستگی و پوکی استخوان در افرادی که در مناطق با مصرف میزان زیاد لبنیات، پروتئین حیوانی و کلسیم زندگی می کنند، بیشتر است.
4. مضرات شیر: سرطان
وجود مقادیر بالای کلسیم در شیر و غذاهای دیگر ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات همراه باشد و قند موجود در شیر نیز هم می تواند باعث افزایش مقدار کم خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان شود.
5. مضرات شیر: حساسیت یا عدم تحمل لاکتوز
وجود مقادیر زیاد لاکتوز در شیر گاو نسبت به شیر سایر حیوانات،مصرف این شیر برای افرادی که دچار عدم تحمل یا هضم لاکتوز هستند را با مشکل روبه رو می سازد. افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند یا باید میزان کمی لبنیات دریافت کنند و یا از روی اجبار باید از مصرف آن خودداری کنند.
سخن پایانی:
شیر یک غذای کامل و مقوی محسوب می شود و با تامین مواد مغذی برای سلامت تمامی گروهای سنی مفید است. شیر حاوی مقادیر خوبی کلسیم، ویتامین D و پروتئین است از این رو می تواند برای حفظ سلامت استخوان ها، دندان ها، بهبود عملکرد مغز، قلب، کاهش افسردگی، افزایش انرژی مفید و موثر باشد. شیر به دلیل داشتن ترکیبات مهم و مغذی یک ماده غذایی مفید برای کودکان شما است. بنابراین از همان سنین کودکی شیر را در برنامه غذایی آنها قرار دهید تا از خواص بی نظیر آن در بزرگسالی بهره مند شوند.
مقالات مرتبط:
بهترین و بدترین زمان خوردن شیر در روز و شب
خواص شیر بز برای درمان بیماری ها چیست