شنبلیله گیاهی است در همان خانواده (در دسته) سویا. مردم از دانه ها، برگ ها، شاخه ها و ریشه های تازه و خشک شنبلیله به عنوان ادویه، ماده معطر کننده و مکمل استفاده می کنند. شنبلیله یکی از گیاهان معطری است که در تهیه غذا، سالاد، سبزی خوردن و ترشی بصورت خام و پخته استفاده می شود. وجود ویتامین ها و مواد معدنی مهم در این گیاه، به شنبلیله خواص درمانی و سلامتی مهمی بخشیده است. برای آشنایی با خواص شنبلیله برای سلامتی مردان، زنان، رحم و تخمدان، فواید تخم شنبلیله برای پوست و مو، دیابت، چاقی و لاغری، مضرات و طرز تهیه دمنوش شنبلیله تا پایان این مطلب سلام دنیا با ما همراه باشید.
شنبلیله چیست و برای چی خوبه
شنبلیله گیاهی علفی با برگ های سبز و دانه های با طعم تند و معطر است از این گیاه در مصارف آشپزی استفاده می شود.اما کمتر کسی از خواص درمانی این گیاه پر خاصیت باخبر است.از گذشته از شنبلیله به دلیل خواص داروی در آن برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده است.این گیاه پرخاصیت این روزها به عنوان ادویه برای خوش طعم کردن غذاها و در تهیه محصولات آرایشی و بهداشتی نیز بکار میرود.وجود ترکیبات شیمیایی در شنبلیله نظیر مس، آنتی اکسیدانه، فیبر، آهن و منیزیم شنبلیله را یک گیاه پرخاصیت دارویی تبدیل کرده است که برای درمان بیماری ها اثربخشی خوبی دارد. در حالی که تحقیقات بیشتری لازم است، برخی از مطالعات نشان می دهد که شنبلیله می تواند مزایای سلامتی مختلفی داشته باشد. شنبلیله ممکن است بتواند به کاهش خطر ابتلاء به بیماری های زیر کمک کند.
- سرطان
- دیابت
- چاقی
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- شرایط قلبی
- عفونت های باکتریایی، قارچی و ویروسی
- التهاب
حتما بخوانید: درمان خانگی فشار خون بالا با 7 راهکار ساده
با این حال، استفاده یا مصرف ترکیبات موجود در شنبلیله ممکن است باعث انقباضات رحمی در دوران بارداری و بدتر شدن انواع حساس به هورمون (حساسیت هورمون) در سرطان شود. شنبلیله همچنین ممکن است باعث علائم خفیف دستگاه گوارش مانند اسهال و نفخ شود.
نام دیگر شنبلیله
شینبل نام دیگر گیاه شنبلیله است.
فواید شنبلیله برای سلامتی بدن چیست؟
خواص شنبلیله برای کاهش خطر بیماری های قلبی
تخم شنبلیله حاوی ترکیبی به نام گالاکتومانان (galactomannan) است. گالاکتومانان نوعی فیبر محلول است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
خواص شنبلیله برای یبوست
وجود مقادیر بالای فیبر در شنبلیله،این سبزی را به یک درمان طبیعی برای یبوست تبدیل کرده است.بنابراین مصرف شنبلیله می تواند برای درمان یبوست مفید باشد.
خواص شنبلیله برای لاغری و کاهش وزن
شنبلیله حاوی نوعی فیبر محلول در آب است و اشتها را کاهش داده و باعث ایجاد حس سیری در فرد می‌شو،در نتیجه موجب کاهش وزن و لاغری می گردد. شنبلیله ممکن است اشتها را سرکوب کرده و احساس سیری را افزایش دهد، که می تواند به کاهش پرخوری و کاهش وزن منجر شود. در یک مطالعه در سال 2015، 9 شرکت کننده زن کره ای که اضافه وزن داشتند قبل از ناهار، شنبلیله، یا چای دارونما (دارونما هر چیزی است که به نظر می رسد یک درمان پزشکی "واقعی" است - اما چنین نیست. این می تواند یک قرص، یک شات یا انواع دیگری از درمان "جعلی" باشد.) نوشیدند. افرادی که چای شنبلیله می نوشیدند، احساس می کردند که گرسنگی کمتری دارند و سیر هستند. با این حال، چای باعث نشده است که شرکت کنندگان کمتر بخورند. به دلیل محتوای فیبر، پودرهای عصاره شنبلیله نیز ممکن است منجر به احساس سیر بودن شود.
خواص شنبلیله برای گلو درد
شنبلیله برای درمان گلودرد موثر است. شنبلیله خیس‌شده حالت لزجی پیدا می کند و نوشیدن آن که در کاهش سرفه و گلودرد اثربخشی خوبی دارد.
خواص شنبلیله برای رفع سوزش معده
نتایج تحقیقات مشخص کرد افرادی که از ناراحتی و سوزش معده رنج می بردند و به مدت دو هفته شنبلیله مصرف کردند، این درمان بطرز چشمگیری علائم و نشانه‌های بیماری در آنها را کاهش دادد. نکته جالب توجه این است که مصرف شنبلیله عملکردی مشابه مصرف داروهای ضدانسداد در بیماران دارد.
حتما بخوانید: درمان خانگی رفلاکس معده با عسل
خواص شنبلیله برای دیابت
محققان خواص شنبلیله برای کاهش قند خون را به وجود ماده ای به نام گالاکتومانان در آن نسبت داده اند.از این رو مصرف این سبزی پرخاصیت در مبتلایان به دیابت نوع 2 می تواند منجر به کاهش قند خون شود. گالاکتومانان موجود در شنبلیله ای با کاهش جذب گلوکز در بدن می تواند برای کاهش قند خون در این افراد موثر عمل کند. مطالعات کمی در حیوانات نشان داده اند که حداقل چهار ترکیب موجود در شنبلیله دارای خاصیت ضد دیابتی هستند. آنها در درجه اول:
- جذب گلوکز روده را کاهش می دهد
- تخلیه معده را به تأخیر می اندازد
- حساسیت و عملکرد انسولین را بهبود می بخشد
- غلظت پروتئین اتصال چربی را کاهش می دند
در یک مطالعه در سال 2017، موش هایی که از رژیم غذایی پرچرب و 2 درصد مکمل بذر شنبلیله به مدت 16 هفته تغذیه کرده بودند، تحمل گلوکز بهتری نسبت به افرادی که مکمل دریافت نکردند، داشتند. با این حال ، شنبلیله تحمل گلوکز را در موش هایی که رژیم کم چربی می خورند، بهبود نمی بخشد. همچنین، نویسندگان نتیجه گرفتند که 4 روز ورزش داوطلبانه بر روی یک چرخ توپی در نهایت در بهبود تحمل گلوکز در همه موش ها از شنبلیله مؤثرتر است. به طور کلی، محققان از شنبلیله فواید کمتری از آنچه انتظار داشتند پیدا کردند.
خواص شنبلیله برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ
وجود ماده ای به نام ساپونین در شنبلیله برای پاکسازی و از بین بردن مواد سمی و مضر از دستگاه گوارش ضروری است و از طریق پاکسازی بدن میتواند مانع از بروز سرطان روده بزرگ شود. برای بهمره مندی از خواص شنبلیله،این سبزی را به صورت هفتگی مصرف نمایید.
خواص شنبلیله برای زنان
وجود ماده‌ی شیمیایی به نام دیوسگنین (diosgenin) و ایزوفلاون‌های استروژنیک (estrogenic isoflavones) در شنبلیله عملکرد مشابه هورمون استروژن در بدن زنان دارد.عدم وجود استروژن در بدن زنان باعث بروز نشانه های یائسگی در آنها می‌شود. بنابراین، مصرف شنبلیله با داشتن این ترکیبات مشابه می تواند علائم یائسگی نظیر تغییر خلق‌وخو، افسردگی، گرفتگی عضلات و اشتهای کاذب را کاهش دهد. درواقع هورمون استروژن سایر هورمون‌های بدن را هم تحت تاثیر قرار می دهد و ایجاد روندی منظم برای ترشح این هورمون به حفظ سلامت بدن نیز کمک می کند.
خواص شنبلیله برای رحم
مصرف تخم شنبلیله موجب انقباض رحم ،تحریک و کاهش درد زایمان می گردد. در طب سنتی از گیاه شنبلیله برای درمان عفونت واژن استفاده شده است.
حتما بخوانید: پاکسازی رحم از عفونت با داروهای گیاهی
خواص شنبلیله برای کیست تخمدان
کیست تخمدان یکی از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز در بدن است،کیست تخمدان در زنان باعث ناباروری می شود.یکی از درمان های طبیعی برای کیست تخمدان مصرف شنبلیله است زیرا این گیاه حاوی مقادیر زیادی از هورمون های زنانه است و می تواند به رفع عدم تعادل هورمونی در زنان و در نتیجه مشکلات ناباروری در خانم ها که مرتبط به هورمون های جنسی کمک کند.در تحقیقات مشخص شده است که مصرف شنبلیله باعث کاهش حجم تخمدان و اندازه کیست تخمدان در آزمایشات سونوگرافی شده است.
خواص شنبلیله برای قاعدگی
شنبلیله به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی قوی به ماده ای موثر برای تسهیل روند و کاهش دردهای قاعدگی تبدیل شده است. همچنین مصرف شنبلیله باعث تنظیم قاعدگی، رفع لکه‌بینی و تسکین دردهای قاعدگی می گردد.
خواص شنبلیله برای مردان
مصرف شنبلیله به طرز چشمگیری بروی افزایش تولید هورمون تستوسترون در مردان اثرگذار است. نتایج تحقیقات مشخص کرد مردانی که به مدت 6 هفته حدود 600 میلی‌گرم شنبلیله مصرف کرده بودند، میل جنسی در آنها افزایش پیدا کرده بود. در واقع افزایش میلی جنسی در این مردان با افزایش سطح هورمون تستوسترون به دلیل مصرف شنبلیله مرتبط بوده است.
تستوسترون را افزایش داده و تعداد اسپرم ها را تقویت می کند. شنبلیله ممکن است به افزایش سطح تستوسترون و اسپرم کمک کند. در یک مطالعه در سال 2017، 50 داوطلب مرد به مدت 12 هفته عصاره تخم شنبلیله را مصرف کردند. حدود 85 درصد از شرکت کنندگان دارای تعداد اسپرم افزایش یافته بودند. نتایج همچنین حاکی از آن است که عصاره به طور مداوم هوشیاری ذهنی، خلقی و میل جنسی را بهبود می بخشد.
خواص شنبلیله برای کلیه
در طب سنتی چین از شنبلیله برای خواص درمانی بی نظیرش برای درمان بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی استفاده می‌شود.کلیه در بدن مسئول تصفیه خون از مواد زائد و دفع متابولیت های بدن است.مصرف شنبلیله به دلیل وجود فلاونوئیدهای پلی فنولی منجر به بهبود عملکرد کلیه می شود.
خواص شنبلیله برای چاقی
از گذشته شنبلیله به عنوان یک ماده طعم دهنده و داروی اشتها آور استفاده شده است. بمنظور افزایش وزن باید عصاره شنبلیله در غذاها را بطور منظم مصرف کنید، زیرا این عصار باعث افزایش اشتها و افزایش وزن و چاقی می شود.آب شنبلیله را بجوشانید و به دمنوشی که تهیه شده عسل اضافه و میل کنید. بعد از یک ساعت می توانید چیزی بخورید و یا بنوشید.
خواص شنبلیله برای تیروئید
مصرف شنبلیله عملکرد غده تیروئید را بهبود می بخشد.افزودن دانه های شنبلیله به رژیم غذایی با داشتن اثرات محافظتی می تواند به درمان اختلالات غده تیروئید کمک کند.
خواص تخم شنبلیله برای پوست
دانه شنبلیله یک گیاه ضد پیری است و می تواند به کاهش علائم چین و چروک پوست کمک می کند. برای تهیه ماسک ضد پیری 1 قاشق بذر شنبلیله را با مقداری ماست مخلوط کنید و خمیر بدست آمده را روی صورت خود بمالید.بعد از گذشت 30 دقیقه ماسک را از روی صورت بشویید. این ماسک صورت برای شادابی و بهبود سلامت پوست مفید است.
حتما بخوانید: رفع چین و چروک صورت با داروهای گیاهی
خواص شنبلیله برای مو
بذر شنبلیله با تقویت فولیکول موها برای درمان ریزش موها موثر عمل می کند.همچنین شنبلیله به براق شدن مو نیز کمک می کند.برای تهیه این ماسک مقداری بذر شنبلیله را به یک ظرف آب اضافه کنید و آن را بجوشانید.در ادامه دانه های خیس شده را له کنید و به شکل خمیر تبدیل کنید و روی موها و ساقه موهای خود ماساژ دهید و بعد موهای خود را آبکشی کنید.
2. خواص شنبلیله برای تولید شیر
شنبلیله ممکن است به تحریک تولید در شیر مادر و سهولت جریان آن کمک کند. پزشکان طب سنتی آسیا از مدت ها قبل به این منظور شنبلیله را توصیه می کنند. در یک مطالعه در سال 2014 ، 25 زن که به تازگی زایمان کرده اند به مدت 2 هفته روزانه سه فنجان چای شنبلیله می نوشیدند و در هفته های اول شاهد افزایش حجم شیر بودند.
5. خواص شنبلیله برای کاهش التهاب
مقادیر قابل توجهی آنتی اکسیدان موجود در شنبلیله به عنوان یک ماده ضد التهاب به آن پتانسیل قوی می دهد. نتایج یک مطالعه در سال 2012 در موش ها نشان می دهد که مقدار بالای آنتی اکسیدان فلاونوئید موجود در دانه شنبلیله می تواند التهاب را کاهش دهد.
6. خواص شنبلیله برای کاهش فشار خون
شنبلیله ممکن است به تنظیم سطح کلسترول و بهبود فشار خون کمک کند، این می تواند خطر ابتلا به شرایط قلبی را کاهش دهد و سلامت قلب را بهبود بخشد. این ممکن است به این دلیل باشد که تخم شنبلیله تقریباً 48 درصد فیبر غذایی دارد. هضم فیبر غذایی بسیار سخت است و یک ژل چسبناک در روده ها تشکیل می دهد که هضم قندها و چربی ها را سخت تر می کند.
7. خواص شنبلیله برای کاهش درد
شنبلیله مدتهاست که در طب سنتی برای تسکین درد مورد استفاده قرار می گیرد. محققان تصور می كنند كه تركیباتی به نام آلكالوئیدها در گیاهان دارویی باعث جلوگیری از گیرنده های حسی می شوند که به مغز اجازه می دهد درد را درک کند. در یک مطالعه در سال 2014، 51 زن با درد پریودی دردناک، 3 بار در روز برای 3 روز اول دوره خود به مدت 2 ماه متوالی، کپسول پودر دانه شنبلیله مصرف کردند. آنها مدت زمان درد کمتر و علائم کمتری را در بین ماه ها تجربه کردند.
خواص دمنوش شنبلیله
1. خواص دمنوش شنبلیله برای سلامت قلب
وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی که در دمنوش شنبلیله وجود دارد با کاهش کلسترول خون می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی شود.
2. خواص دمنوش شنبلیله : ضد التهاب طبیعی
در طب سنتی چینی از دمنوش شنبلیله که حاوی خواص ضد التهاب قوی است برای درمان بیماری های مزمن استفاده می شود.
3. خواص دمنوش شنبلیله : دیابت نوع 2
نتایج بررسی ها مشخص کرد که دمنوش شنبلیه سرشار از فیبر است، این فیبر سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می دهد
حتما بخوانید: درمان خانگی دیابت نوع دو
4. خواص دمنوش شنبلیله : دوران شیردهی
مصرف دمنوش شنبلیله در مادران شیرده باعث افزایش شیر آنها می شود.
درمان بیماری های تنفسی
مصرف دمنوش شنبلیله برای درمان بیماری های تنفسی، سرماخوردگی، گلودرد و سرفه مفید است.
جوانسازی پوست
وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها در دمنوش شنبلیله برای حفظ سلامت پوست با فواید زیادی همراه است،زیرا این آنتی اکسیدان ها باعث رفع چین و چروک ها و جوان سازی پوست صورت می شوند.
لاغری و کاهش وزن
دمنوش شنبلیله برای لاغری و کاهش وزن موثر عمل می کند.
خواص ماست و شنبلیله
ترکیب بذر یا دانه شنبلیله به همراه ماست میتواند برای کاهش قند خون و درمان دیابت اثربخش باشد.نحوه مصرف: برای کاهش سطح قند خون، دانه شنبلیله که در آب داغ خیس کرده اید را با ماست ترکیب و میل کنید.
استفاده از ترکیب ماست با شنبلیله برای جوان سازی پوست مفید است.برای تهیه ماسک، یک قاشق بذر شنبلیله را با ماست اضافه و مخلوط کنید و آن را روی صورت خود بمالید و بعد از گذشت مدتی آن را بشویید.
کاربرهای استفاده از شنبلیله
شنبلیله یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که دارای ریشه در هر دو سیستم سنتی پزشکی هند و چین است. عصاره شنبلیله در بسیاری از محصولات متداول از جمله:
- صابون
- لوازم آرایشی
- چای
- گرام ماسالا (garam masala: ترکیبی از ادویه است که به طور گسترده در غذاهای هندی مورد استفاده قرار می گیرد)، مخلوط ادویه
- چاشنی ها
- محصولات ساخته شده از شربت افرا (عصاره شربت افرا)
مواد مغذی شنبلیله
شنبلیله حاوی بسیاری از مواد مغذی ضروری است، و اینها به آنتی اکسیدان قوی کمک می کنند. برخی از این مواد مغذی عبارتند از:
- کولین
- اینوزیتول
- بیوتین
- ویتامین A
- ویتامین های گروه B
- ویتامین دی
- فیبر محلول و نامحلول
- آهن
حتما بخوانید: 11 مواد غذایی سرشار از آهن
طرز استفاده از دانه شنبلیله
یک قاشق چای‌خوری تخم شنبلیله را به یک قوری آب جوش اضافه کنید و اجازه دهبد برای مدت 30 دقیقه به خوبی دَم بکشد، می‌توانید برای بهتر شدن طعم به این دمنوش گیاهی کمی لیمو ترش و عسل هم اضافه کنید.
مضرات شنبلیله در طب سنتی
مصرف بیشتر از 8گرم دانه شنبلیله ممکن است باعث کاهش قند خون شود. گاهی اوقات مصرف بیش از حد شنبیله با بروز عوارض خفیف گوارشی مثل تهوع و نفخ همراه خواهد بود.واکنش های آلرژیک یکی دیگر از عوارض شنبلیله هستند که به دنبال مصرف یا بوییدن دانه شنبلیله با بروز علائمی به صورت رینیت، خس خس سینه، غش کردن و آنژیوادم صورت، همراه می باشد. پس در مصرف این گیاه پرخاصیت زیاده روی نکنید تا خطر بروز عوارض جانبی را کاهش دهید.
عوارض شنبلیله
خوشبختانه مصرف شنبلیله در دوزهای پیشنهاد شده باعث بروز عوارض جانبی نمی شود.اما در صورت ابتلا به دیابت و مصرف دارو در مصرف شنبلیله احتیاط کنید زیرا این سبزی باعث کاهش قند خون می شود.مصرف شنبلیه گاهی اوقات در برخی افراد منجر به سوءهاضمه و اسهال می شود،بنابراین از مصرف بیش از حد و بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
عوارض مصرف بیش از حد شنبلیله
برخی از اثرات ناخواسته شایع در شنبلیله شامل موارد زیر است:
- اسهال
- درد شکم
- ادرار، عرق، یا شیر مادر که بوی افرا می دهد
- سرگیجه
- سردردها
برخی از افراد نسبت به شنبلیله واکنش های آلرژیک داشته اند ، اگرچه این نادر است. زنان باردار باید از مصرف شنبلیله خودداری کنند زیرا این ماده حاوی ترکیباتی است که می تواند انقباضات را تحریک کند و ممکن است باعث ناهنجاری هایی هنگام تولد شود. شنبلیله همچنین می تواند به طور مشابه با استروژن در بدن عمل کند، بنابراین ممکن است افراد مبتلا به سرطان های حساس به هورمون را تحت تأثیر منفی قرار دهد. به طور کلی، فرد با هر مشکل بهداشتی باید از شنبلیله خودداری کند یا با احتیاط از آن استفاده کند. قبل از امتحان آن با پزشک مشورت کنید.
شنبلیله با بسیاری از داروها ارتباط یا تداخل منفی ندارد، اما برخی از ترکیبات گیاه ممکن است عملکردهای مشابهی با داروها انجام دهند، بنابراین مصرف هر دو ماده ممکن است بی خطر باشد. دانستن خطرات مصرف بیش از حد در شنبلیله به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. مانند هر ماده غذایی یا مکمل های دارویی، بهتر است شنبلیله را با سرعت کم و آهسته به رژیم غذایی اضافه کنید.
فواید شنبلیله به طور خلاصه
در حال حاضر، شواهد قطعی کافی برای حمایت کامل از استفاده از شنبلیله برای هر نوع هدف در پزشکی وجود ندارد. با این وجود، مردم صدها یا هزاران سال به طور بالقوه از شنبلیله در اشکال مختلف استفاده کرده اند تا بتوانند برای درمان طیف وسیعی از شرایط انجام دهند، مانند:
- مشکلات گوارشی، از جمله یبوست، کاهش اشتها و ورم یا التهاب معده
- تولید و جریان شیر مادر
- دیابت
- تستوسترون یا میل جنسی کم
- قاعدگی دردناک
- یائسگی
- آرتروز
- فشار خون بالا
- چاقی
- مشکلات تنفسی
- کورک و التهاب
- عملکرد کم در ورزش
- زخم معده
- زخم های باز
- درد عضلانی
- میگرن و سردرد
- دردهای زایمان
نتیجه گیری
شنبلیله گیاهی معطر و پر خاصیت است که نه تنها در تهیه غذا بلکه برای درمان بیماری ها و بهبود سلامتی نیز فواید بسیار زیادی دارد. از مهمترین خواص شنبلیله برای سلامتی میتوان به درمان مشکلات کلیه، کیست تخمدان، لاغری، دیابت، بهبود سلامت مردان و زنان و... اشاره کرد. مردم صدها سال از شنبلیله برای درمان شرایطی اعم از قند خون ناپایدار گرفته تا تستوسترون کم استفاده کرده اند. در حالی که ممکن است مزایای سلامتی داشته باشد، شنبلیله نمی تواند هیچ بیماری را درمان کند. برای جلوگیری از عوارض، پزشک باید در اسرع وقت تمام علائم را ارزیابی کند. افراد، به ویژه افرادی که شرایط مزمن دارند و زنان شیرده، باید قبل از شروع مکمل های شنبلیله یا افزایش قابل توجهی در مصرف رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنند.