حمله قلبی یا همان سکته قلبی زمانی رخ می دهد که جریان خون به قلب به شدت کاهش پیدا کند یا مسدود شود. انسداد معمولاً به دلیل تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در شریان های قلب (کرونری) رخ می دهد. سکته قلبی یک وضعیت اورژانسی است. اگر شما یا فرد دیگری این علائم را تجربه کرد، احتمال حمله قلبی وجود دارد و نیاز به مراقبت پزشکی فوری است. با سلام دنیا همراه باشید تا با علائم سکته قلبی چیست، انواع علل، علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان حمله و سکته قلبی آشنا شوید.
سکته قلبی (حمله قلبی) چیست
در طی سکته قلبی، جریان خونی که به طور طبیعی قلب را با اکسیژن تغذیه می کند، قطع می شود و عضلات شروع به مردن می کنند. حمله قلبی که "آنفارکتوس میوکارد" نیز نامیده می شود، یک مشکل رایج است و تخمین زده می شود که هر 40 ثانیه یک سکته قلبی اتفاق می افتد. برخی از افرادی که دچار حمله قلبی هستند، علائم هشدار دهنده آن را نشان می دهند.
علائم سکته قلبی
علائم سکته قلبی متفاوت هستند. برخی افراد علائم خفیفی را تجربه می کنند.اما برخی دیگر با علائم شدید مواجه می شوند. و برخی افراد اصلا هیچ علائمی ندارند.
حتما بخوانید: علائم حمله قلبی در زنان چیست
علائم شایع سکته قلبی عبارتند از:
- درد قفسه سینه که ممکن است مانند فشار، سفتی، درد، فشردن یا درد در قفسه سینه باشد.
- درد یا ناراحتی که به شانه، بازو، پشت، گردن، فک، دندان‌ها یا گاهی اوقات بالای شکم گسترش می‌یابد.
- عرق سرد
- خستگی
- سوزش سر دل یا سوء هاضمه
- سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی
- حالت تهوع
- تنگی نفس
عوامل خطر، عوارض، آزمایش ها و درمان سکته (حمله) قلبی چیست
علت سکته قلبی
چند بیماری قلبی وجود دارد که می تواند باعث سکته قلبی شود. یکی از شایع ترین علل حمله قلبی، بوجود آمدن پلاک در شریان ها (آترواسکلروز) است که مانع از رسیدن خون به عضله قلب می شود. حملات قلبی همچنین می تواند در اثر لخته شدن خون یا رگ های خونی پاره ایجاد شود. به طور معمول، حمله قلبی به خاطر اسپاسم رگ های خونی ایجاد می شود.
علائم حمله قلبی
علائم سکته قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه
- حالت تهوع
- تعریق
- سرگیجه یا احساسی سبکی سر
- خستگی
علائم بسیار بیشتری وجود دارد که ممکن است در هنگام حمله قلبی اتفاق بیفتد، و می تواند در زنان یا مردان متفاوت باشند.
عوامل خطر سکته قلبی
برخی عوامل می توانند شما را در معرض سکته قلبی قرار دهند. برخی از عواملی که نمی توانید تغییر دهید مانند سن و سابقه خانوادگی اند. عوامل دیگری وجود دارند که قابل تغییرند.
عوامل غیر قابل تغییر در سکته قلبی عبارتند از:
- سن. اگر در سن بالاتر از 65 سال هستند، خطر بروز حمله قلبی بیشتر است.
- جنسیت. مردان نسبت به زنان در معرض خطر بیشتر سکته قلبی هستند.
- سابقه خانوادگی. اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی، فشار خون بالا، چاقی یا دیابت دارید، بیشتر در معرض خطر هستید.
- نژاد. احتمال حمله قلبی در مردم آفریقای جنوبی بیشتر است.
حتما بخوانید: علائم بیماری قلبی در مردان چیست
عوامل خطر قابل تغییر در حمله قلبی شامل این موارد است:
- سیگار کشیدن
- کلسترول بالا
- چاقی
- ورزش نکردن
- رژیم غذایی و مصرف الکل
- استرس
آزمایشات تشخیصی سکته قلبی عبارتند از:
1. الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
این اولین آزمایشی که برای تشخیص سکته قلبی انجام می شود،این دستگاه سیگنال های الکتریکی را هنگام عبور از قلب ثبت می کند. الکترودها به قفسه سینه و گاهی اوقات بازوها و پاها متصل می شوند. سیگنال ها به صورت امواج نمایش داده شده روی مانیتور یا بصورت چاپ شده روی کاغذ ثبت می شوند. نوار قلب می تواند نشان دهد که آیا دچار سکته قلبی شده اید یا خیر.
2. آزمایشات خون
برخی از پروتئین های قلب پس از آسیب قلبی در اثر سکته قلبی به آرامی به خون نشت پیدا می کنند. برای بررسی این پروتئین ها (مارکرهای قلبی) می توان آزمایش خون انجام داد.
3. اشعه ایکس قفسه سینه
آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه وضعیت و اندازه قلب و ریه ها را نشان می دهد.
4. اکوکاردیوگرافی
امواج صوتی (اولتراسوند) تصاویری متحرک از قلب ایجاد می کند. این آزمایش می تواند نحوه حرکت خون در قلب و دریچه های قلب را نشان دهد. اکوکاردیوگرام می تواند به تشخیص آسیب دیدگی ناحیه ای از قلب کمک کند.
5. آنژیوگرافی
یک لوله بلند و نازک (کاتتر) در یک سرخرگ، معمولاً در ساق پا، وارد می شود و به سمت قلب هدایت می شود. رنگ از طریق کاتتر جریان می یابد تا به شریان ها برای نمایش واضح تر در طول آزمایش کمک می کند.
6. سی تی اسکن یا ام آر آی قلب
این آزمایشات تصاویری از قلب و قفسه سینه تهیه می کنند. سی تی اسکن قلب از اشعه ایکس استفاده می کند. ام آر آی قلب از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از قلب شما استفاده می کند. برای هر دو آزمایش، شما معمولاً روی تخت که داخل یک دستگاه لوله مانند بلند است،دراز می کشید. از هر کدام از این آزمایشات می توان برای تشخیص مشکلات قلبی استفاده کرد. آنها می توانند برای نشان دادن شدت آسیب قلبی کمک کنند.
آزمایش ها و درمان سکته قلبی
اگر پزشک تشخیص حمله قلبی را دارد، بسته به علت، از آزمایشات و درمان های مختلف استفاده می کند. ممکن است پزشک دستور کاتتریزاسیون قلبی (سوند قلبی) را بدهد. در طی آن یک کاوشگر که درون یک لوله نرم انعطاف پذیر به نام کاتتر جایگرفته است، وارد عروق خونی شما می شود. این به پزشک شما اجازه می دهد مناطقی که ممکن است پلاک ایجاد شود را ببیند. پزشک می تواند از طریق کاتتر، رنگ را به شریان های شما تزریق کند و با استفاده از اشعه ایکس وضعیت جریان خون و همچنین هرگونه انسداد را مشاهده کند. اگر دچار سکته قلبی شده اید، ممکن است پزشک یک روش (جراحی یا غیر جراحی) را توصیه کند. روش های پیشنهاد شده می تواند درد را تسکین دهد و به جلوگیری از بروز هر حمله قلبی دیگر کمک کند. روش های متداول شامل موارد زیر است:
- آنژیوپلاستی. آنژیوپلاستی با استفاده از بالن یا با از بین بردن پلاک های ایجاد شده، رگ های مسدود را باز می کند. این روش برای باز کردن، گرفتگی عروق قلب انجام می شود. همچنین ممکن است مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) نیز نامیده شود. در صورتی که دچار حمله قلبی شده اید، این روش اغلب در طی یک جلسه برای پیدا کردن انسداد (کاتتریزاسیون قلبی) انجام می شود.در طی آنژیوپلاستی، متخصص قلب یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را به قسمت باریک شریان قلب هدایت می کند. یک بالون کوچک باد می شود تا به گشاد شدن شریان مسدود شده و بهبود جریان خون کمک کند.در طول آنژیوپلاستی ممکن است یک لوله سیمی کوچک (استنت) در شریان قرار داده شود.استنت به باز نگه داشتن شریان کمک می کند.استنت خطر باریک شدن مجدد شریان را کاهش می دهد. برخی از استنت ها با دارویی پوشانده شده اند که به باز نگه داشتن رگ ها کمک می کند.
- استنت. استنت یک لوله توری شکل است که برای باز نگه داشتن عروق، بعد آنژیوپلاستی در آن وارد می شود.
- جراحی بای پس قلب. در جراحی بای پس، پزشک دوباره خون را به اطراف انسداد هدایت می کند. جراحی بای پس عروق کرونر نوعی جراحی قلب باز است. جراح یک رگ خونی سالم را از قسمت دیگری از بدن می گیرد تا مسیر جدیدی برای خونرسانی در قلب ایجاد کند. سپس خون از اطراف شریان کرونری مسدود شده یا باریک عبور می کند. جراحی بای پس عروق کرونر ممکن است به عنوان یک جراحی اورژانسی در زمان سکته قلبی انجام گیرد. گاهی اوقات این جراحی چند روز بعد و پس از بهبودی قلب انجام می شود.
- جراحی دریچه قلب. در جراحی تعویض دریچه قلب، دریچه قلبی که به درستی عمل نمی کند تعویض می شود تا به پمپاژ کردن قلب کمک کند.
- ضربان ساز. ضربان ساز قلب دستگاهی است که زیر پوست قرار می گیرد. این دستگاه به گونه ای طراحی شده است که به قلب کمک می کند تا ریتم طبیعی خود را حفظ کنید.
- پیوند قلب. پیوند در موارد شدید انجام می شود که سکته قلبی باعث آسیب دائمی به بافت در بیشتر قلب شده است.
داروهای درمان حمله قلبی
پزشک شما ممکن است داروهایی برای درمان حمله قلبی تجویز کند، از جمله:
- آسپرین: آسپرین لخته شدن خون را کاهش می دهد. این دارو به جریان پیدا کردن خون از طریق شریان باریک کمک می کند.
حتما بخوانید: فواید و عوارض قرص آسپرین برای قلب
- داروهایی برای از بین بردن لخته ها: حلال لخته (ترومبولیتیک یا فیبرینولیتیک): این داروها به از بین بردن هر گونه لخته خونی که جریان خون به قلب را مسدود می کند، کمک می کند. هر چه زودتر داروی ترومبولیتیک پس از حمله قلبی تجویز شود، قلب کمتر آسیب می بیند و شانس زنده ماندن بیمار بیشتر می شود.
- ضد پلاکت ها و ضد انعقادها که به نام رقیق کننده های خون نیز شناخته می شوند. دارویی به نام هپارین ممکن است به صورت IV یا تزریقی به بیمار داده شود. هپارین باعث می شود خون کمتر چسبنده شود و احتمال لخته شدن آن کمتر شود.
- نیتروگلیسیرین: این دارو باعث گشاد شدن عروق خونی می شود و به بهبود جریان خون به قلب کمک می کند. نیتروگلیسیرین برای درمان درد ناگهانی قفسه سینه (آنژین صدری) استفاده می شود. به صورت قرص زیر زبان، قرص برای بلعیدن یا تزریق تجویز می شود.
- مسکن ها
- داروی فشار خون
- مورفین: این دارو برای تسکین درد قفسه سینه که با نیتروگلیسیرین از بین نمی رود تجویز می شود.
- مسدود کننده های بتا: این داروها باعث کاهش ضربان قلب و کاهش فشار خون می شوند. مسدود کننده های بتا می توانند میزان آسیب عضله قلب را محدود کرده و از بروز حملات قلبی در آینده جلوگیری کنند. این داروها برای اکثر افرادی که دچار سکته قلبی هستند،تجویز می شود.
- مهارکننده های ACE: داروهای مهارکننده آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین یا مهارکننده های ACE باعث کاهش فشار خون می شوند و فشار وارد شده به قلب را کاهش می دهند.
- استاتین : این داروها به کاهش سطح کلسترول ناسالم کمک می کنند. کلسترول بسیار بد (لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL) می تواند شریان ها را مسدود کند.
پزشکانی که حملات قلبی را درمان می کنند
از آنجاییکه حملات قلبی اغلب به شکل غیر منتظره بروز می کنند، پزشک اورژانس معمولاً اولین کسی است که این بیماران را درمان می کند. بعد از اینکه فرد به شرایط پایدار رسید، به پزشک متخصص قلب ارجاع داده می شود که متخصص قلب و عروق نام دارد.
درمان های جایگزین حمله قلبی
درمان های جایگزین و تغییر سبک زندگی می تواند سلامت قلب شما را بهبود بخشد و خطر سکته قلبی را کاهش دهد. داشتن رژیم غذایی و سبک زندگی سالم در حفظ سلامت قلب ضروری است.
شیوه زندگی و درمان های خانگی برای سکته قلبی
برای بهبود سلامت قلب، اقدامات زیر را انجام دهید:
1. ورزش کنید
ورزش منظم به بهبود سلامت قلب کمک می کند. به عنوان یک هدف کلی، حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا شدید برای پنج روز یا بیشتر در هفته را هدف قرار دهید. اگر دچار سکته قلبی شده اید یا جراحی قلب داشته اید، ممکن است محدودیت های برای انجام فعالیت ورزشی داشته باشید. از پزشک خود درمورد ورزش مناسب سوال بپرسید.
حتما بخوانید: برای تقویت قلب چه بخوریم
2. از یک رژیم غذایی سالم برای بیماران قلبی پیروی کنید
از مصرف غذاهای حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده، چربی های ترانس، نمک و شکر خودداری کنید یا محدود کنید. غلات کامل، میوه ها، سبزیجات و پروتئین های بدون چربی مانند ماهی و لوبیا را انتخاب کنید.
3. وزن سالم را حفظ کنید
چاقی قلب را تحت فشار قرار می دهد. اضافه وزن خطر ابتلا به کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت را افزایش می دهد.
4. سیگار نکشید
ترک سیگار مهمترین کاری است که می توانید برای بهبود سلامت قلب انجام دهید. همچنین از قرار گرفتن در معرض دود سیگار خودداری کنید. در صورت نیاز به ترک، از پزشک خود کمک بخواهید.
5. از مصرف الکل خودداری کنید
برای حفظ سلامت قلب از مصرف الکل خودداری کنید.
6. معاینات را بصورت منظم انجام دهید
برخی از عوامل خطر اصلی سکته قلبی یعنی کلسترول خون بالا، فشار خون بالا و دیابت علائم اولیه برای بروز سکته قلبی ایجاد نمی کنند.
7. فشار خون، کلسترول و قند خون را مدیریت کنید
از پزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید فشار خون، قند خون و سطح کلسترول خود را بررسی کنید.
حتما بخوانید: برای پایین آوردن فشار خون بالا چه بخوریم
8. استرس را کنترل کنید
راه هایی برای کمک به کاهش استرس عاطفی پیدا کنید. ورزش بیشتر، تمرین تمرکز حواس و برقراری ارتباط با دیگران در گروه های حمایتی برخی از راه های کاهش استرس هستند.
عوارض سکته قلبی
حملات قلبی با چندین عارضه همراه است. وقتی حمله قلبی اتفاق می افتد، می تواند ریتم عادی قلب را مختل کند؛ احتمال متوقف کردن آن نیز وجود دارد. این ریتم های غیر طبیعی با نام آریتمی شناخته می شوند. وقتی قلب در طول سکته قلبی جریان خون را متوقف می کند، برخی بافت ها ممکن است از بین بروند. این می تواند قلب را ضعیف کند و بعداً منجر به بیماری های تهدید کننده زندگی مانند نارسایی قلبی شود. حملات قلبی همچنین می توانند بر دریچه های قلب شما تاثیر بگذارند و باعث نشتی شود. مدت زمان تا دریافت درمان و ناحیه آسیب دیده، میزان عوارض جانبی دراز مدت برای قلب را تعیین می کند.
پیشگیری از حمله قلبی
با وجود اینکه عوامل خطر زیادی وجود دارند که تحت کنترل شما نیستند، اما اقدامات اساسی وجود دارد که می توان با رعایت آن، قلب را سلامت نگه داشت و از وقوع آن پیشگیری کرد. استعمال دخانیات عامل اصلی بیماری های قلبی است. اقدام به ترک سیگار می تواند خطر را کاهش دهد. حفظ رژیم غذایی سالم، ورزش و محدود کردن میزان مصرف الکل از دیگر راه های مهم کاهش خطر حمله قلبی است. در صورتیکه مبتلا به دیابت هستید، حتماً داروهای خود را مصرف کنید و قند خون را مرتباً بررسی کنید. چنانچه بیماری قلبی دارید، با پزشک خود همکاری نزدیکی داشته باشید و داروها را مرتب مصرف کنید. اگر در مورد احتمال سکته قلبی نگرانید، با پزشک خود صحبت کنید.
سکته قلبی ترسناک است
صحبت کردن درباره احساساتتان با یک پزشک، یکی از اعضای خانواده یا یک دوست ممکن است مفید باشد.صحبت با یک روانپزشک یا محلق شدن به یک گروه حمایتی را در نظر بگیرید. گروه های پشتیبانی به شما امکان می دهند با سایر افرادی که رویدادهای مشابهی را پشت سر گذاشته اند ارتباط برقرار کنید.اگر احساس غم، ترس یا افسردگی می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. برنامه های بازتوانی قلبی می تواند به پیشگیری یا درمان افسردگی پس از سکته قلبی کمک کند.
رابطه جنسی بعد از سکته قلبی
برخی از افراد در مورد رابطه جنسی بعد از سکته قلبی نگران هستند. بیشتر افراد پس از بهبودی می توانند با خیال راحت به فعالیت جنسی بازگردند. اما ابتدا با پزشک خود صحبت کنید. زمان بازگشت به رابطه جنسی ممکن است به راحتی جسمی، آمادگی عاطفی و فعالیت جنسی قبلی شما بستگی داشته باشد.برخی از داروهای قلبی می توانند بروی عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. اگر در عملکرد جنسی اختلال دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
حتما بخوانید: علل ضربان قلب پایین
بازتوانی قلبی
بازتوانی قلبی یک برنامه ورزشی و آموزشی شخصی است که راهکارهایی برای بهبود سلامت قلب پس از جراحی قلب را به بیمار آموزش میدهد.بازتوانی قلبی بر انجام ورزش،پیروی از رژیم غذایی سالم برای بیماران قلبی، مدیریت استرس و بازگشت تدریجی به فعالیت های معمول تمرکز دارد.اکثر بیمارستانها شروع بازتوانی قلبی را در بیمارستان ارائه می دهند. این برنامه معمولاً برای چند هفته یا چند ماه پس از بازگشت به خانه ادامه می یابد.
افرادی که پس از حمله قلبی در بازتوانی قلبی شرکت می کنند، معمولا عمر طولانی تری دارند و خطر احتمال بروز سکته قلبی دیگر یا عوارض ناشی از سکته قلبی را کاهش می دهند. در صورتی که بازتوانی قلبی در طول مدت اقامت در بیمارستان تجویز نمی شود، از پزشک خود در مورد نحوه انجام آن سوال کنید.
سخن پایانی:
سکته قلبی در اثر مسدود شدن جریان خون در شریان ها رخ می دهد،با انجام اقدامات پیشگیرانه مانند ورزش کردن،کنترل وزن،رعایت رژِم غذایی و کنترل کلسترول و قند خون از بروز این عارضه پیشگیری کنید. مردان نسبت به زنان در معرض خطر بیشتر سکته قلبی هستند. اگر پزشک تشخیص حمله قلبی را دارد، بسته به علت، از آزمایشات و درمان های مختلف استفاده می کند.
منبع: healthline