چگونه از یبوست ناشی از مصرف مکمل های آهن جلوگیری کنیم؟

دچار کبودی روی پوست می شوید احساس خالی بودن از انرژی دارید؟ کم خونی به اندازه کافی بد است و اگر تجربه درد شکمی شدید ناشی از مصرف قرص های آهن به آن اضافه شود، بدتر هم خواهد بود. کمبود آهن و یبوست نباید با هم پیش بیاید. باید جلو آن را بگیرید. این مطلب سلام دنیا درباره چگونگی دریافت آهن مورد نیاز برای بدن است. روش جلوگیری و درمان یبوست ناشی از قرص آهن چیست؛ صحبت کردیم. با ما همراه باشید

• غذا و نوشیدنی  
• رژیم غذایی و تغذیه
• ویتامین ها و مکمل ها

آیا قرص آهن یبوست میاره؟

مکمل‌های آهن باعث یبوست می‌شوند زیرا جذب آهن از غذا و همچنین از مکمل‌ها ضعیف است. به طور متوسط ​​10 درصد آهن غذا برای زنان و 5 درصد برای مردان جذب بدن می شود. در صورت کمبود آهن ، جذب تا 20 درصد افزایش می یابد. آهن جذب نشده توسط بدن باکتری های بیماری زا بد روده را تغذیه می کند. بنابراین یبوست نشانه وجود باکتری بد غالب در روده بزرگ است.

حتما بخوانید: 11 مکمل و قرص آهن خارجی برای خانم ها و مردان

اگرچه بیس گلیسینات آهن در میان نمک های آهن دو ظرفیتی به دلیل دوستدار معده شناخته شده است و به ندرت عوارض جانبی ایجاد می کند، برخی افراد هنوز نسبت به سایرین نسبت به آهن حساسیت دارند. بنابراین، بیس گلیسینات آهن می تواند برای برخی افراد باعث یبوست شود. هر چه میزان آهن مصرفی بیشتر باشد، خطر عوارض جانبی بیشتر است. مقدار روزانه آهن تنها 30-25 میلی گرم است. سوپرآیرون 60 میلی گرم آهن است یعنی دو برابر. با این حال، سوپرایرون در صورت تشخیص کم خونی فقر آهن مورد نیاز است و معمولاً برای زنان باردار انتخاب می شود. بسیاری از افراد بدون توجه به میزان مصرف بیس گلیسینات آهن هیچ عارضه جانبی ندارند.

آهن باید به آهن آهنی Fe 2+ تبدیل شود تا توسط دوازدهه روده جذب شود. تمام مکمل های آهن OTC فروخته شده در استونی به شکل آهنی هستند. آهن فریک، یعنی Fe 3+ (مثلاً داروی تجویزی Ferrum Lek) باید ابتدا به آهن آهنی Fe 2+ تغییر کند. مقداری آهن فریک جذب نمی شود. آهن جذب نشده توسط بدن باکتری های بد روده بزرگ را تغذیه می کند. همچنین مقداری آهن جذب نمی شود.

آهن سه ظرفیتی (مثلاً داروی تجویزی Ferrum Lek) ممکن است در مقایسه با نمک های آهن دو ظرفیتی (مکمل های آهن در استونی) بیشتر باعث یبوست شود زیرا مقدار آهنی که توسط بدن جذب نمی شود ممکن است بیشتر باشد.

آیا کم خونی باعث بروز یبوست می شود؟

کمبود آهن در خون باعث بروز بیماری کم خونی می شود. اگر در معرض کمبود آهن قرار دارید، پس باید بدانید که در معرض عوارض آن هم هستید. چیزی که ممکن است ندانید، این است که یبوست لازم نیست که یکی از آن عوارض باشد. در حالی که ممکن است شواهدی وجود نداشته باشد که کم خونی باعث یبوست می شود، اما به برخی مشکلات گوارشی مختلف مرتبط است.

حتما بخوانید: علائم کم خونی چیست

برای مثال، بیماران مبتلا به بیماری روده التهابی (IBD) اغلب دارای کم خونی هم هستند. البته IBD باعث یبوست نمی شود. از سوی دیگر، سندروم روده تحریک پذیر (IBS) باعث یبوست می شود. علاوه بر این، انتشارات سلامت هاروارد در ژانویه 2017 اشاره کرد که یبوست ناشی از IBS می تواند منجر به کم خونی شود. بنابراین حتی اگر کم خونی باعث یبوست نشود، کمبود آهن و یبوست ممکن است بهم مرتبط باشند.  

تاثیر آهن بر روی یبوست

ممکن است که یبوست ناشی از مشکلات گوارشی را تجربه کرده باشید، اما اگر تا قبل از اینکه شروع به مصرف مکمل های آهن کنید، یبوست نداشته اید، پس شاید این مکمل ها باعث بروز آن باشند. طبق یک نظر سنجی و متا آنالیز در سال 2015، قرص های آهن در بیش از 40 نمونه آزمایشی باعث یبوست شدند. این اثرات با هیچ دوز خاصی مرتبط نبودند، این بدان معناست که کاهش مصرف، مشکل را حل نخواهد کرد.

مکمل های آهن بدون ایجاد یبوست

به نظر می رسد که مکمل های آهنی وجود دارد که مانند قرص آهن باعث درد شدید معده نشود. یک جواب ساده وجود دارد. در مطالعه انجام شده در سال 2015، سولفات فروس (قرص آهن) رایج ترین مکملی بود که باعث یبوست می شد. متاسفانه، این دارو اغلب برای کمبود آهن تجویز می شود. این ممکن است به این دلیل باشد که هیچ قرص آهنی وجود ندارد که باعث یبوست نشود.

چگونگی جلوگیری از یبوست ناشی از مصرف مکمل های آهن

بعضی افراد بیس‌گلیسینات آهن را به مکمل‌های OTC ترجیح می‌دهند (با فراهمی زیستی بالا و آهن دو ظرفیتی مناسب معده، یعنی فرم آهنی)
وقتی با سوپرایرون 60 میلی گرم شروع می کنید و می دانید که قبلاً مکمل های آهن باعث یبوست شده اند، قرص را نصف کنید و در هفته اول فقط 30 میلی گرم مصرف کنید.

حتما بخوانید: برای درمان یبوست چه بخوریم

• اگر در هفته اول دچار یبوست نشدید، با مصرف قرص کامل روزانه 60 میلی گرم شروع کنید.
• آهن را می توان یک روز در میان نیز مصرف کرد سپس درمان آهن زمان بیشتری می برد، اما احتمال بروز عوارض جانبی کمتر است (در دوران بارداری به دلیل زمان محدود استفاده روزانه از آهن توصیه می شود).

درمان یبوست

چند نکته برای رفع یبوست ناشی از مکمل آهن

• آب فراوان بنوشید: ما اغلب اهمیت آب آشامیدنی را دست کم می گیریم
• ورزش کنید: سبک زندگی بی تحرک ممکن است حتی بدون مکمل های آهن باعث یبوست شود.
• غذاهای غنی از فیبر بخورید: از محصولات غلات کامل، انواع توت ها، میوه ها، سبزیجات، حبوبات استفاده کنید - فیبر میزان مدفوع را افزایش می دهد و توالت رفتن را افزایش می دهد.
• آلو سیاه خشک بخورید: یک مشت آلو خشک در روز نیز باعث سلامت روده می شود.
• به طور منظم به توالت بروید: از به تعویق انداختن  توالت خودداری کنید.
• از غذاهایی که باعث یبوست می شوند اجتناب کنید: موز خام سفت، محصولات گندم، مقدار زیادی زغال اخته و انگور سیاه، منوی غذایی غنی از گوشت، مقدار زیادی شیر گاو و پنیر مصرف نکنید.
• از محصولات تخمیری استفاده کنید: کلم ترش، ماست (همچنین ماست های گیاهی محصولات تخمیری هستند)، ترشی، ناتو، میسو، تمپه، محصولات تخمیر شده سویا – محصولات تخمیری حاوی باکتری های زنده هستند و میکرو فلور روده را غنی می کنند.

علت یبوست

برخی بیماری ها و داروها نیز باعث یبوست می شوند. در موارد زیر به پیشگیری و رفع یبوست توجه بیشتری داشته باشید:

• باردار هستید: متابولیسم در دوران بارداری کند می شود تا اطمینان حاصل شود که جنین تمام مواد معدنی و ویتامین های لازم برای رشد طبیعی را دریافت می کند. 
• افرادیکه مسن هستند: افراد مسن حتی بدون  آهن  از یبوست رنج می برند.
• از داروهای خاصی استفاده می کنید: برخی از نمونه‌ها عبارتند از داروهای ضد درد، داروهای پارکینسون و داروهای روان‌پزشکی، دیورتیک‌ها (میزان ادرار را افزایش می‌دهند) و وراپامیل (مثلاً برای اختلالات قلبی استفاده می‌شود).
• مبتلا به سندرم روده تحریک شده تشخیص داده می شوند.

حتما بخوانید: درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر

• وقتی از یبوست بد رنج می‌برید و رفتن به توالت دردناک است: (راست روده زخم کوچکی دارد و ممکن است مقداری خون قرمز روشن مشاهده کنید)، مصرف آهن را به چند روز آینده موکول کنید. آب بیشتری مصرف کنید، غذای غنی از فیبر بخورید و به طور منظم به توالت بروید (زخم معمولاً ظرف چند روز بهبود می یابد). هنگامی که معده شما به حالت عادی برگشت، می توانید به عنوان مثال هر سه روز یکبار دوباره مصرف آهن را شروع کنید. بعد از یک هفته می‌توانید آهن را یک روز در میان مصرف کنید و اگر بعد از یک یا دو هفته احساس خوبی دارید، می‌توانید مصرف روزانه آهن را نیز شروع کنید.

مقدار مصرف آهن در زنان

در صورتی که کم خونی ناشی از فقر آهن ایجاد نشده باشد، می توانید از مکمل های آهن یک روز در میان استفاده کنید (در دوران بارداری توصیه می شود روزانه آهن مصرف کنید). مصرف آهن یک روز در میان درمان آهن را طولانی می کند، اما جذب تجمعی آهن بهتر است و احتمال عوارض جانبی کمتر است. در این صورت درمان آهن به جای 3 ماه به مدت 6 ماه طول می کشد و می توانید هر 3 ماه یکبار آزمایش خون مربوط به آهن را بررسی کنید (معمولاً توصیه می شود هر 2 ماه یکبار بررسی کنید). مصرف آهن یک روز در میان نیز برای افراد مبتلا به بیماری های التهابی پیشنهاد می شود – در صورت بیماری های التهابی، سطح هپسیدین بالاتر است که جذب آهن را کاهش می دهد.

نگاهی به نتایج متناقض   

شما می توانید با مصرف مکمل های دیگر از عوارض قرص های آهن (سولفات فروس) اجتناب کنید. اما بحث بر سر این است که کدامیک بهترین است. محققان در دانشگاه ویسکانسین- مدیسون انواع مختلف مکمل های آهن را تحت مطالعه قرار دادند و دریافتند که برای برخی از بیماران آهن- پلی ساکارید باعث یبوست نمی شود. در این مطالعه، آنها نتیجه گیری کردند که این مکمل بهترین گزینه برای دریافت کمترین عوارض جانبی است. اما در مقاله منتشر شده در سال 2013، پیشنهاد شده که قرص فروس سولفات آهسته رهش با mucoproteose عوارض جانبی کمتری دارد. این مطالعات مختلف نتایج متناقض درباره قرص های آهن و یبوست را نشان می دهد و این سوال را مطرح می کند که بهترین گزینه چیست؟

اگر اغلب مکمل های آهن باعث یبوست شود، آیا آنها گزینه های خوبی برای کم خونی هستند؟ در مطالعه انجام شده در سال 2013، محققان گزارش داده اند که قرص های آهن باعث گاستریت می شود و خیلی کم توسط بیماران تحمل می شوند. این مطالعه همچنین جذب کم مقادیر آهن از قرص های آهن را نشان داده است. مقاله دیگری که در سال 2011 و توسط مجله Blood Journal منتشر شد نشان داد که روی هم رفته مکمل های آهن باعث کاهش جذب آهن می شوند. اگر قرص های آهن جذب را کاهش بدهند، ممکن است زمان آن باشد که مسیر دیگر را امتحان کنید.

بهبود جذب آهن: مبارزه با کم خونی

موادی وجود دارد که باعث بهبود جذب آهن می شود. در مقاله ای که Free Radical Biology در سال 2017 منتشر کرد، توصیه شده است که برای افزایش جذب آهن، ویتامین C مصرف شود. این کار همچنین باعث افزایش ذخیره آهن و کمک به متابولیسم آهن در مغز می شود. می توانید ویتامین C را از مکمل ها یا رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات بدست آورید.

بر طبق اعلام مقاله چاپ شده در سال 2017 در Current Developments in Nutrition، تانن ها نیز جذب آهن را بهبود می بخشند. تانن ها در بسیاری از مواد مصرفی روزانه ما وجود دارند. برای مثال، چای یک منبع طبیعی تانن است. در حالی که غذاهایی وجود دارند که جذب آهن را افزایش می دهند، غذاهایی نیز باعث کاهش جذب آهن می شوند. برای مثال، تخم مرغ، غذاهای غنی از کلسیم مثل شیر و کاکائو یا قهوه.

حتما بخوانید: درمان کم خونی و فقر آهن با داروهای گیاهی

گزینه های بهتر از قرص آهن

با توجه به عوارض جانبی قرص های آهن و مشکلات جذب آن، بهتر است راه حل دیگری داشته باشیم. کمبود آهن و یبوست نباید با هم دیگر اتفاق بیفتد. مطالعه ای که توسط انجمن بین المللی تغذیه ورزشی صورت گرفته است، خوردن غذاهای غنی از آهن را به جای مصرف قرص توصیه می کند. این مقاله بیان می کند که برای بدن آسان تر است که آهن را از غذا جذب کند تا اینکه آن را از قرص ها دریافت کند. از همه مهمتر، غذاها دارای عوارض جانبی ناخواسته نیستند. برخی از منابع غذایی که دارای آهن هستند شامل سبزیجات برگ سبز، حبوبات، غذاهای دریایی و گوشت می شوند. البته قبل از رفتن به سمت یک رژیم غذایی غنی از آهن، مطمئن شوید که پزشک این میزان از آهن را برای بازیابی مقدار آن در بدنتان تایید می کند.   

سخن آخر

یبوست ناشی از سندرم روده تحریک پذیر می تواند منجر به کم خونی شود. اگر کم خونی باعث یبوست نشود، کمبود آهن و یبوست ممکن است بهم مرتبط باشند. خوردن غذاهای غنی از آهن می تواند مانع از یبوست ناشی از مصرف مکمل آهن شود. در صورت کم خونی فقر آهن، عادی سازی سنتز هموگلوبین مهم است و بنابراین مصرف روزانه آهن توصیه می شود. هنگامی که سنتز هموگلوبین عادی شد، می توانید برای افزایش ذخایر آهن خود (سطح فریتین) یک روز در میان به مصرف آهن ادامه دهید.

مقالات مرتبط:

آیا مکمل ها و قرص آهن می تواند منجر به اسهال شود؟

آیا مکمل ها و قرص آهن باعث افزایش فشار خون می شود؟

21 ملین قوی برای یبوست شدید و مزمن گیاهی و دارویی