آرتروز یکی از بیماری‌های شایع است که مفاصل را مورد هدف قرار می‌دهد. در این بیماری با از بین رفتن غضروف بین مفاصل، دو سر استخوان‌ها دچار ساییدگی شده که منجر به التهاب، ورم، درد و ناتوانی در حرکت می‌شود. در این مقاله از سلام دنیا به معرفی بیماری آرتروز یا استئوآرتریت، علائم و نشانه‌های آن، عوارض و روش‌های درمان خانگی و پزشکی آن پرداختیم. برای آگاهی بیشتر تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
آرتروز یا استئوآرتریت چیست؟
استئوآرتریت یا آرتروز شایعترین نوع بیماری آرتریت است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظت‌کننده انتهای استخوان‌ها (که مانند پد یا بالشتک عمل می‌کند) با گذشت زمان از بین می رود. اگرچه استئوآرتریت می‌تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال معمولاً مفاصل دست، زانو پا، لگن و ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می دهد.
علائم آرتروز یا استئوآرتریت را معمولاً می‌توان کنترل کرد، اما آسیب به مفاصل برگشت پذیر نیست. داشتن فعالیت بدنی، حفظ وزن سالم و برخی از روش‌های درمانی ممکن است روند پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل کمک کند.
علائم آرتروز (نشانه های ارتروز)
علائم آرتروز (استئوآرتریت) اغلب به آرامی ایجاد می‌شوند و با گذشت زمان بدتر می شوند. علائم و نشانه های استئوآرتریت شامل موارد زیر است:
- درد: مفاصل آسیب دیده ممکن است در طول حرکت یا بعد از آن دچار صدمه شوند.
- خشکی مفاصل: خشکی مفصل ممکن است بعد از بیدار شدن از خواب یا نداشتن فعالیت مشهود تر باشد.
- حساسیت به لمس: ممکن است هنگام فشار دادن آرام مفصل یا اطراف آن احساس درد کنید.
حتما بخوانید: برای درمان ارتروز چه بخوریم
- از دست دادن انعطاف پذیری: ممکن است قادر به حرکت دادن مفصل خود در محدوده کامل حرکتی نباشید.
- احساس ساییدگی مفصل: هنگام استفاده از مفصل ممکن است احساس سایده شدن ان را داشته باشید و صدای خرد شدن یا ترک خوردن بشنوید.
- زائده استخوانی: این تکه‌های اضافی استخوانی که مانند توده های سفت هستند ممکن است در اطراف مفصل آسیب دیده ایجاد شوند.
- ورم: ممکن است در اثر التهاب بافت نرم اطراف مفصل ایجاد شود.
علت بوجود آمدن آرتروز چیست
استئوآرتریت (آرتروز) زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف‌های پوشاننده انتهای استخوان مفاصل شما به تدریج از بین بروند. غضروف یک بافت سفت و لغزنده است که حرکت مفصلی تقریباً بدون اصطکاک را امکان پذیر می‌کند. در نهایت، اگر غضروف کاملاً از بین برود، استخوان‌ها به روی یکدیگر ساییده خواهند شد.
آرتروز غالباً به عنوان بیماری "ساییدگی و پارگی غضروف" شناخته می‌شود. اما علاوه بر تجزیه غضروف، استئوآرتریت کل مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. باعث ایجاد تغییراتی در استخوان و تحلیل رفتن بافتهای پیوندی مفصل که عضله را به استخوان متصل می‌کند هم می‌شود. همچنین این مشکل باعث التهاب پوشش مفصلی هم می‌شود.
عوامل افزایش خطر ابتلا به آرتروز
عواملی که می توانند خطر ابتلا به آرتروز یا استئوآرتریت را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالاتر: خطر ابتلا به استئوآرتریت با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
- جنسیت: احتمال ابتلا زنان به استئوآرتریت بیشتر است، هرچند دلیل آن روشن نیست.
- چاقی: حمل وزن اضافی بدن از چند جهت به ایجاد استئوآرتریت منجر می‌شود و هرچه وزن بیشتری داشته باشید خطر ابتلا در شما بیشتر می‌شود. افزایش وزن باعث افزایش فشار به مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو می شود. همچنین، بافت چربی پروتئین‌هایی تولید می‌کند که می تواند باعث التهاب مضر درون و اطراف مفاصل شما شود.
- آسیب های مفصلی: آسیب‌هایی که هنگام ورزش یا تصادف رخ می دهد، می‌تواند خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش دهد. حتی صدماتی که سالها پیش رخ داده و به ظاهر بهبود یافته‌اند می توانند خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش دهند.
- فشار مکرر بر روی مفصل: اگر شغلی دارید یا ورزشی انجام می دهید که فشار مکرری را روی مفصل وارد می کند، ممکن است در نهایت این مفصل دچار آرتروز یا استئوآرتریت شود.
- ژنتیک: برخی از افراد ابتلا به استئوآرتریت را از خانواده به ارث می برند.
- بدفرمی های استخوانی: بعضی از افراد به طور مادرزادی با ناهنجاری‌های مفصلی یا غضروف‌های معیوب متولد می‌شوند.
- برخی بیماری های متابولیکی: این بیماری‌ها عبارت اند از دیابت و هموکروماتوزیس (مقدار زیاد آهن در بدن)
حتما بخوانید: علت صدا دادن مفاصل زانو چیست
عوارض آرتروز
- آرتروز یک بیماری تخریب کننده (دژنراتیو) است که با گذشت زمان بدتر می‌شود و اغلب منجر به درد مزمن می‌شود.
- درد و سفتی مفصل می تواند به حدی شدید باشد که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
- اختلالات افسردگی و خواب نیز می‌تواند ناشی از درد و ناتوانی استئوآرتریت باشد.
تشخیص آرتروز
در زمان معاینه فیزیکی، پزشک مفصل آسیب دیده شما را از نظر حساسیت، تورم، قرمزی و انعطاف پذیری بررسی می کند.
1. تشخیص آرتروز با آزمایشات تصویربرداری
برای داشتن تصاویری از مفصل آسیب دیده، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را توصیه کند:
- اشعه ایکس: غضروف در تصاویر اشعه ایکس نشان داده نمی‌شود، اما از بین رفتن غضروف با محدود شدن فضای بین استخوان های مفصلی شما مشخص می‌شود. با کمک اشعه ایکس می‌توان زائده های استخوان در اطراف مفصل را نیز نشان داد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی: MRI ام آر آی از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از استخوان و بافتهای نرم از جمله غضروف استفاده می‌کند. معمولا برای تشخیص آرتروز یا استئوآرتریت انجام ام آر آی لازم نیست اما می‌تواند در موارد پیچیده به ارائه اطلاعات بیشتر به پزشک کمک کند.
2. روش تشخیص آرتروز با تست های آزمایشگاهی
آزمایش بر روی خون یا مایع مفصلی می تواند به تایید تشخیص کمک کند.
- آزمایش خون: اگرچه هیچ آزمایش خونی برای تشخیص آرتروز وجود ندارد، اما آزمایشات خاصی می‌توانند سایر علل درد مفصل مانند آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی را رد کنند.
- آزمایش مایع مفصلی: پزشک شما ممکن است از سوزن برای برداشت مایعات از مفصل آسیب دیده استفاده کند. سپس مایع برای التهاب آزمایش می‌شود تا مشخص شود آیا درد شما به غیر از آرتروز به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند نقرس یا عفونت ایجاد شده است یا خیر.
درمان آرتروز چیست؟
آرتروز قابل برگشت نیست، اما درمان ها می توانند درد را کاهش دهند و به شما در حرکت بهتر کمک کنند.
1. داروهای آرتروز
داروهایی که می توانند به تسکین علائم آرتروز، در درجه اول درد کمک کنند، عبارتند از:
- استامینوفن. ثابت شده است که استامینوفن (تیلنول و سایر داروها) به برخی از افراد مبتلا به آرتروز که درد خفیف تا متوسط دارند کمک می‌کند. مصرف بیش از حد از دوز توصیه شده استامینوفن می تواند باعث آسیب کبدی شود.
- داروهای ضد التهاب غیر‌استروئیدی (NSAIDs). NSAIDهای بدون نسخه، مانند ایبوپروفن (Advil ،Motrin IB، و بقیه داروها) و ناپروکسن سدیم (Aleve، بقیه) که در دوزهای توصیه شده مصرف می شوند، به طور معمول درد آرتروز را تسکین می دهند. NSAIDهای قویتر با نسخه پزشک در دسترس هستند.
NSAID ها می توانند باعث ناراحتی معده، مشکلات قلبی عروقی، خونریزی و آسیب کبدی و کلیوی شوند. NSAID ها به عنوان ژل، روی پوست مفصل آسیب دیده قرار می گیرند، و دارای عوارض جانبی کمتری هستند که ممکن است درد را به همان اندازه تسکین دهند. - دولوکستین (Cymbalta). این دارو که به طور معمول به عنوان ضد افسردگی استفاده می‌شود، برای درمان درد مزمن، از جمله درد آرتروز نیز تأیید شده است.
حتما بخوانید: خواص روغن سیاه دانه برای درد مفاصل
2. کنترل آرتروز یا تراپی یا درمان‌های ترمیمی
- فیزیوتراپی درمانی. یک فیزیوتراپیست می تواند تمریناتی را برای تقویت عضلات اطراف مفصل، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد به شما نشان دهد. ورزش‌های ملایم و منظمی که به تنهایی انجام می‌دهید، مانند شنا یا پیاده روی، می توانند به همان اندازه نیز موثر باشد.
- کار درمانی. یک متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند تا روش های انجام کارهای روزمره را بدون ایجاد فشار اضافی بر روی مفصل دردناک خود، کشف و پیدا کنید. به عنوان مثال، اگر در دستان خود آرتروز دارید مسواک را به یک گیرنده بزرگ وصل کنید تا مسواک زدن دندان های شما را آسان کند. در صورت داشتن آرتروز زانو، یک صندلی را در زیر دوش خود بگذارید و بنشینید این کار می تواند درد ایستادن را تسکین دهد.
3. روش های جراحی و سایر روش ها
اگر درمان های محافظه کارانه کمکی نکردند ، ممکن است بخواهید روش هایی مانند:
- تزریق کورتیزون. تزریق داروهای کورتون ممکن است درد مفصل شما را تسکین دهد. در طی این روش پزشک اطراف مفصل شما را بی حس می‌کند، سپس یک سوزن را در فضای مفصل شما قرار می‌دهد و دارو را تزریق می کند. تعداد تزریق‌های کورتیزون که می توانید هر سال انجام دهید به طور کلی به سه یا چهار تزریق محدود می شود، زیرا این دارو می‌تواند آسیب های مفصلی را با گذشت زمان بدتر کند.
- تزریق روغنی. تزریق اسید هیالورونیک ممکن است با ایجاد مقداری بالشتک و محافظ در زانوی شما تسکین دهنده درد شما باشد، با این حال از طرفی برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این تزریق ها تسکین دهنده‌ای بیش از دارونما نیستند. اسید هیالورونیک مشابه مولفه و جزئی است که به طور معمول در مایع مفصلی شما یافت می شود. اگر آرتروز به یک طرف زانوی شما بیش از دیگری آسیب رسانده باشد، ممکن است استئوتومی مفید و کمک کننده باشد. در یک استئوتومی زانو، یک جراح، استخوان را از بالا یا پایین زانو برش می‌دهد، و سپس یک قسمت از استخوان را برداشته یا اضافه می کند.
- تعویض (جایگزینی) مفصل. در جراحی تعویض مفصل (آرتروپلاستی)، جراح شما سطوح مفصل آسیب دیده شما را برداشته و قطعات پلاستیکی و فلزی را جایگزین آنها می‌کند. خطرات جراحی شامل عفونت و لخته شدن خون است. مفاصل مصنوعی ممکن است فرسوده یا شل شوند و ممکن است در نهایت نیاز به تعویض داشته باشند.
درمان آرتروز با درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی
درمورد وضعیت خود و نحوه مدیریت آن، به خصوص در مورد اینکه چگونه تغییر سبک زندگی می تواند بر علائم شما تأثیر بگذارد، همه آنچه را که می توانید را بیاموزید. ورزش و کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن روش های مهمی برای کاهش درد مفاصل و سفتی آرتروز است.
- ورزش. ورزش های کمتر سنگین می تواند استقامت شما را افزایش داده و با تقویت عضلات اطراف مفصل، مفصل را پایدارتر و استوارتر می‌کند. پیاده روی، دوچرخه سواری یا ایروبیک در آب را امتحان کنید. اگر احساس درد مفصلی جدیدی کردید، دست از این کار بردارید. درد جدیدی که ساعت ها بعد از ورزش ادامه می یابد، احتمالاً به معنای آن است که بیش از توانایی خود تمرین کرده‌اید. یک یا دو روز بعد با شدت کمتری دوباره ورزش را امتحان کنید.
حتما بخوانید: ورزش برای درمان زانو درد
- کاهش وزن. تحمل وزن اضافی باعث افزایش استرس در مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانوها و پهلوها می شود.حتی کاهش جزئی وزن می تواند مقداری فشار را کاهش داده و درد شما را کاهش دهد. در مورد راه های سالم کاهش وزن با یک متخصص تغذیه صحبت کنید.
روش‌های درمان آرتروز در خانه
- درمان‌های حرکتی. تای چی و یوگا شامل تمرینات نرم و کششی همراه با تنفس عمیق است. بسیاری از افراد از این روش‌های درمانی برای کاهش استرس در زندگی خود استفاده می‌کنند و تحقیقات نشان می‌دهد که تای چی و یوگا ممکن است درد آرتروز را کاهش داده و حرکت کردن را بهبود بخشد. اطمینان حاصل کنید که یوگای انتخابی شما شکلی ملایم و آرام باشد. از حرکاتی که باعث درد در مفاصل می شوند خودداری کنید.
- گرما و سرما درمانی. گرما و سرما هر دو می تواند درد و تورم مفصل شما را تسکین دهد. گرما، به ویژه گرمای مرطوب، به ماهیچه ها کمک می کند تا شل شوند و درد را کاهش دهند. سرما می تواند دردهای عضلانی را بعد از ورزش تسکین داده و اسپاسم عضلات را کاهش دهد.
- کپسایسین. کپسایسین موضعی، عصاره فلفل چیلی، که روی پوست شما بر روی مفصل آرتروزی شما قرار گرفته است، به برخی افراد کمک می کند.
ممکن است مجبور شوید چند هفته قبل از اینکه فواید آن را ببینید، آن را سه تا چهار بار در روز استفاده کنید و بر روی محل مورد نظر اعمال کنید.برخی از افراد تحمل تحریک(سوزش) را ندارند.دستان خود را پس از استفاده از کرم کپسایسین به خوبی بشویید. - کفی کفش. کفی کفش یا سایر وسایل ممکن است به شما در کاهش درد در هنگام ایستادن یا راه رفتن کمک کند. این دستگاه‌ها می‌توانند از مفصل شما برای کمک به کم کردن فشار پشتیبانی کنند.
- دستگاه های کمکی. دستگاه های کمکی می توانند به کاهش استرس در مفاصل کمک کنند. هنگام راه رفتن عصا از زانو یا ران شما وزن را کم می کند. عصا را در دست مقابل پایی که درد می کند نگه دارید.
اگر در انگشتان خود آرتروز داشته باشید، گیره و و دیگر دستگاه‌های نگهدارنده ممکن است کار در آشپزخانه را آسان کند. کاتالوگ‌ها یا فروشگاه‌های لوازم پزشکی را بررسی کنید یا از پزشک یا کاردرمانگر خود در مورد دستگاه های کمکی سوال کنید. - تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). این کار از جریان الکتریکی ولتاژ پایین برای تسکین درد استفاده می کند. این دارو تسکین کوتاه مدتی را برای برخی از افراد مبتلا به آرتروز زانو و مفصل ران فراهم می کند.
سایر روش‌های درمان آرتروز مفاصل
درمان‌های مکمل و دارویی جایگزینی که امید و نویدی را برای آرتروز نشان داده اند عبارتند از:
- طب سوزنی. برخی مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند درد را تسکین داده و عملکرد را در افرادی که آرتروز زانو دارند بهبود بخشد. در طی طب سوزنی، سوزن‌های نازکی در نقاطی دقیق از بدن وارد پوست می شوند.
- گلوکزآمین و کندرویتین. مطالعات در مورد این مکمل های غذایی متفاوت بوده است. تعدادی از آنها مزایایی را برای افراد مبتلا به آرتروز پیدا کرده اند که این در حالی است که اکثر آنها نشان می دهند که این مکمل ها بهتر از دارونما عمل نمی کنند.گلوکزآمین و کندرویتین می توانند با رقیق کننده های خون مانند وارفارین تداخل داشته باشند و باعث مشکلات خونریزی شوند.
- اسیدهای چرب امگا 3. امگا 3 که در مکمل های ماهی چرب و روغن ماهی یافت می شود، می تواند به تسکین درد و بهبود عملکرد کمک کند. با پزشک خود در مورد مکمل هایی که در نظر دارید آن ها را مصرف کنید صحبت کنید.
مراجعه به پزشک برای درمان آرتروز
شما ممکن است که با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه خود شروع کنید، او ممکن است شما را به پزشکی متخصص در زمینه اختلالات مفصل (متخصص روماتولوژی) یا جراحی ارتوپدی ارجاع دهد. آنچه که برای مراجعه به پزشک می توانید انجام دهید این است که لیستی تهیه کنید که شامل موارد زیر باشد:
- شرح مفصلی از علائم و زمان شروع آنها
- اطلاعات مربوط به مشکلات پزشکی که شما، والدین و خواهر و برادرتان داشته اید
- تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه و مکمل های غذایی که می خورید و دوزهای مصرفی آنها
- سوالاتی که دارید برای پرسیدن از دکتر
- چه انتظاری از پزشک خودتان دارید
پزشک شما ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:
- آیا درد مداوم است یا اینکه می آید و می رود؟
- آیا فعالیت خاصی باعث بهتر یا بدتر شدن درد می شود؟
- آیا تا به حال به این مفصل آسیب رسانده اید؟
سخن آخر
در این مقاله به شرح بیماری آرتروز مفاصل، علل بوجود آمدن آن، عوارض و روش‌های درمان آن پرداختیم. با این وجود توانایی شما برای کنار آمدن با وجود درد و ناتوانی ناشی از آرتروز اغلب تعیین کننده این است که آرتروز چه تاثیری بر زندگی شما خواهد گذاشت. در صورت احساس ناامیدی با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است ایده هایی در مورد چگونگی کنار آمدن یا ارجاع شما به شخصی که می تواند کمک کند داشته باشد.
مقالات مرتبط:
مواد غذایی مفید برای مفاصل و مکمل های غضروف ساز
درد مفاصل شبانه؛ عوامل موثر که باعث بروز درد مفصل در شب می شوند