نرمی استخوان چیست؛ علائم، علت و درمان راشتیسم (ریکتز) در کودکان

راشیتیسم یا همان نرمی استخوان بیماری است که اغلب در کودکی پدید می آید. در بیماری راشیتیسم، استخوان‌های کودک شما خیلی نرم می شوند و همین نرمی استخوان خود سبب راحت تر خم شدن و شکستن استخوان های کودک می شود. درست است که به طور معمول، این بیماری به دلیل کمبود ویتامین D به وجود می آید، ولی خب این نکته را هم در نظر بگیرید که در موارد نادر به دلیل یک اختلال ژنتیکی زمینه ای هم می تواند خود را نشان دهد. در این مطلب سلام دنیا، ما به تعریف نرمی استخوان؛ علائم نرمی استخوان؛ علت تشخیص و آزمایشات نرمی استخوان؛ درمان راشتیسم با تغذیه، روش خانگی و دارو و روش های پیشگیری از نرمی استخوان پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

راشیتیسم چیست؟

راشیتیسم یا همان نرمی استخوان بیماری  است که اغلب در کودکی پدید می آید. در بیماری راشیتیسم، استخوان‌های کودک شما خیلی نرم می شوند و همین نرمی استخوان خود سبب راحت تر خم شدن و شکستن استخوان های کودک می شود. بیماری نرمی استخوان با بیماری استئومالاسی (وضعیت مشابهی در بزرگسالان) کاملاً از هم متفاوت می باشند. تفاوت بین این دو بیماری کاملاً فاحش است. راشیتیسم فقط در کودکان اتفاق می‌افتد و دلیل این امر هم رشد استخوان‌های آن‌ها است که باعث ایجاد علامت استخوان‌های خمیده می شود. حال از طرفی، در بیماری استئومالاسی، رشد استخوان های بزرگسالان قبلاً به پایان رسیده است و این علامت را ندارند (مگر اینکه در کودکی راشیتیسم درمان نشده داشته باشند).

علائم و نشانه های راشیتیسم

• کمانی شکل بودن استخوان های پا
• پرانتزی (پهن شدن) شدن زانوها (در کودکانی که می توانند راه بروند) یا مچ دست (در نوزادانی که می توانند سینه خیز بروند)

حتما بخوانید: پای پرانتزی چیست  و بهترین درمان زانوی پرانتزی

• درد استخوان
• تورم انتهای دنده‌ها، که به تسبیح راشیتیک معروف است
• تاخیر در رشد
• انحنای غیرمعمول ستون فقرات یا شکل جمجمه
• مشکلات دندانی، مانند وجود حفره ها
• تشنج (در موارد شدید که سطح کلسیم به شدت پایین است)

علت راشیتیسم

مشکلات تغذیه ای یا ژنتیکی معمولاً علت بیماری راشیتیسم می باشند.

1. علت راشیتیسم: راشیتیسم تغذیه ای

راشیتیسم تغذیه ای معمولاً به دلیل مصرف نکردن ویتامین D کافی که بدن شما از آن برای جذب کلسیم استفاده می کند، رخ می دهد. برخی از علت کمبود راشیتیسم تغذیه ای عبارتند از:

• قرار گرفتن ناکافی در معرض نور خورشید (که به بدن شما کمک می کند ویتامین D خود را بسازد).
• کمبود ویتامین D در رژیم غذایی کودک. این کمبود خود می تواند با رژیم های گیاهخواری یا وگان، عدم تحمل لاکتوز یا شرایطی که میزان جذب ویتامین D را در بدن فرزندتان محدود می کند (مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک یا کولیت اولسراتیو) اتفاق بیفتد.

حتما بخوانید: برای کمبود ویتامین دی چی بخوریم

• رژیم غذایی بسیار کم کلسیم.

2. علت راشیتیسم: راشیتیسم ارثی

چندین بیماری ژنتیکی وجود دارند که در نحوه جذب ویتامین D بدن کودک شما اختلال ایجاد می کنند. بیماری های ژنتیکی بر نحوه کنترل فسفر بدن شما تأثیر می گذارد و نیز باعث ایجاد راشیتیسم می شود. این نوع از اختلالات نادر هستند.

چه کسانی در معرض خطر راشیتیسم هستند؟

• کودکان تازه متولد شده، نوزادان و کودکانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند در معرض بالاترین خطر هستند.
• کودکانی که به اندازه کافی نور خورشید در فضای باز دریافت نمی کنند (پنجره ها اشعه های خورشید را که بدن شما برای تولید ویتامین D استفاده می کند، مسدود می کند). این امر به ویژه در فصل زمستان صادق است.
• کودکانی که پوست تیره‌تری دارند (زمانی که پوست شما تیره‌تر است عمل جذب مقدار کافی از اشعه‌های خورشید برای ایجاد مقدار مورد نیاز ویتامین D بیشتر طول می‌کشد).

تشخیص و آزمایشات مربوط به راشیتیسم 

راه های مختلفی برای تشخیص راشیتیسم وجود دارد. اگر پزشک اطفال بر اساس معاینه فیزیکی یا علائم به راشیتیسم مشکوک شود، می تواند یک یا چند آزمایش را برای کودک تجویز کند. آزمایش های احتمالی عبارتند از:

• اشعه ایکس
• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• بیوپسی استخوان (بسیار به ندرت انجام می شود)
• آزمایش ژنتیک (برای راشیتیسم ارثی)

حتما بخوانید: آزمایش ویتامین D برای چیست 

مدیریت و درمان راشیتیسم 

آیا راشیتیسم قابل درمان است؟ بله، اکثر موارد راشیتیسم (به ویژه راشیتیسم تغذیه ای) زمانی که زود تشخیص داده شود قابل درمان است. در بیشتر موارد، تغییر در رژیم غذایی، مکمل های ویتامینی اضافه شده و قرار گرفتن بیشتر در معرض نور خورشید برای درمان این بیماری کافی است. بسته به شدت بیماری، پزشک اطفال می تواند یک یا چند درمان را که در ادامه به آن ها پرداخته ایم برای راشیتیسم به شما توصیه کند.

1. درمان راشیتیسم: تغییر در رژیم غذایی

این کار معمولاً شامل دوزهای بالایی از ویتامین D در رژیم غذایی یا مکمل‌ها می شود. این دوزها بسته به شدت بیماری و عوامل دیگر می تواند برای چندین ماه تجویز شوند. پزشک اطفال شما همچنین ممکن است یک مکمل استاندارد روزانه ویتامین D را زمانی که به دوزهای بالاتر مورد نیاز نیست به شما توصیه کند.

2. درمان راشیتیسم: نور خورشید

از آنجایی که بدن شما به طور طبیعی می تواند ویتامین D را زمانی که در معرض نور خورشید قرار گرفته اید تولید کند، تشویق به بیرون رفتن و آفتاب گرفتن یکی از درمان های محتمل است.

3. درمان راشیتیسم: عمل جراحی

معمولاً استخوان های فرزندتان خود به خود صاف می شوند. برای موارد شدیدتر، برخی از کودکان نیاز به استفاده از بریس را دارند تا به اصلاح خمیدگی استخوان‌هایشان کمک شود. در برخی موارد نیز، جراحی نمی تواند یک گزینه در نظر گرفته شود. برای موارد ارثی راشیتیسم، بسته به اختلال ژنتیکی مورد نظر، چندین گزینه درمانی وجود دارد. ممکن است پزشک اطفال شما را به یک متخصص، برای درمان، ارجاع دهد.

عوارض احتمالی راشیتیسم 

راشیتیسم یک بیماری قابل درمان است، که درمان آن در اسرع وقت بسیار مهم می باشد. در صورت عدم درمان، موارد خفیف تر راشیتیسم می تواند منجر به عدم رشد صحیح استخوان ها شود. موارد شدیدی که درمان نمی شوند می توانند منجر به تشنج، آسیب قلبی و حتی مرگ شوند.

پیشگیری از راشیتیسم 

آیا می توان از راشیتیسم پیشگیری کرد؟ بله، راشیتیسم تغذیه ای قابل پیشگیری است.

1. پیشگیری از راشیتیسم: برای افراد باردار و نوزادان

افرادی که باردار هستند باید مکمل ویتامین D را طبق دستور پزشک مصرف کنند. توصیه استاندارد حداقل 600 واحد بین المللی ویتامین D در روز می باشد. با این وجود، پزشک می تواند مصرف روزانه 2000 IU را برای شما تجویز کند. دکتر همچنین می تواند به شما توصیه کنند که از مکمل کلسیم برای جلوگیری از تحلیل استخوان در آینده نیز استفاده کنید.

حتما بخوانید: قرص ویتامین d3 برای چیست

2. پیشگیری از راشیتیسم: برای نوزادان

قطره های مکمل ویتامین D در اکثر داروخانه ها موجود می باشند. همه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند باید روزانه 400 واحد بین المللی ویتامین D را دریافت کنند.

3. پیشگیری از راشیتیسم: برای کودکان بزرگتر

• نور خورشید: بدن شما وقتی در معرض نور خورشید قرار می گیرد ویتامین D تولید می کند، بنابراین برای افرادی که پوست تیره تری دارند، اگر زمان زیادی را در خانه بگذرانند (یا برای افرادی که فقط با ضد آفتاب بیرون می روند) عمل تولید ویتامین عملاً سخت تر می شود.
• غذاهای غنی از ویتامین D: چندین نوع ماهی (به ویژه ماهی سالمون و قزل آلای رنگین کمان) غنی از ویتامین D می باشند. چندین غذا نیز با ویتامین D غنی شده اند، به این معنی که ویتامین به آنها اضافه می شود. شیر، آب پرتقال و غلات اغلب از این طریق غنی می شوند.

نکته: در مورد بیماری های ارثی که باعث راشیتیسم می شوند، خود بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، اگر می‌دانید که شما یا فرزندتان یک اختلال ژنتیکی به ارث برده‌اید، آزمایش‌های ژنتیکی زودهنگام می توانند به جلوگیری از به وجود آمدن راشیتیسم کمک کنند.

روند بهبود راشیتیسم 

فرزند شما تا چه زمانی این بیماری را خواهد داشت؟ راشیتیسم تغذیه ای بسته به شدت بیماری در هفته ها یا ماه ها قابل درمان می باشد. بیشتر علائم مانند ضعف یا درد باید در عرض چند هفته بهبود یابد. کمبود ویتامین D نیز باید طی شش تا هشت هفته بهبود یابد. اگر کودک شما دارای هر گونه خمیدگی استخوان است، بهبود او می تواند تا ماه ها به طول بی انجامد (بهبودی ممکن است خود به خود اتفاق بیفتد، اما خب گاهی اوقات هم نیز ممکن است به جراحی یا بریس نیاز داشته باشد). راشیتیسم ارثی یک بیماری مادام العمر است. در این زمینه پزشک اطفال شما (و متخصصان، در صورت نیاز) می توانند به شما و فرزندتان کمک کنند تا مدیریت بیماری خود را یاد بگیرید.

نکات مهم در زمینه راشیتیسم 

در اکثر موارد راشیتیسم قابل درمان می باشد. در طول فرآیند درمان، مهم است که با فرزند خود در مورد آنچه که برای او اتفاق می افتد صحبت کنید و به او کمک کنید تا یاد بگیرد که در مدیریت سلامت خود نقش داشته باشد. چه راشیتیسم تغذیه ای باشد یا ارثی، مهم است که فرزندتان را توانمند کنید و ابزار و دانش را در اختیار او قرار دهید تا بتواند به خوبی از خودش مراقبت کند. درمان علائم بیماری مانند راشیتیسم تنها بخشی از بهبودی می باشد. اگر علت زمینه‌ای بیماری یک بیماری ارثی باشد، پزشک یا متخصص اطفال ممکن است به شما کمک کند با سازمان‌های حمایتی یا گروه‌هایی از خانواده‌ها و افرادی که با همان بیماری (یا بیماری بسیار مشابه) زندگی می‌کنند، ارتباط برقرار کنید. برقراری ارتباط با دیگرانی که تجربه مشابهی دارند می تواند به شما و فرزندتان از نظر عاطفی کمک کند و راه های جدید و بهتری برای مدیریت وضعیت فرزندتان به شما بیاموزد.

سخن آخر

با درمان، راشیتیسم باید در عرض چند هفته یا چند ماه برطرف شود. اکثر کودکانی که برای راشیتیسم تغذیه ای درمان می شوند، به طور کامل بهبود می یابند و به بزرگسالانی سالم تبدیل می شوند. برای کودکان مبتلا به راشیتیسم ارثی، بهبود و درمان به اختلال ژنتیکی خاصی که دارند بستگی دارد. با این حال، در بسیاری از موارد، کودکان مبتلا به این نوع راشیتیسم می توانند به بزرگسالانی تبدیل شوند که زندگی کامل و سالمی دارند.

مقالات مرتبط:

علائم کمبود ویتامین دی در بدن و عوامل خطر آن

علائم مسمومیت با ویتامین D کدام است؟