از داروی ریسپریدون برای درمان انواع خاصی از اختلالات روحی روانی استفاده می شود در ادامه اطلاعات دارویی ریسپریدون (risperidone) از جمله: کاربرد، روش استفاده و ... بیان شده است.
موارد استفاده از ریسپریدون
از داروی ریسپریدون برای درمان انواع خاصی از اختلالات روحی روانی استفاده می شود (مانند اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی، تحریک پذیری همراه با اختلال اوتیسم). این دارو به شما کمک می کند تا واضح تر فکر کرده و نقش فعال تری در زندگی روزمره خود داشته باشید. ریسپریدون به طبقه ای از داروها تعلق دارد که « آنتی سایکوتیک های آتیپیک» نامیده می شود. این دارو با کمک به حفظ تعادل در برخی از مواد طبیعی موجود در مغز عمل می کند.
نحوه استفاده از قرص ریسپریدون (risperidone)
این دارو را به شکل خوراکی، با یا بدون غذا و مطابق با تجویز پزشک که معمولا یک یا دو مرتبه در روز است، مصرف کنید. اگر از فرم مایع این دارو استفاده می کنید، از دستگاه مخصوص برای اندازه گیری دوز آن استفاده کنید. از قاشق های خانگی برای این منظور استفاده نکنید، زیرا ممکن است دوز صحیح این دارو را دریافت نکنید. در صورت تجویز پزشک، دوز اندازه گیری شده این دارو را با مقدار کمی مایع (3 تا 4 اونس/ حدود 100 میلی گرم)، مانند آب، قهوه، آب پرتغال، یا شیر کم چرب ترکیب کنید. این دارو را با نوشابه یا چای مخلوط نکنید. بلافاصله کل مخلوط را بنوشید. این مخلوط را از قبل آماده نکنید. در صورت هر گونه سوال، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
دوز مصرفی بستگی به شرایط پزشکی شما و پاسخ به درمان و سایر داروهایی که مصرف می کنید، دارد. اطمینان حاصل کنید که در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله: داروهای تجویزی، داروهای فاقد نسخه و داروهای گیاهی)، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک ممکن است شما را راهنمایی کند که با دوز کمتر این دارو شروع کرده و سپس به تدریج دوز مصرفی را افزایش دهید. با دقت از دستورالعمل های پزشک خود تبعیت کنید.
این دارو را به طور مرتب مصرف کرده تا بیشترین فواید آن را دریافت کنید. برای کمک به یادآوری، هر روز این دارو را در یک زمان خاص مصرف کنید. حتی اگر احساس بهبودی می کنید، مهم است که مصرف این دارو را مطابق با تجویز پزشک ادامه دهید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را متوقف نکنید. در صورتی که علائم شما ادامه پیدا کرد یا وخیم تر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
مطلب پیشنهادی: عوارض قطع ناگهانی ریسپریدون | ریسپریدون برای چه مواردی تجویز میشود؟
عوارض جانبی ریسپریدون
خواب آلودگی، سرگیجه، گیجی، راه افتادن آب از دهان، حالت تهوع، افزایش وزن یا خستگی ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. سرگیجه و گیجی می تواند خطر افتادن را افزایش دهد. هنگام بلند شدن از وضعیت نشسته یا دراز کشیده، به آرامی بلند شوید.
به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی جدی زیر، به پزشک خود اطلاع دهید: مشکل در بلع، اسپاسم عضلانی، لرزش (رعشه)، تغییرات خلقی و روحی (مانند استرس و بی قراری)، قطع تنفس در هنگام خواب (آپنه خواب).
- این دارو به ندرت ممکن است باعث افزایش قند خون شده که می تواند باعث دیابت شده و یا بیماری دیابت شما را وخیم تر کند.
- اگر علائم فشار خون بالا مانند افزایش تشنگی یا ادرار را داشتید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. اگر هم اکنون به دیابت مبتلا هستید، مرتبا مطابق با تجویز پزشک فشار خون خود را کنترل کنید و نتایج را با پزشک به اشتراک بگذارید. ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه های ورزشی یا رژیم غذایی شما باشد.
- این دارو ممکن است باعث افزایش قابل توجه وزن و افزایش کلسترول خون (یا تری گلیسیرید) شود. این اثرات همراه با دیابت، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد. در مورد خطرات و فواید درمان با پزشک خود صحبت کنید
- ریسپریدون به ندرت ممکن است باعث یک بیماری به نام دیسکینزی تاردیو شود. در برخی موارد، این شرایط ممکن است دائمی باشد. در صورت بروز هر کدام از حرکات غیر عادی و غیر قابل کنترل (به ویژه در صورت، لب ها، دهان، زبان، بازوها یا پاها)، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است سطح یک ماده شیمیایی خاص ساخته شده توسط بدن (پرولاکتین) را افزایش دهد. برای زنان، این افزایش پرولاکتین ممکن است منجر به شیر مادر ناخواسته، عقب افتادن دوره های قاعدگی یا توقف آنها و یا مشکل در بارداری شود. برای مردان ممکن است منجر به کاهش توانایی جنسی، ناتوانی در تولید اسپرم یا بزرگ شدن سینه شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی نادر، اما بسیار جدی زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: سرگیجه شدید، غش کردن، تشنج.
- این دارو به ندرت ممکن است باعث یک بیماری بسیار جدی به نام نشانگان نورولپتیک بدخیم (NMS) شود. در صورت بروز هر کدام از علائم زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: تب، درد یا سفتی یا حساسیت یا ضعف عضلات، خستگی شدید، گیجی شدید، تعریق، ضربان قلب سریع یا نامنظم، ادرار تیره، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار).
- به ندرت، مردان ممکن است یک نعوظ طولانی یا دردناک داشته باشند که بیش از 4 ساعت طول بکشد. اگر این اتفاق رخ داد، مصرف این دارو را متوقف کنید، در غیر این صورت ممکن است یک مشکل دائمی ایجاد شود.
- یک واکنش آلرژی زا بسیار جدی به این دارو نادر است، اما در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژی زا جدی، از جمله موارد زیر، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: تب، تورم غدد لنفاوی، جوش، خارش یا تورم (به ویژه در صورت یا زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این فهرست کاملی از عوارض جانبی احتمالی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف ریسپریدون
قبل از مصرف ریسپریدون، اگر به این دارو و یا اگر به پالیپریدون آلرژی دارید و یا اگر به مواد دیگری آلرژی دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از مصرف این دارو، در مورد سابقه پزشکی خود به خصوص اگر هر یک از بیماری های زیر را دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید: بیماری کبد، بیماری کلیه، تشنج، مشکل در بلع، تعداد کم گلبول های سفید خون، بیماری پارکینسون، زوال عقل، مشکلات خاص چشم (آب مروارید، گلوکوم)، سابقه شخصی یا خانوادگی دیابت، بیماری قلبی، میزان بالای کلسترول یا تری گلیسیرید، مشکل تنفسی در دوران خواب (آپنه خواب).
ریسپریدون ممکن است شرایطی را ایجاد کند که بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارد. طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم و یا جدی (به ندرت کشنده) و علائم دیگر (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که فوراً به مراقبت پزشکی نیاز دارند. اگر شرایط پزشکی خاصی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید که ممکن است باعث طولانی شدن QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است افزایش یابد. قبل از استفاده از ریسپریدون، در مورد تمام داروهای مصرفی خود به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید و در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، به پزشک خود اطلاع دهید: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در نوار قلب)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT طولانی شدن در نوار قلب، ایست قلبی).
مقادیر کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها یا «قرص های آب») یا اگر شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ دارید، این خطر ممکن است افزایش یابد. در مورد استفاده بی خطر از ریسپریدون با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه و خواب آلودگی شود. الکل یا ماری جوانا (Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب نمایید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
قبل از جراحی (از جمله جراحی آب مروارید و گلوکوم چشم)، در مورد اینکه این محصول را استفاده می کنید و یا قبلا مصرف کرده اید و کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
این دارو ممکن است باعث شود که کمتر عرق کنید، و باعث افزایش احتمال سکته مغزی در شما می شود. از انجام کارهایی که باعث گرمای بیش از حد بدن می شود، مانند کار یا ورزش سخت در یک روز گرم، و یا استفاده از وان حمام گرم، اجتناب کنید. هنگامی که هوا سرد است، مایعات بیشتری مصرف کنید و لباسهای نازک تری به تن کنید. اگر بدن شما بیش از حد گرم شد، سریعا به دنبال مکانی برای خنک شدن و استراحت کردن باشید. اگر تب دارید که برطرف نمی شود، تغییرات خلقی و روحی، سردرد و یا سرگیجه دارید، سریعا درخواست کمک پزشکی کنید.
سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص خواب آلودگی، سرگیجه، گیجی، و طولانی شدن QT حساسیت بیشتری داشته باشند. خواب آلودگی، سرگیجه و گیجی می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.
در دوران بارداری، این دارو فقط در مواردی که به وضوح به آن نیاز باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. نوزادان متولد شده از مادرانی که در سه ماهه آخر بارداری خود از این دارو استفاده کرده اند، به ندرت ممکن است علائمی مانند سفتی یا لرزش عضلات، خواب آلودگی، مشکلات تغذیه ای یا تنفس یا گریه مداوم را تجربه کنند. اگر به ویژه در ماه اول هر یک از این علائم را در نوزاد خود مشاهده کردید، سریعاً به پزشک اطلاع دهید. از آنجا که مشکلات روحی و روانی درمان نشده (مانند اسکیزوفرنی و اختلالات دو قطبی و افسردگی) می تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را متوقف نکنید مگر اینکه پزشک این گونه تجویز کند. اگر قصد بارداری دارید، باردار شده اید و یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید، فوراً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.
این دارو به شیر مادر منتقل می شود و می تواند اثرات نامطلوب بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. اگر کودک شما هر یک از علائم سفتی عضلانی یا رعشه، خواب آلودگی غیر معمول، یا مشکل در تغذیه را تجربه می کند، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی ریسپریدون
- تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: متوکلوپرامید.
- در صورت مصرف داروهای دیگری که باعث خواب آلودگی می شوند، مانند مشتقات تریاک یا تسکین دهنده های سرفه (مانند کدئین یا هیدروکودون)، الکل، ماری جوانا (cannabis)، داروهای خواب و اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی (مانند کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین) یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین)، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برچسب ها بر روی تمام داروهای خود را (از جمله آلرژی یا داروهای سرفه و سرماخوردگی) بررسی کنید؛ زیرا این محصولات ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. از داروساز خود نحوه استفاده مطمئن از این داروها را بپرسید.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد: خواب آلودگی یا سرگیجه شدید، ضربان قلب سریع یا نامنظم، حرکات غیر معمول یا غیر قابل کنترل، تشنج.
هشدارها
- این دارو را با دیگران سهیم نشوید.
- آزمایشات و یا تست های پزشکی (مانند قند خون، وزن، فشار خون، سطح کلسترول خون یا تری گلیسیرید) باید بطور دوره ای انجام شود تا پیشرفت شما یا نظارت بر عوارض جانبی بررسی شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو
اگر مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نگهداری از دارو
- این دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. آن را در حمام نگهداری نکنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd