گاستروآنتریت ویروسی که به نام آنفولانزای معده نیز شناخته می شود؛ توسط یک سری ویروس های مختلف ایجاد می شود. که هر کدام فصل اوج خاص خودشان را دارند. مرسوم ترین انواع ویروس در این خصوص نوروویروس و روتاویروس می باشند.
گاستروآنتریت ویروسی یا آنفولانزای معده چیست؟
گاستروآنتریت ویروسی التهاب معده و روده ها بدلیل عفونت ویروسی می باشد. این بیماری که به نام آنفولانزای معده نیز شناخته می شود، مردم تمام نقاط جهان را درگیر می سازد. این بیماری به شدت واگیردار است و از طریق تماس نزدیک با افراد آلوده یا از طریق غذا یا آب آلوده منتقل می شود. این بیماری می تواند به آسانی در محیط های بسته منتشر شود مانند:
- مراکز نگهداری از کودکان
- مدارس
- سرای سالمندان
- کشتی های کروز
ویروس های مختلفی می توانند باعث این بیماری شوند که هر کدام فصل اوج خاص خودشان را دارند. مرسوم ترین انواع ویروس در این خصوص نوروویروس و روتاویروس می باشند. گام هایی وجود دارد که می توانید با اجرای آنها شانس آلوده شدن به ویروس هایی که باعث گاستروآنتریت ویروسی می شوند را کاهش دهید. این کارها عبارتند از شستشوی مداوم دستها و پرهیز از مصرف آب و محصولات غذایی آلوده. بسیاری از افراد پس از دو تا سه روز به طور کامل بهبود می یابند و عوارض جانبی آنها ماندگار نمی باشد.
چه چیزی باعث بروز گاستروآنتریت ویروسی می شود؟
گاستروآنتریت ویروسی توسط یک سری ویروس های مختلف ایجاد می شود. افرادی که در معرض خطر هستند عبارتند از:
- افراد کمتر از 5 سال
- افراد سالخورده بویژه اگر در خانه های سالمندان زندگی می کنند
- کودکان و افراد بالغ مبتلا به نواقص سیستم ایمنی
ویروس به آسانی در محیط های گروهی منتشر می شود. بعضی از روش های انتقال ویروس عبارتند از:
- عدم شستشوی مناسب دستها بویژه توسط افرادی که با غذا سر و کار دارند
- آلودگی آب توسط فاضلاب ها
- مصرف صدف دریایی خام یا نیم پز که در آبهای آلوده رشد کرده باشد
مطالب بیشتری درباره ویروس های فردی که می توانند باعث بروز مشکلات ویروسی شوند، بیاموزید.
انواع ویروس هایی که منجر به آنفولانزای معده می شود
1. نوروویروس
نوروویروس به شدت واگیردار بوده و می تواند افراد در هر سنی را مبتلا سازد. این ویروس می تواند از طریق غذا، آب و سطوح یا توسط افرادی که به آن آلوده هستند، منتقل شود. نوروویروس در مکان های شلوغ بسیار مرسوم است.
علائم آن عبارتند از:
- حالت تهوع
- اسهال
- تب
- درد بدنی
بر اساس مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری ها (CDC)، بسیاری از افرادی مبتلا به نوروویروس در مدت یک تا سه روز پس از بروز علائم بهبود می یابند. نوروویروس عامل اصلی گاستروآنتریت در آمریکا و جهان محسوب می شود. بسیاری از موارد شیوع این بیماری در آمریکا بین ماههای نوامبر تا آوریل روی می دهد.
حتما بخوانید : درمان خانگی عفونت واژن در بارداری
2. روتاویروس
روتاویروس معمولاً نوزادان و کودکان خردسال را درگیر می کند. این ویروس می تواند به سایر کودکان و بالغین منتقل شود. این ویروس معمولاً از طریق دهان انتقال می یابند. علائم این ویروس معمولاً پس از دو روز از آلودگی ظاهر شده و عبارتند از:
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- اسهال آبکی که بین 3 تا 8 روز باقی می ماند
بر اساس نظر CDC، این ویروس معمولاً بین ماه های دسامبر و ژوئن بیشترین شیوع را دارد. واکنش روتاویروس برای نوزادان در سال 2006 تایید شد. واکسیناسیون به موقع برای جلوگیری از بروز بیماری های حاد روتاویروس در نوزادان و کودکان خردسال توصیه می شود.
3. آدنوویروس
آدنوویروس افراد را در هر سنی درگیر می کند. این ویروس می تواند باعث بروز مشکلات حادی مانند گاستروآنتریت شود. آدنوویروس از طریق هوا به دلیل سرفه و عطسه، لمس کردن سطوح و یا دست دادن با افرادی که به ویروس آلوده هستند، منتقل می شود. علائم این ویروس عبارتند از:
- گلودرد
- صورتی شدن چشم ها
- تب
- سرفه
- آبریزش بینی
کودکان در مراکز نگهداری بویژه کودکان بین 6 ماه تا 2 سال، بیشتر در معرض ابتلا به آدنوویروس قرار دارند. بسیاری از کودکان در مدت چند روز پس از بروز علائم این ویروس بهبود می یابند. با این وجود، علائمی مانند صورتی شدن چشم ها ممکن است دیرتر از بین بروند.
4. آستروویروس
آستروویروس نوع دیگری از ویروس هاست که معمولاً باعث بروز گاستروآنتریت در کودکان می شود. علائم مربوط به این ویروس عبارتند از:
- اسهال
- سردرد
- کم آبی خفیف
- درد شکم و معده
این ویروس معمولاً افراد را در اواخر زمستان و اوایل بهار درگیر می کند و از طریق تماس با افراد یا سطوح و غذاهای آلوده منتقل می شود. علائم این ویروس معمولاً ظرف مدت دو تا سه روز پس از قرارگیری اولیه در معرض آن ظاهر شده و معمولاً پس از دو یا سه روز نیز برطرف می شوند.
علائم آنفولانزای معده یا گاستروآنتریت ویروسی کدامند؟
علائم گاستروآنتریت معمولاً یک یا دو روز پس از آلودگی ظاهر شده و عبارتند از:
- اسهال
- حالت تهوع و استفراغ
- سردرد، درد عضلانی یا مفاصل
- تب یا لرز
- تعریق و پوست سرد و مرطوب
- گرفتگی ها و درد شکمی
- از دست دادن اشتها
این علائم ممکن است بین 1 تا 10 روز باقی بمانند. اگر با موارد زیر روبرو شدید، به اورژانس مراجعه کنید:
- اسهالی که بیش از سه روز ادامه داشته و دفعات آن کم نشود
- وجود خون در اسهال
- بروز علائم کم آبی مانند خشکی لب ها یا سرگیجه
علاوه بر علائم بالا، شما باید در صورتی که کودکان شما ظاهری با چشمان گود رفته داشت یا در هنگام گریه کردن اشک از چشمانش خارج نمی شد، به اورژانس مراجعه نمایید.
حتما بخوانید : علائم عفونت کلیه، علل، روش تشخیص، درمان و پیشگیری از آن
چه شرایطی ممکن است شبیه گاستروآنتریت ویروسی به نظر برسند؟
گاهی اوقات سایر عوامل می توانند علائمی شبیه به گاستروآنتریت ویروسی ایجاد کنند. این عوامل عبارتند از:
- عدم تحمل بعضی خوراکی ها: مثال هایی از این خوراکی ها عبارتند از لاکتوز، فروکتوز و شیرین کننده های مصنوعی.
- مشکلات گوارشی: این ها عبارتند از بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، سندرم روده تحریک پذیر و یا بیماری سلیاک.
- بعضی داروها: آنتی بیوتیک ها یا ضد اسیدهای دارای منیزیم می توانند علائمی مشابه آنفولانزای معده ایجاد کنند.
اگر علائم شما ظرف مدت دو تا سه روز بهبود پیدا نکرد، باید به پزشک مراجعه نمایید.
مشکلات مربوط به گاستروآنتریت ویروسی یا آنفولانزای معده کدامند؟
اصلی ترین مشکل آنفولانزای معده، کم آبی است که می تواند در نوزادان یا کودکان خردسال بسیار شدید باشد. سایر مشکلات مربوط به آن عبارتند از:
- برهم خوردن تعادل مواد مغذی
- ضعف
- ضعف عضلانی
کم آبی می تواند خطرناک باشد. اگر کودک شما دچار این علائم گردید، به پزشک اطلاع دهید:
- اسهال که بیش از چند روز ادامه داشته باشد
- وجود خود در مدفوع
- گیجی یا بی حالی
- احساس غش یا سرگیجه
- حالت تهوع
- خشکی دهان
- ناتوانی در تولید اشک
- عدم دفع ادرار برای مدت بیش از هشت ساعت یا داشتن ادرار به رنگ زرد تیره یا قهوه ای
- گود افتادگی چشم ها
- گود افتادگی در ناحیه جمجمه کودک
کم آبی حاصل از گاستروآنتریت ویروسی می تواند منجر به مشکلات حاد خاص خود شود. این موارد عبارتند از:
- التهاب مغز
- کما
- شوک هیپوولمیک، وضعیتی که وقتی بدن شما به اندازه کافی خون یا مایعات در اختیار نداشته باشد روی می دهد
- از کار افتادن کلیه ها
- تشنج
برای جلوگیری از بروز این مشکلات، اگر کودک شما دچار علائم کم آبی گردید، باید بلافاصله به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه نمایید.
گاستروآنتریت ویروسی چگونه تشخیص داده می شود؟
اکثر مواقع، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی مبنای تشخیص قرار می گیرد بویژه اگر شواهدی وجود داشته باشد که ویروس در جامعه شما منتشر گردیده است. پزشک همچنین ممکن است انجام نمونه گیری از مدفوع را برای بررسی نوع ویروس یا دریافتن این که آیا بیماری شما توسط یک انگل یا عفونت باکتریایی ایجاد شده است یا خیر، درخواست نماید.
آنفولانزای معده چگونه درمان می شود؟
اصلی ترین تمرکز درمان بر جلوگیری از کم آبی با نوشیدن مقدار زیادی مایعات می باشد. در موارد شدید، بستری شدن در بیمارستان و استفاده از مایعات وریدی ضروری است.
- محلول های رفع کم آبی خوراکی غیر تجویزی (OHS) مانند پدیالیت می توانند در موارد خفیف مفید باشند. آنها به نوعی ساخته شده اند که برای معده کودک شما مناسب بوده، و حاوی یک ترکیب متعادل از آب و نمک ها برای تامین مجدد مایعات و الکترولیت ها می باشند.
- این محلول ها در داروخانه های محلی موجود بوده و نیازی به نسخه ندارند. با این حال، شما باید به دقت از دستورالعمل های آنها پیروی کنید.
- آنتی بیوتیک ها هیچ تاثیری بر روی ویروس ها ندارند. قبل از مصرف داروهای بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنید.
چه باید بخورید و از چه چیزهایی باید پرهیز کنید؟
وقتی احساس کردید که بهتر شده اید و می توانید مواد غذایی را مجدداً وارد رژیم غذایی تان نمایید، معمولاً بهتر است به سراغ خوراکی های ملایم بروید. این خوراکی ها عبارتند از:
- برنج
- سیب زمینی
- نان تست
- موز
- پوره سیب
حتما بخوانید : درمان خانگی عفونت سینوس با استفاده از سرکه سیب
این مواد غذایی هضم آسانی داشته و به ندرت باعث ناراحتی بیشتر سیستم گوارشی شما می شوند. تا زمان بهتر شدن، بهتر است از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کنید:
- غذاهای پرچرب
- کافئین
- الکل
- خوراکی های قندی
- محصولات لبنی
گام های خودمراقبتی
اگر به گاستروآنتریت ویروسی مبتلا شده اید، در اینجا چند گام خودمراقبتی برای شما آورده ایم که می توانید از آنها بهره بگیرید.
- همراه با غذا و پس از آن آب بیشتری مصرف کنید. اگر در این خصوص مشکل داشتید، سعی کنید جرعه های کوچک آب بنوشید یا یک تکه یخ را بمکید.
- از مصرف آب میوه ها خودداری کنید چون آنها مواد معدنی را جایگزین نکرده و می توانند باعث افزایش اسهال شوند.
- کودکان و بالغین می توانند از نوشیدنی های ورزشی برای جبران الکترولیت ها استفاده کنند. کودکان خردسال و نوزادان باید از محصولاتی که برای آنها تهیه شده اند مانند OHS استفاده کنند.
- غذا را در وعده های کوچک مصرف کرده و به معده خود فرصت ترمیم بدهید.
- به اندازه کافی استراحت کنید. ممکن است احساس خستگی و ضعف داشته باشید.
- قبل از مصرف داروها یا خوراندن آنها به کودکان، با پزشک مشورت نمایید. هرگز به کودکان یا نوجوان مبتلا به بیماری های ویروسی آسپرین ندهید. این کار می تواند باعث بروز سندرم ری که وضعیتی خطرناک است، شود.
درمان های طبیعی و خانگی موثر در مقابل آنفولانزای معده کدامند؟
علاوه بر جبران کم آبی و استراحت، یک سری درمان های طبیعی و خانگی نیز می توانند به شما برای تسکین علائم این مشکل کمک کنند.
1. دستمال گرم یا کیسه آبگرم
سعی کنید یک دستمال گرم با دمای مناسب یا کیسه آبگرم را بر روی شکم خود قرار دهید تا گرفتگی آن بهتر شود. آن را با یک دستمال یا حوله پوشانیده و بیش از 15 دقیقه از آن استفاده ننمایید.
2. برنج قهوه ای
بعضی والدین به کودکان خود آب برنج می دهند. این آبی است که پس از جوشاندن برنج قهوه ای باقی می ماند. این آب سرشار از الکترولیت ها بوده و می تواند مانند OHS به رفع کم آبی کمک کند. قبل از مصرف، آب برنج را خنک کنید.
3. زنجبیل
محصولات حاوی زنجبیل مانند نوشیدنی یا چای زنجبیل می تواند به تسکین معده کمک کند.
4. نعنا
یکی از داروهای گیاهی برای درمان آنفولانزای معده نعنا است. نعنا نیز می تواند مانند زنجبیل، خاصیت ضد تهوع داشته باشد. جرعه جرعه نوشیدن چای نعنا می تواند به شما کمک کند حس بهتری داشته باشید.
5. ماست یا کفیر
هر چند از مصرف محصولات لبنی در هنگام بروز علائم شدید بیماری باید پرهیز کنید، مصرف ماست بدون طعم دهنده یا نوشیدن کفیر می تواند به بازیابی تعادل طبیعی باکتریایی بدن پس از رفع بیماری کمک کند.
چشم انداز بلندمدت بیماری آنفولانزای معده چگونه است؟
گاستروآنتریت ویروسی به طور کلی بدون درمان دارویی در مدت دو تا سه روز برطرف می شود. بسیاری از افراد بدون داشتن علائم خاصی به طور کامل بهبود می یابند.
چگونه از بروز آنفولانزای معده جلوگیری کنیم
- به طور منظم دستان خود را بویژه پس از رفتن به دستشویی و قبل از آماده سازی غذا بشویید. اگر لازم است، از مواد ضدعفونی کننده دست تا زمان دسترسی داشتن به آب و صابون استفاده کنید.
- از وسایل آشپزخانه، بشقاب یا حوله مشترک در صورت بیماری یکی از اعضای خانواده استفاده نکنید.
- غذاهای خام یا نیمه پخته مصرف نکنید.
- میوه ها و سبزیجات را به طور کامل بشویید.
- در هنگام سفر از مصرف آب و مواد غذایی آلوده پرهیز کنید. از مصرف قالب های یخ نیز در سفر خودداری کرده و در صورت امکان از آب معدنی استفاده نمایید.
- اگر لازم است نوزاد شما در مقابل روتاویروس واکسینه شود، از پزشک در این خصوص سئوال کنید. دو نوع واکسن وجود داشته و به طور معمول از حدود 2 ماهگی استفاده از آنها امکان پذیر است.