آیا می دانید که عسل تنها چیزی نیست که زنبورهای عسل تولید می کنند؟ زنبورها همچنین ترکیبی از شیره درختان سوزنی برگ یا همیشه سبز تولید می کنند که بره موم نامیده می شود.
بره موم (پروپولیس) چیست؟
هنگامی که زنبورها این شیره را با بزاق و موم ترکیب می کنند، محصولی چسبناک و سبز مایل به قهوه ای تولید می شود که به عنوان یک پوشش برای ساخته کندو مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده همان بره موم یا پروپولیس است. هزاران سال پیش، اقوام باستانی از بره موم برای خواص دارویی آن استفاده می کردند. یونانی های از این ماده برای درمان آبسه ها استفاده می نمودند. آشوری ها آن را بر روی زخم و غده ها قرار می دادند تا با عفونت مبارزه کرده و به روند درمان کمک نماید. مصری ها نیز از آن برای مومیایی کردن مردگان استفاده می کردند. ترکیب بره موم می تواند بسته به مکان زندگی زنبورها و این که به چه درختان و گل هایی دسترسی دارند، متغیر باشد. به عنوان مثال، پروپولیس اروپایی ترکیبی مشابه پروپولیس برزیلی ندارد. این امر می تواند نتیجه گیری کلی درباره مزایای این ماده برای سلامتی را برای محققان دشوار سازد.
ترکیبات درمانی و ترمیمی بره موم
محققان بیش از 300 ترکیب را در بره موم شناسایی کرده اند. بخش عمده این ترکیبات اشکال مختلفی از پلی فنول ها می باشند. پلی فنول ها آنتی اکسیدان هایی هستند که با بیماری و وارد آمدن آسیب به بدن مبارزه می کنند. بره موم همچنین حاوی نوعی پلی فنول به نام فلاونوئیدها می باشد. فلاونوئیدها در گیاهان به عنوان نوعی ماده محافظ ساخته می شود. آن ها معمولا در غذاهایی که تصور می شود خواص آنتی اکسیدانی دارند یافت می شوند که عبارتند از:
- میوه ها
- چای سبز
- سبزیجات
- شراب قرمز
محققان در رابطه با پروپولیس چه می گویند؟
بره موم به نطر می رسد خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد التهابی داشته باشد. اما تحقیقات انجام شده بر روی این ماده کماکان محدود است. محققان دقیقا نمی دانند چرا اما به نظر می رسد محصولات تولید شده توسط زنبورها می توانند از بدن در مقابل بعضی باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها محافظت نماید.
استفاده از بره موم برای درمان زخم ها
بره موم دارای ترکیب خاصی به نام پینوسمبرین می باشد که نوعی فلاونوئید است و به عنوان ضد قارچ عمل می کند. این خصوصیات ضد باکتریایی و ضدالتهابی باعث می شوند که بره موم برای درمان زخم ها مفید باشد. یک تحقیق که در این زمینه صورت گرفته، نشان داده است که پروپولیس می تواند به افرادی که دچار آسیب های سوختگی شده اند از طریق سرعت بخشیدن به رشد سلول های سالم و جدید، کمک کند. یک تحقیق معتبر دیگر دریافته است که یک عصاره موضعی الکلی بره موم کار آمدتر از یک کرم استروئیدی در کاهش سلول های تک یاخته در زخم های مربوط به جراحی های دهان عمل می کند. این سلول های تک یاخته با ایجاد التهاب و کندی روند درمان زخم در ارتباط هستند.
استفاده از بره موم برای بهبود تاول های تب خالی و تب خال ناحیه تناسلی
پمادهایی که دارای 3 درصد بره موم باشند مانند Herstat یا Coldsore-FX می توانند به روند درمان و کاهش علائم تاول های تبخالی و تبخال ناحیه تناسلی کمک کنند. یک تحقیق معتبر دریافته است که وقتی از بره موم موضعی سه بار در روز استفاده شود، روند درمان تاول های تب خالی سریع تر از حالت بدون درمان خواهد شد. محققان دریافته اند که کرم بره موم نه تنها مقدار ویروس های تب خال موجود در بدن فرد را کاهش می دهد، بلکه از بدن در مقابل بازگشت دوباره این ویروس نیز محافظت می نماید.
استفاده از بره موم برای درمان برخی از سرطان ها
تصور می شود که بره موم بتواند در درمان بعضی از انواع سرطان نیز نقش داشته باشد. بر اساس یک تحقیق معتبر، بعضی اثرات ضد سرطانی این ماده عبارتند از:
- ممانعت از تکثیر شدن سلول های سرطانی
- کاهش احتمال تبدیل شدن سلول ها به سلول سرطانی
- مسدود کردن مسیرهایی که باعث می شود سلول های سرطانی بتوانند با یک دیگر ارتباط برقرار کنند
این تحقیق همچنین پیشنهاد کرده است که بره موم می تواند به عنوان یک درمان مکمل (نه یک درمان منفرد) برای سرطان مورد استفاده قرار گیرد. تحقیق دیگری گزارش کرده است که مصرف بره موم چینی می تواند به عنوان یک درمان مکمل برای درمان سرطان پستان به دلیل اثرات ضد توموری آن بر روی سلول های سرطان پستان، مورد استفاده قرار گیرد.
عوارض جانبی مصرف بره موم
کماکان شواهد کافی وجود ندارد که مشخص کنند آیا محصولات بره موم بی خطر هستند یا خیر اما به نظر نمی رسد این محصولات از ریسک بالایی برخوردار باشند. با این وجود اگر به زنبورها یا عسل حساسیت دارید، ممکن است نسبت به محصولات حاوی بره موم نیز واکنش های آلرژیک داشته باشید. بره موم همچنین ممکن است در صورتی که برای مدت طولانی مصرف شود، خود باعث ایجاد واکنش های حساسیتی در بدن گردد. زنبور داران بیش از سایر افراد ممکن است نسبت به این ماده حساسیت داشته باشند چون بیش از سایرین با این ماده سر و کار دارند. معمولا واکنش آلرژیک به این ماده شبیه اگزمای پوستی می باشد. قبل از افزودن بره موم به برنامه درمانی خود، به ویژه در صورت داشتن سابقه حساسیت یا آسم، با پزشک تان مشورت نمایید.
بره موم را از کجا می توان تهیه کرد؟
بره موم را می توانید از داروخانه ها یا فروشگاه های مواد غذایی ارگانیک تهیه کنید. شکل موضعی آن ها شامل کرم ها، پمادها و لوسین ها می باشد. پروپولیس را همچنین می توانید به شکل خوراکی و به صورت قرص، شربت، عصاره و یا کپسول مصرف نمایید.
در حال حاضر هیچ دوز دارویی توصیه شده ای برای این ماده وجود نداشته و کماکان به تحقیقات بیش تری نیاز است. یک تحقیق توصیه کرده است این میزان می تواند حدود 70 میلی گرم در روز مصرف شود اما این مقدار توسط FDA تایید نشده است. تولید کنندگان ممکن است بر روی برچسب محصول خود دوز خاصی را معین کنند. قبل از مصرف هر گونه مکملی، با پزشک تان درباره بی خطر بودن آن مشورت نمایید.
منبع: healthline