علائم سندرم کوشینگ چیست؛ علت، آزمایش و درمان سندروم کوشینگ

سندرم کوشینگ، اختلالی است که در زمان تولید بیش از حد هورمون استرس یا کورتیزول قرار می گیرد. رخ می دهد. در این مطلب سلام دنیا، قصد داریم تا شما را با سندروم کوشینگ چیست و چه علائمی دارد، علت سندرم کوشینگ و روش های تشخیص و درمان سندرم کوشینگ آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

سندرم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ اختلالی است که وقتی بدن به مدت طولانی در معرض تولید بیش از حد هورمون کورتیزول قرار می گیرد، رخ می دهد. کورتیزول گاهی اوقات "هورمون استرس" نامیده می شود زیرا به بدن شما کمک می کند تا به استرس پاسخ دهد. کورتیزول نیز کمک می کند:

• حفظ فشار خون
• قند خون را تنظیم می کند
• کاهش التهاب
• غذایی که می خورید را به انرژی تبدیل کنید

غدد فوق کلیوی، دو غده کوچک در بالای کلیه ها، کورتیزول می سازند.

حتما بخوانید: درمان خانگی هورمون استرس

سندرم کوشینگ چقدر شایع است؟

سندرم کوشینگ درون زا نادر است. "درون زا" به این معنی است که چیزی در داخل بدن شما باعث این اختلال می شود تا چیزی خارج از بدن شما، مانند دارو. تخمین ها متفاوت است و از هر میلیون نفر از 40 تا 70 نفر متغیر است. 

علائم سندرم کوشینگ چیست

علائم و نشانه های سندرم کوشینگ متفاوت است. افرادی که برای مدت طولانی سطوح بسیار بالایی از کورتیزول دارند، احتمالاً علائم واضحی از این اختلال را دارند، از جمله

• افزایش وزن
• دست ها و پاهای لاغر
• صورت گرد
• افزایش چربی اطراف  گردن
• قوز چربی بین شانه ها
• کبودی آسان
• علائم سلولیت بنفش پهن، عمدتاً روی شکم ، سینه‌ها، باسن و زیر بازوها
• عضلات ضعیف

علائم سندرم کوشینگ در کودکان و نوزادان

کودکان مبتلا به سندرم کوشینگ تمایل به چاقی دارند و کندتر از سایر کودکان رشد می کنند. 

علائم سندرم کوشینگ در زنان

زنان ممکن است موهای زائد در صورت، گردن، سینه، شکم و ران خود داشته باشند. دوره های قاعدگی ممکن است نامنظم شوند یا متوقف شوند. 

علائم سندرم کوشینگ در مردان

مردان ممکن است با کاهش علاقه به رابطه جنسی، باروری کاهش یافته و ممکن است اختلال نعوظ داشته باشند. همه مبتلایان به سندرم کوشینگ این علائم را ندارند، که می تواند تشخیص آن را دشوار کند.

حتما بخوانید: درمان خانگی و گیاهی اختلال نعوظ مردان

علت سندروم کوشینگ چیست

چه چیزی باعث سندرم کوشینگ می شود؟

• شایع ترین علت سندرم کوشینگ استفاده طولانی مدت و با دوز بالا از گلوکوکورتیکوئیدهای شبه کورتیزول است. این داروها برای درمان سایر شرایط پزشکی مانند آسم ، پیوند خارجی NIH ، آرتریت روماتوئید NIH و پیوند خارجی لوپوس NIH استفاده می‌شوند. گلوکوکورتیکوئیدها اغلب برای درمان درد به مفصل تزریق می شوند. همچنین استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها، سیستم ایمنی بدن را پس از پیوند عضو سرکوب می کند تا بدن از پس زدن اندام جدید جلوگیری کند.
• سایر افراد به دلیل تولید بیش از حد کورتیزول در بدنشان به سندرم کوشینگ درون زا مبتلا می شوند.

انواع مختلفی از تومورها می توانند باعث تولید کورتیزول اضافی در بدن شوند

1. تومورهای هیپوفیز

تومورهای هیپوفیز که آدنوم هیپوفیز نیز نامیده می شوند، تومورهای غیرسرطانی روی غده هیپوفیز هستند. غده هیپوفیز در پایه مغز قرار دارد و به اندازه یک نخود است. هیپوفیز هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) و سایر هورمون ها را می سازد. ACTH به غدد آدرنال می گوید که کورتیزول بسازند. این تومورهای هیپوفیز بیش از حد ACTH تولید می کنند که باعث می شود غده فوق کلیوی کورتیزول بیش از حد تولید کند.

تفاوت سندرم کوشینگ با بیماری کوشینگ

2. غده هیپوفیز در پایه مغز قرار دارد

تومورهای هیپوفیز که ACTH بیش از حد تولید می کنند، باعث ایجاد 8 مورد از 10 مورد سندرم کوشینگ 2 می شوند که توسط داروهای گلوکوکورتیکوئید ایجاد نمی شود. پزشکان این نوع از سندرم کوشینگ را بیماری کوشینگ می نامند.

3. تومورهای اکتوپیک تولید کننده ACTH

برخی از تومورهایی که خارج از غده هیپوفیز ایجاد می شوند، نیز می توانند ACTH تولید کنند. این وضعیت سندرم ACTH نابجا نامیده می شود. اغلب این تومورها در ریه ها ایجاد می شوند. تومورهای نابجا همچنین می توانند در لوزالمعده، تیروئید و تیموس - غده ای که به ایجاد یک سیستم ایمنی سالم کمک می کند - ایجاد شوند. تومورهای نابجا ممکن است سرطانی باشند.

4. تومورهای آدرنال

گاهی اوقات یک تومور در غده فوق کلیوی خود کورتیزول بیش از حد تولید می کند. تومورهای آدرنال اغلب خوش خیم هستند اما گاهی سرطانی هستند.

چه کسانی بیشتر به سندرم کوشینگ مبتلا هستند؟

• سندرم کوشینگ اغلب بزرگسالان را که معمولاً در سنین 30 تا 50 سال قرار دارند، مبتلا می کند، اما می تواند در کودکان نیز رخ دهد.
• سندرم کوشینگ در زنان حدود سه برابر مردان است.
• در افرادی که دیابت نوع 2 دارند و سطح گلوکز خون آنها در طول زمان بسیار بالا می ماند همراه با فشار خون بالا، سندرم کوشینگ ممکن است بیشتر باشد.
• افرادی که داروهایی به نام گلوکوکورتیکوئیدها که مشابه کورتیزول هستند مصرف می کنند نیز ممکن است به سندرم کوشینگ مبتلا شوند. این نوع از سندرم کوشینگ «اگزوژن» نامیده می شود. بیش از 10 میلیون آمریکایی هر سال گلوکوکورتیکوئید مصرف می کنند، اما مشخص نیست که چه تعداد از آنها به سندرم کوشینگ مبتلا می شوند.

عوارض سندرم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ می تواند باعث مشکلات سلامتی مانند:

• حمله قلبی و سکته مغزی
• لخته شدن خون در پاها و ریه ها
• عفونت 
• از پوکی استخوان و شکستگی
• فشار خون بالا
• سطح کلسترول بالا

• افسردگی یا سایر تغییرات خلقی
• از دست دادن حافظه یا مشکل در تمرکز
• مقاومت به انسولین و پیش دیابت
• دیابت نوع 2

اگرچه سندرم کوشینگ معمولا قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد.

حتما بخوانید: درمان خانگی دیابت نوع دو با بهترین داروهای گیاهی

روش تشخیص سندرم کوشینگ

پزشکان چگونه سندرم کوشینگ را تشخیص می دهند؟

تشخیص سندرم کوشینگ ممکن است سخت باشد. علائمی مانند خستگی و افزایش وزن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. سندرم کوشینگ ممکن است با سایر شرایطی اشتباه گرفته شود که بسیاری از علائم مشابه دارند، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا سندرم متابولیک . پزشک شما ابتدا می خواهد شرایط دیگر را رد کند.

• تشخیص بر اساس سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات آزمایشگاهی است. ممکن است پزشک از شما بپرسد که آیا گلوکوکورتیکوئید مصرف می‌کنید یا تزریق کرده‌اید و قبل از سفارش آزمایش‌های آزمایشگاهی این موضوع را رد کند.
• پزشکان ممکن است از آزمایش ادرار، بزاق، یا خون برای تشخیص سندرم کوشینگ استفاده کنند. گاهی اوقات پزشکان برای اینکه بفهمند کورتیزول اضافی ناشی از سندرم کوشینگ است یا علت متفاوتی دارد، آزمایش بعدی را انجام می دهند.

هیچ آزمایشی کامل نیست، بنابراین پزشکان معمولاً دو آزمایش زیر را برای تأیید تشخیص انجام می دهند:

آزمایش سندروم کوشینگ

آزمایش 24 ساعته کورتیزول آزاد ادرار

در این آزمایش، شما ادرار خود را در یک دوره 24 ساعته جمع آوری می کنید. متخصص مراقبت های بهداشتی شما نمونه ادرار شما را برای آزمایش سطح کورتیزول به آزمایشگاه می فرستد. سطح کورتیزول بالاتر از حد طبیعی نشان دهنده سندرم کوشینگ است.

آزمایش کورتیزول بزاق اواخر شب

این آزمایش میزان کورتیزول در بزاق شما را در اواخر عصر اندازه گیری می کند. به طور معمول، تولید کورتیزول درست بعد از اینکه به خواب می رویم کاهش می یابد. در سندرم کوشینگ، سطح کورتیزول کاهش نمی یابد. شما می توانید نمونه بزاق خود را در خانه جمع آوری کرده و به متخصص مراقبت های بهداشتی خود برگردانید یا برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستید.

تست سرکوب دگزامتازون با دوز پایین (LDDST)

در این آزمایش، شما دوز پایینی از دگزامتازون، نوعی گلوکوکورتیکوئید، مصرف می‌کنید، معمولاً حدود ساعت 11 شب، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی صبح روز بعد، معمولاً حدود ساعت 8 صبح، خون شما را می‌گیرد، گاهی اوقات پزشکان از نوع دیگری از آزمایش LDDST استفاده می‌کنند. که دگزامتازون را هر 6 ساعت به مدت 48 ساعت مصرف می کنید. خون شما 6 ساعت پس از آخرین دوز گرفته می شود.

• به طور معمول، سطح کورتیزول در خون پس از مصرف دگزامتازون کاهش می یابد. سطوح کورتیزول که کاهش نمی یابد نشان دهنده سندرم کوشینگ است.
• در آزمایش LDDST، پس از مصرف دوز کم دگزامتازون، خون گرفته می شود.
• هنگامی که یکی از اولین آزمایش‌های خون نشان می‌دهد که بدن شما کورتیزول بیش از حد دارد، پزشک ممکن است آزمایش بعدی را به نام آزمایش هورمون آزادکننده دگزامتازون – کورتیکوتروپین (دگزامتازون – CRH) تجویز کند.

حتما بخوانید: قرص دگزامتازون برای چیست

تست دگزامتازون-CRH

آزمایش دگزامتازون-CRH نشان می دهد که آیا کورتیزول اضافی ناشی از سندرم کوشینگ است یا چیز دیگری. برخی از افراد دارای سطوح بالای کورتیزول خاموش و روشن هستند، اما اثرات درازمدت سندرم کوشینگ برای سلامتی ندارند. این افراد ممکن است به سندرم شبه کوشینگ مبتلا باشند، وضعیتی که گاهی اوقات در افرادی که افسردگی یا اضطراب دارند، الکل زیاد مصرف می کنند، مبتلا به دیابت با سطح گلوکز خون که اغلب بسیار بالا است یا چاقی دارند، دیده می شود.

این آزمایش ترکیبی از LDDST و آزمایش تحریک CRH است. CRH هورمونی است که در بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس ساخته می شود. CRH به هیپوفیز می‌گوید ACTH بسازد، که به نوبه خود به آدرنال می‌گوید کورتیزول بسازد. هنگامی که سطح کورتیزول به اندازه کافی افزایش می یابد، سیگنال CRH را خاموش می کنند، بنابراین سطح ACTH و کورتیزول کاهش می یابد.

CRH به هیپوفیز می‌گوید ACTH بسازد، که به نوبه خود به آدرنال می‌گوید کورتیزول بسازد. شما یک واکسن CRH دریافت می کنید و دگزامتازون را از طریق دهان مصرف می کنید. اگر به سندرم شبه کوشینگ مبتلا هستید، دگزامتازون سطح ACTH و کورتیزول را کاهش داده و از افزایش آنها جلوگیری می کند. سطوح کورتیزول که درست قبل از تزریق CRH بالا است یا در طول این آزمایش افزایش می یابد نشان دهنده سندرم کوشینگ است.

پزشکان چگونه علت سندرم کوشینگ را پیدا می کنند؟

هنگامی که پزشک شما سندرم کوشینگ را تشخیص داد، آزمایش‌های دیگر می‌توانند به شما کمک کنند که منشا مشکل هیپوفیز، نابجا یا آدرنال باشد. دانستن منبع در انتخاب بهترین نوع درمان مهم است.

آزمایشات خون

• اولین قدم اندازه گیری سطح ACTH در خون است. اگر سطح ACTH پایین باشد، احتمالاً علت آن تومور آدرنال است. افراد مبتلا به تومورهای آدرنال نیازی به آزمایش خون بیشتری ندارند.
• اگر سطح ACTH طبیعی یا بالا باشد، احتمالاً علت آن یک تومور هیپوفیز یا خارج از رحم است.
• سایر آزمایشات خون به تشخیص تومورهای هیپوفیز از تومورهای نابجا کمک می کند. پزشکان معمولا بیش از یک آزمایش انجام می دهند.
• تست تحریک CRH برای این آزمایش، یک شات CRH دریافت خواهید کرد. اگر تومور هیپوفیز دارید، CRH باعث افزایش ACTH و کورتیزول در خون شما می شود. این به ندرت در افراد مبتلا به تومورهای نابجا اتفاق می افتد.
• تست سرکوب دگزامتازون با دوز بالا (HDDST). این آزمایش همانند LDDST است، با این تفاوت که در آن از دوزهای بالاتر دگزامتازون استفاده می شود. اگر پس از مصرف دوز بالای دگزامتازون، سطح کورتیزول در خون شما کاهش یابد، احتمالاً دچار تومور هیپوفیز هستید. اگر سطح کورتیزول شما کاهش نیابد، ممکن است تومور نابجا داشته باشید.

تست های دیگر سندروم کوشینگ

• آزمایش‌های دیگر به دنبال تومور هستند و به تشخیص تومورهای هیپوفیز از تومورهای نابجا کمک می‌کنند.
• تست های تصویربرداری آزمایش های تصویربرداری اندازه و شکل غده هیپوفیز و آدرنال را نشان می دهد و تومورها را جستجو می کند. اگر آزمایش خون نشان دهد که تومور خارج از رحم است، آزمایش های تصویربرداری می تواند به تعیین محل تومور کمک کند. متداول‌ترین آزمایش‌های تصویربرداری عبارتند از توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن پیوند خارجی NIH و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) پیوند خارجی NIH .
• رایج ترین تست های تصویربرداری سی تی اسکن و ام آر آی هستند.
• نمونه برداری از سینوس پتروزال. تومورهای هیپوفیز معمولاً کوچک هستند و ممکن است در آزمایش تصویربرداری خود را نشان ندهند. اگر MRI تومور هیپوفیز را نشان ندهد، ممکن است نمونه برداری از سینوس پتروزال داشته باشید. این آزمایش اغلب بهترین راه برای تشخیص هیپوفیز از علل نابجای سندرم کوشینگ است.
• پزشک شما از سینوس های پتروزال شما - وریدهایی که هیپوفیز را تخلیه می کنند - نمونه خون می گیرد. در همان زمان، از رگ خونی دورتر از هیپوفیز نمونه خون گرفته می شود. همچنین یک واکسن CRH، هورمونی که باعث ترشح ACTH از هیپوفیز می شود، دریافت خواهید کرد.
• سطوح بالاتر ACTH در خون از سینوس های پتروزال نسبت به رگ های خونی دیگر نشان دهنده وجود تومور هیپوفیز است. سطوح مشابه ACTH در تمام نمونه های خون نشان دهنده وجود تومور خارج از رحم است.

درمان سندرم کوشینگ

پزشکان چگونه سندرم کوشینگ را درمان می کنند؟

درمان بستگی به علت دارد و ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا داروهای کاهش دهنده کورتیزول باشد. اگر علت استفاده طولانی مدت از گلوکوکورتیکوئیدها برای درمان اختلال دیگری باشد، پزشک به تدریج دوز شما را به کمترین دوزی که آن اختلال را کنترل می کند، کاهش می دهد. گاهی اوقات اختلالاتی که پزشکان با گلوکوکورتیکوئیدها درمان می کنند را می توان با داروهای غیر گلوکوکورتیکوئیدی درمان کرد.

درمان سندرم کوشینگ ناشی از تومورهای هیپوفیز

• رایج ترین درمان برای تومورهای هیپوفیز، جراحی برای برداشتن تومور است. جراح با استفاده از یک میکروسکوپ مخصوص و ابزارهای ظریف، از طریق سوراخ بینی یا سوراخ ایجاد شده در زیر لب فوقانی به غده هیپوفیز نزدیک می شود. احتمالاً پزشک شما را به یک مرکز متخصص در این نوع جراحی ارجاع خواهد داد.
• میزان موفقیت یا بهبودی این جراحی زمانی که توسط یک جراح بسیار مجرب انجام شود می تواند به 90 درصد برسد.  اگر جراحی با شکست مواجه شود یا درمان دوام نیاورد، جراحی می‌تواند تکرار شود و اغلب نتایج خوبی به همراه دارد.
• جراحی برای برداشتن تومور هیپوفیز معمولاً با یک جراح مجرب موفقیت آمیز است.
• پس از برداشتن تومور توسط جراح، هیپوفیز شما برای مدتی ACTH کافی تولید نمی کند. پزشک شما داروی کورتیزول را تجویز می کند، زیرا ACTH کافی نیست تا به غدد فوق کلیوی بگوید کورتیزول کافی تولید کند. ممکن است بتوانید داروی کورتیزول را در 6 تا 18 ماه قطع کنید.
• اگر جراحی با شکست مواجه شد یا امکان پذیر نبود، پرتودرمانی یک گزینه است. یکی از انواع پرتودرمانی از دوزهای کوچک پرتو به هیپوفیز در یک دوره 6 هفته ای استفاده می کند. نوع دیگر از یک دوز منفرد و بالای تابش استفاده می کند. سطوح کورتیزول ممکن است پس از پرتودرمانی برای چندین سال به حالت عادی برنگردد. پزشک شما ممکن است داروهایی را برای بازگرداندن سطح کورتیزول به حالت عادی تا زمانی که پرتودرمانی اثر کند تجویز کند.

حتما بخوانید: پرتودرمانی چیست و چگونه انجام میشود

درمان سندرم کوشینگ ناشی از تومورهای اکتوپیک تولید کننده ACTH

اولین انتخاب درمان تومورهای نابجا، برداشتن آنها با جراحی است. اگر تومور سرطانی است و گسترش یافته است، ممکن است به شیمی درمانی، پرتودرمانی یا سایر درمان های سرطان نیاز داشته باشید. داروهای کاهش سطح کورتیزول نیز ممکن است بخشی از درمان شما باشد. اگر سایر درمان ها با شکست مواجه شوند، جراحان ممکن است مجبور شوند غدد فوق کلیوی را برای کنترل سندرم کوشینگ خارج کنند.

درمان سندرم کوشینگ ناشی از تومورهای آدرنال

جراحی برای برداشتن غده فوق کلیوی همراه با تومور رایج ترین درمان است. برخی از بیماری های نادر باعث ایجاد گره های زیادی در هر دو غده فوق کلیوی می شوند و برای برداشتن هر دو غده نیاز به جراحی دارند. اگر هر دو غده آدرنال را برداشته اید، باید تا آخر عمر دارو مصرف کنید تا جایگزین کورتیزول و سایر هورمون های غدد فوق کلیوی شود.

آزمایشات بالینی

مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK) و سایر مؤسسه های مؤسسه ملی بهداشت (NIH) تحقیقاتی را در مورد بسیاری از بیماری ها و شرایط انجام می دهند و از آن حمایت می کنند.

آزمایشات بالینی چیست و آیا برای شما مناسب است؟

آزمایشات بالینی بخشی از تحقیقات بالینی و در قلب همه پیشرفت های پزشکی است. کارآزمایی‌های بالینی راه‌های جدیدی را برای پیشگیری، تشخیص یا درمان بیماری بررسی می‌کنند. محققان همچنین از آزمایش‌های بالینی برای بررسی سایر جنبه‌های مراقبت، مانند بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، استفاده می‌کنند. دریابید که آیا آزمایش‌های بالینی برای شما مناسب است پیوند خارجی NIH .

مقالات مرتبط:

سندرم مارفان چیست

علت سندروم استکهلم چیست