داروی ضد التهاب دگزامتازون (dexamethasone) واکنش دفاعی بدن را کاهش می دهد و علائمی مانند تورم و واکنش آلرژی زا را تسکین می دهد. در این مقاله اطلاعات دارویی قرص دگزامتازون از جمله: موارد استفاده، طریقه مصرف، عوارض جانبی و... بیان شده است.
موارد استفاده از دگزامتاوزن
از داروی دگزامتازون برای درمان بیماری هایی مانند آرتروز، اختلالات خونی یا هورمونی یا سیستم ایمنی، واکنش های آلرژی زا، اختلالات پوستی و چشمی خاص، مشکلات تنفسی، بیماری های خاص روده و سرطان های خاصی استفاده می شود. همچنین به عنوان آزمایش اختلال در غده آدرنال (سندرم کوشینگ) استفاده می شود. این دارو یک هورمون کورتیکواستروئید (گلوکوکورتیکوئید) است. این دارو واکنش دفاعی بدن را کاهش می دهد و علائمی مانند تورم و واکنش آلرژی زا را تسکین می دهد.
نحوه استفاده از دگزامتازون (Dexamethasone)
- این دارو را به شکل خوراکی و مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید. این دارو را با غذا یا شیر مصرف کنید تا مانع از ناراحتی معده شوید. این دارو را به شکل خوراکی با یک لیوان کامل آب (8 اونس یا 240 میلی لیتر) مصرف کنید، مگر اینکه پزشک نحوه مصرف دیگری را تجویز کند.
- اگر از فرم مایع این دارو استفاده می کنید، از دستگاه یا قاشق مخصوص اندازه گیری برای دوز تعیین شده دارو استفاده کنید. از قاشق های خانگی برای این منظور استفاده نکنید.
- اگر این دارو را یک مرتبه در روز مصرف می کنید، صبح ها قبل از ساعت 9 مصرف کنید. اگر این دارو را یک روز در میان مصرف می کنید و یا برنامه تجویزی به غیر از مصرف یک بار در روز دارید، علامت گذاری مصرف آن در تقویم ممکن است به شما کمک کند.
- دوز و طول مدت درمان بستگی به شرایط پزشکی و پاسخ به درمان دارد.
- پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را به تدریج کم کند تا عوارض جانبی این دارو را کاهش دهد.
- به طور منظم از این دارو استفاده کنید تا بیشترین فواید آن را کسب کنید. برای کمک به یادآوری، هر روز این دارو را در یک زمان (زمان های) خاص مصرف کنید. حتی اگر احساس بهبودی می کنید، مهم است که به مصرف دارو تا زمان تجویز شده توسط پزشک ادامه دهید. با دقت از برنامه دوز مصرفی دارو تبعیت کنید و دارو را دقیقا مطابق با شرایط تجویز شده مصرف کنید.
- بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را متوقف نکنید. در صورت قطع زودهنگام این دارو، برخی از اختلالات ممکن است وخیم تر شوند. ممکن است نیاز به کاهش تدریجی دوز مصرفی شما باشد. اگر علائم شما بهبود پیدا نکرد و یا وخیم تر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی دگزامتازون
- ناراحتی معده، سردرد، سرگیجه، تغییرات دوره قاعدگی، مشکل در خواب، افزایش اشتها یا افزایش وزن ممکن است رخ دهد. در صورت تداوم یا وخیم تر شدن هر یک از این عوارض جانبی، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.
- در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی نامحتمل زیر، فورا به پزشک خود اطلاع دهید: علائم عفونت (مانند تب یا گلو درد مداوم)، درد استخوان یا مفاصل، افزایش تشنگی یا میزان ادرار، ضربان قلب سریع یا آهسته یا نامنظم، فشار یا درد در چشم، تاری دید، مشکلات بینایی، سوزش معده، مدفوع سیاه، استفراغی که مانند قهوه به نظر می رسد، صورت پف کرده، تورم در مچ پا یا پا، درد معده یا شکم، درد یا قرمزی یا تورم بازوها یا پاها، خستگی، تغییرات خلقی و روحی (مانند افسردگی، نوسانات خلقی، نگرانی)، رشد غیر معمول در مو یا برآمدگی در پوست، گرفتگی یا درد عضلات، ضعف، به راحتی دچار خونریزی یا کبودی شدن، بهبود آهسته زخم، نازک شدن پوست، تشنج.
- یک واکنش آلرژی زا بسیار جدی به این دارو نادر است، اما در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژی زا جدی، از جمله موارد زیر، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش، خارش یا تورم (به ویژه در صورت یا زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این فهرست کاملی از عوارض جانبی احتمالی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف دگزامتازون
- قبل از مصرف دگزامتازون، اگر به این دارو و یا به سایر کورتیکواستروئیدها (به عنوان مثال پردنیزون) آلرژی دارید و یا اگر به مواد دیگری آلرژی دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
- قبل از مصرف این دارو، در مورد سابقه پزشکی خود به خصوص اگر هر یک از بیماری های زیر را دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید: عفونت ها (به عنوان مثال سل، تبخال، عفونت های قارچی)، بیماری کلیوی، بیماری کبد، تغییرات خلقی و روحی (مانند روان پریشی، اضطراب، افسردگی)، کمبود مواد معدنی در خون (مانند میزان کم پتاسیم یا کلسیم در خون)، بیماری تیروئید، مشکلات معده یا روده (به عنوان مثال زخم، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت، اسهال غیر قابل توضیح)، فشار خون بالا، بیماری قلبی (مانند نارسایی احتقانی قلب، اخیرا دچار حمله قلبی شدن)، دیابت، بیماری چشم (به عنوان مثال آب مروارید، گلوکوم، تبخال عفونت چشم)، شکنندگی استخوان (پوکی استخوان)، سابقه لخته شدن خون.
- این دارو ممکن است علائم عفونت را پوشانده یا شما را در معرض ابتلا به عفونت های بسیار جدی قرار دهد. وجود هر گونه آسیب یا علائم عفونت (به عنوان مثال گلودرد مداوم یا تب یا سرفه، درد در هنگام دفع ادرار، درد عضلانی) که در طول درمان رخ می دهد را به پزشک گزارش دهید.
- استفاده از داروهای کورتیکواستروئید به مدت طولانی، می تواند واکنش بدن به استرس فیزیکی را دشوارتر کند. بنابراین، قبل از جراحی یا معالجه اضطراری، یا در صورت ابتلا به بیماری یا عفونت جدی، به پزشک یا داروساز خود در مورد استفاده از این دارو و یا اگر در 12 ماه گذشته از این دارو استفاده کرده اید، اطلاع دهید. در صورت بروز خستگی غیر معمول یا شدید و یا از دست دادن وزن، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از این دارو برای مدت طولانی استفاده می کنید، یک کارت هشدار یا دستبند شناسایی پزشکی به همراه داشته باشید که استفاده از این دارو توسط شما را مشخص می کند.
- واکسیناسیون نکرده و یا واکسن نزنید یا آزمایش پوستی انجام ندهید، مگر اینکه پزشک به طور خاص آن را تجویز کند. اگر در هنگام مصرف این دارو، واکسن زنده دریافت کنید، می تواند باعث عوارض جدی (مثلا عفونت) شود. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن فلج اطفال یا واکسن آنفولانزا به شکل استنشاقی دریافت کرده اند، خودداری کنید.
- از تماس با افرادی که به آبله مرغان و سرخک دچار هستند، خودداری کنید، مگر اینکه قبلا به این بیماری مبتلا شده باشید (در کودکی). اگر در معرض یکی از عفونت ها قرار گرفته اید و قبلا به آن مبتلا نشده بودید، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. اگر سابقه زخم معده دارید و یا دوز بالایی از آسپرین یا سایر داروهای آرتروز مصرف کرده اید، نوشیدن الکل را در حین مصرف این دارو محدود کنید تا خطر خونریزی معده یا روده کاهش پیدا کند. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
- اگر به دیابت مبتلا هستید، مصرف این دارو ممکن است کنترل سطح قند خون شما را دشوارتر کند. مرتبا سطح قند خون خود را کنترل کنید و نتایج را به پزشک اطلاع دهید. ممکن است نیاز به تنظیم دارو، برنامه ورزشی و یا رژیم غذایی شما باشد.
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا (Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه شما شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب نمایید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت استفاده طولانی مدت از این دارو می تواند باعث کندی رشد کودک شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. مرتباً به پزشک مراجعه کنید تا قد کودک شما بررسی شود.
- در دوران بارداری این دارو فقط در صورتی که به وضوح به آن نیاز باشد، باید مورد استفاده قرار بگیرد. در مورد خطرات و فواید مصرف آن با پزشک مشورت کنید. نوزادان متولد شده از مادرانی که از این دارو برای مدت طولانی استفاده کرده اند، و یا دوز بالایی از آن مصرف کرده اند، ممکن است سطح کمی از هورمون کورتیکواستروئید داشته باشند. در صورت مشاهده علائمی مانند: تهوع یا استفراغ مداوم، اسهال شدید یا ضعف در نوزاد خود، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. قبل از شیردهی، با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی دگزامتازون
- تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند، عبارتند از: امینوگلوتتمید، قرص های پیشگیری از بارداری، داروهای ضد سرطانی خاص (داساتینیب، لاپاتینیب، سانیتینیب، الدسلوکین)، کلستیرامین، دیگوکسین، داروهایی که می توانند باعث خونریزی یا کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکت خون مانند کلوپیدوگرل، «رقیق کننده خون» مانند دابیگاتران یا وارفارین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین یا سلکوکسیب یا ایبوپروفن)، افدرین، جایگزینی هورمون استروژن، ایزونیازید، میفپریستون، ریلپیویرین، تالیدومید.
- برخی از داروها می توانند باعث دفع دگزامتازون از بدن شما شوند که می تواند بر نحوه عملکرد داروی دگزامتازون تاثیرگذار باشد. از جمله این داروها به شرح زیر هستند: ضد قارچ های آزول (مانند کتوکونازول)، باربیتوراتها (مانند فنوباربیتال)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین)، داروهای خاص برای درمان تشنج (مانند فنی توئین) و سایر داروها.
- اگر پزشک به شما تجویز کرده که آسپزین با دوز کم را برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته مغزی مصرف کنید (معمولا در دوزهای 81 تا 325 میلی گرم در روز)، باید مصرف آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک روش دیگری را تجویز کند. برای جزئیات بیشتر از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
- این دارو ممکن است با تست های آزمایشگاهی خاصی (از جمله آزمایش های پوستی) تداخل داشته باشد، که ممکن است باعث نتایج آزمایش نادرست شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و تمام پزشکان از مصرف این دارو توسط شما اطلاع دارند.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید.
تذکر
- این دارو را یا دیگران سهیم نشوید.
- اگر این دارو برای مدت طولانی استفاده می کنید، تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی (به عنوان مثال، قند خون یا سطح مواد معدنی، فشار خون، معاینات چشم) باید بطور دوره ای انجام شود تا پیشرفت شما یا نظارت بر عوارض جانبی صورت گیرد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- در مورد تغییرات سبک زندگی که ممکن است عوارض جانبی این دارو را کاهش دهد (مانند انجام ورزش های استقامتی، تغییر در رژیم غذایی که شامل کنترل نمک مصرفی و مصرف بیشتر پتاسیم یا کلسیم است)، با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو
- اگر این دارو را روزانه و به طور منظم مصرف می کنید و مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
- اگر از این دارو به طور یک روز در میان مصرف می کنید یا به تدریج دوز مصرفی خود را کاهش می دهید، پس بلافاصله با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید تا یک برنامه جدید دوز مصرفی برای شما تنظیم کنند.
نگهداری از دارو
- دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری نمایید. آن را در حمام نگهداری نکنید.
- تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd