روغن ماهی به دلیل خواص آن برای سلامتی بسیار شناخته شده است. روغن ماهی با غنی بودن از اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامتی قلب موثر است، زیرا مشخص شده است باعث کاهش تری گلیسیرید خون، تسکین التهاب و بهبود وضعیت در علائم بیماری آرتریت روماتوئید می شود. با این حال، مصرف زیاد روغن ماهی همیشه خوب نیست و میزان زیاد آن ممکن است به جای مفید بودن حتی برای سلامتی مضر هم باشد. در اینجا 8 عارضه جانبی احتمالی مصرف بیش از حد روغن ماهی یا اسیدهای چرب امگا 3 را بیان می کنیم.
عوارض جانبی و تداخلات دارویی مصرف زیاد روغن ماهی
1. بالا رفتن قند خون
برخی تحقیقات نشان می دهد که مکمل های دارای مقادیر زیاد اسیدهای چرب امگا 3 می تواند باعث بالا رفتن سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت شود. به عنوان مثال، یک مطالعه کوچک نشان داده است که مصرف 8 گرم اسید چرب امگا 3 در هر روز، در طی یک دوره 8 هفته ای باعث افزایش 22 درصدی سطح قند خون در افراد دچار به دیابت نوع 2 می شود. این بخاطر دوزهای زیاد امگا 3 موجود در آن است که می تواند موجب تحریک تولید گلوکز شود، و این در دراز مدت باعث بالا رفتن سطح قند خون می شود.
با این حال، تحقیقات دیگری این نتایج را زیر سوال می برد و نشان می دهد که این حالت تنها دوزهای بسیار زیاد قند خون را تحت تاثیر قرار می دهد. در حقیقت، تحلیل های دیگر از 20 مطالعه نشان می دهد که دوزهای روزانه تا 3.9 گرم از EPA و 3.7 گرم از DHA (دو شکل اصلی از اسیدهای چرب امگا 3) هیچ تاثیری در سطح قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ندارد.
2. خونریزی
خونریزی لثه و خون دماغ دو عارضه جانبی بارز مصرف بیش از حد روغن ماهی است. مطالعه انجام شده روی 56 نفر نشان می دهد که مکمل 640 میلی گرم روغن ماهی در روز و طی یک دوره چهار هفته ای، باعث کاهش لخته شدن خون در بزرگسالان سالم می شود. علاوه بر این، یک مطالعه کوچک دیگر نشان می دهد مصرف روغن ماهی ممکن است با احتمال بیشتر خون دماغ مرتبط باشد و گزارش شده که 72% از نوجوانانی که روزانه 1 تا 5 گرم روغن ماهی مصرف می کردند، خون دماغ را به عنوان یک عارضه جانبی آن تجربه می کنند. به همین دلیل، اغلب توصیه می شود در صورتی که عمل جراحی در پیش دارید از مصرف روغن ماهی اجتناب کنید و اگر از رقیق کننده های خون مانند وارفارین استفاده می کنید، قبل مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید.
3. فشار خون پایین
توانایی روغن ماهی در کاهش فشار خون به خوبی تایید شده است. یک مطالعه روی 90 نفر که دیالیز انجام می دادند نشان می دهد که 3 گرم از اسید چرب امگا 3 در روز به طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در مقایسه با دارونما کاهش می دهد. به طور مشابه، از تجزیه و تحلیل 31 مطالعه نتیجه گرفته شد که مصرف روغن ماهی می تواند به طور موثری فشار خون را کاهش دهد، به خصوص برای افرادی که فشار خون بالا یا سطح کلسترول بالا دارند.
در حالی که این اثرات مطمئناً برای کسانی که فشار خون بالا دارند مفید است، اما می تواند برای افرادی که فشار خون پایین دارند، مشکلات جدی بوجود آورد. همچنین ممکن است روغن ماهی با داروهای کاهش فشار خون تداخل داشته باشد، بنابراین در صورتی که برای درمان فشار خون بالا تحت نظر هستید، مهم است که در مورد مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید.
4. اسهال
اسهال از شایع ترین عوارض جانبی همراه با مصرف روغن ماهی است و ممکن است به ویژه در هنگام مصرف دوز زیاد آن، شدت بیشتری پیدا کند. در حقیقت، بررسی ها گزارش داده اند که اسهال در کنار سایر علائم گوارشی مانند: نفخ شکم، یکی از شایع ترین عوارض جانبی مصرف روغن ماهی است.
علاوه بر روغن ماهی، انواع دیگر مکمل های امگا 3 نیز باعث اسهال می شوند. به عنوان مثال، روغن بذر کتان یک جایگزین محبوب گیاهی برای روغن ماهی است، اما مشخص شده است که دارای خاصیت ملین بوده و ممکن است باعث افزایش حرکات روده شود. اگر بعد از مصرف اسیدهای چرب امگا 3 دچار اسهال شدید، حتماً مکمل های خود را با وعده های غذایی مصرف کنید و ببینید آیا با کاهش دوز مصرف آن علائم همچنان وجود دارد یا نه.
5. رفلاکس اسید
اگرچه روغن ماهی بخاطر تاثیرات مفید آن برای قلب شناخته شده است، بسیار افراد گزارش داده اند که بعد از مصرف مکمل های روغن ماهی احساس سوزش سر دل دارند. سایر علائم رفلاکس اسید (عبارتند از: تهوع و ناراحتی معده) عوارض شایع مصرف میزان زیاد روغن ماهی است. چندین مطالعه نشان داده است که چربی باعث سوء هاضمه می شود. مصرف یک دوز متوسط و مصرف مکمل های غذایی اغلب می تواند به طور موثری رفلاکس اسید را کاهش داده و علائم را بهبود بخشد. علاوه بر این، تقسیم دوز به چندین قسمت کوچکتر برای مصرف در طول روز ممکن است به از بین بردن سوء هاضمه کمک کند.
6. سکته مغزی
سکته مغزی وضعیتی است که با خونریزی در مغز مشخص می شود و معمولاً بخاطر پارگی رگ های خونی ضعیف ایجاد می شود. برخی از مطالعات روی حیوانات نشان داده است که مصرف زیاد اسیدهای چرب امگا 3 می تواند امکان لخته شدن خون را کاهش داده و خطر سکته مغزی را افزایش بدهد. این یافته ها همچنین با تحقیقات دیگری که نشان می دهد روغن ماهی می تواند مانع از تشکیل لخته خون شود نیز همخوانی دارد.
با این حال، مطالعات دیگر نتایج متفاوتی را نشان داده اند و گزارش می دهد که هیچ ارتباطی بین میزان مصرف ماهی و روغن ماهی و خطر سکته مغزی وجود ندارد. مطالعات بیشتری باید روی انسان انجام بگیرد تا مشخص شود که چگونه اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است بر خطر سکته مغزی تاثیر بگذارند.
7. سمیت ویتامین A
انواع خاصی از مکمل های اسید چرب امگا 3 دارای ویتامین A بالایی هستند، که اگر در مقادیر بالا مصرف شود می تواند سمی باشد. برای مثال، فقط یک قاشق غذا خوری (14 گرم) از روغن کبد ماهی می تواند حداکثر 270 درصد از ویتامین A روزانه مورد نیاز شما برای یک وعده را تامین کند. سمیت ویتامین A می تواند عوارض جانبی مانند: سرگیجه، حالت تهوع، درد مفاصل و سوزش پوست را موجب شود. در طولانی مدت، ممکن است در موارد شدید منجر به آسیب کبدی و حتی نارسایی کبد شود. به همین دلیل بهتر است به میزان ویتامین A موجود در مکمل امگا 3 توجه داشته باشید و میزان آن را در حد متعادل نگه دارید.
8. بی خوابی
برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف دوزهای متوسط روغن ماهی، می تواند بر بهبود کیفیت خواب تاثیر بگذارد. برای مثال، یک مطالعه روی 395 کودک نشان داد که مصرف 600 میلی گرم اسیدهای چرب امگا 3 به مدت 16 هفته می تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. اما در بعضی موارد، مصرف بیش از حد روغن ماهی ممکن است باعث ایجاد اختلال خواب و بی خوابی شود. در یک مطالعه موردی، گزارش شده است که مصرف دوز بالای روغن ماهی نشانه های بی خوابی و اضطراب را برای بیمار با سابقه افسردگی بدتر می کند. با این حال، تحقیقات کنونی محدود به مطالعات موردی و گزارش های اعلام شده است. تحقیقات بیشتر لازم است تا مشخص شود که دوزهای بیشتر چقدر در کیفیت خواب جمعیت کلی تاثیر می گذارند.
مصرف چه مقدار روغن ماهی زیاد محسوب می شود؟
اگرچه توصیه ها می تواند بسیار متفاوت باشد، اغلب سازمان های بهداشتی 250 تا 500 میلی گرم EPA و DHA ترکیبی که دو شکل اساسی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند را در روز توصیه می کنند. با این حال، مقادیر بالاتر اغلب برای افرادی که دارای بیماری های خاص مانند بیماری قلبی یا سطح تری گلیسیرید بالا هستند توصیه می شود.
برای ارجاع، یک قرص 1000 میلی گرم روغن ماهی حاوی 250 میلی گرم ترکیب EPA و DHA است، در حالی که یک قاشق چای خوری (5 میلی لیتر) از بسته های روغن ماهی مایع، حاوی حدود 1300 میلی گرم است. براساس اعلام اتحادیه اروپا در مورد ایمنی مواد غذایی، مکمل های اسید چرب امگا 3 را می توان در دوزهای 5000 میلی گرم در روز، با اطمینان مصرف کرد. به عنوان یک قاعده کلی، اگر علائم منفی را تجربه کردید، مصرف خود را کم کنید و یا نیاز بدن به اسید چرب امگا 3 را از طریق مواد غذایی تامین کنید.
نتیجه
امگا 3 بخشی اساسی از رژیم غذایی است و مکمل هایی مانند روغن ماهی که حاوی آن است، دارای مزایای برای سلامتی است. با این حال، مصرف بیش از حد روغن ماهی می تواند به سلامت شما آسیب بزند و باعث بروز عوارض جانبی مانند قند خون بالا و افزایش خطر خونریزی شود. تا 5000 میلی گرم اسید چرب امگا 3 در روز بی خطر محسوب می شود. دوزهای توصیه شده را جدی بگیرید و سعی کنید اسیدهای چرب امگا 3 را از منابع غذایی دریافت کنید تا بیشترین سود غذایی را ببرید.
منبع: healthline
دیدگاه ها