راهکارهایی برای حفظ سلامتی اعضای مختلف بدن
1. حفظ سلامت مغز
کسی که می خواهد مغزش صحیح و سالم بماند، باید از بوهای بد مانند: ادکلن های شیمیایی، فکر و خیال فراوان، خواب زیاد و کم خوابی، جماع زیاد، پرخوری و مواد غذایی ترش پرهیز کند. گرم مزاجان باید از عطرهای خنک مانند: بنفشه و نیلوفر و صندل و سرد مزاجان از مشک و عود و نرگس استفاده کنند. آن استفاده از عرق چین و کلاه نیز از دیگر تدابیر صحت مغز است.
2. حفظ سلامت چشم
کسی که خواهان سلامت چشم و قوه بینایی است، باید از پرخوری، غذا روی غذا خوردن، خوابیدن بعد از غذا و بر پشت خوابیدن بپرهیزد که همه به شدت ضعیف کننده چشم هستند. در اکثر موارد ضعف چشم به خاطر هضم ناقص معده و بخارات آن است؛ بنابراین برای تقویت آن باید علاوه بر کم خوری، ادویه مقوی معده و حابس بخارهای معده مانند: هلیله پرورده، گشنیز خشک، اطریفل گشنیزی، رازیانه، دارچین و شلغم مصرف کرد.
يبوست روده و دفع غیر طبیعی و دیر به دیر غائط، در ضعف چشم بسیار اثر دارد و اگر کسی پیوست دارد، با ملينات مانند: گل قند و سبوس گندم و آلو و انجیر و... باید یبوست خود را برطرف کند. غذاهای غليظ (گوشت گاو، غذاهای فست فودی، بادنجان، خرما، هريسه، كله و عدس) و نقاخ و بادزا (پیاز، تره، شاهی و باقلا) نخورد. زیاد خوردن این اغذیه به علت غلیظ بودن و یا تولید بخار، ضعیف کننده چشم و عامل تاریکی دید هستند. زیاد خوردن نمک هم مضر است.
- از حرکت در دود، غبار، آب و هوای آلوده بپرهیزد و به اشیای براق مانند برق نگاه نکند.
- به اشیای سبز و سبزه و نیلی و آب و مناظر زیبا زیاد نگاه کند.
- چشم را در آب صاف و زلال غوطه دهد و آن را در آب بگشاید.
- استفاده از سنگ سرمه اصفهان (اثمد) با مروارید و توتیا در تقویت و حفظ چشم بی نظیر است. به خصوص اگر میل سرمه از نقره باشد. هم چنین اگر سرمه را به آب رازیانه سوده، در چشم بکشند، بسیار به آن قوت می دهد. چکاندن آب رازیانه در چشم به تنهایی نیز مفید است.
3. حفظ سلامت گوش
برای حفظ سلامتی گوش، باید از صداهای بلند مانند باندهای قوی و طبل ها و آهنگ های مهیج و کارخانه های پرصدا دوری کند و هفته ای یکبار روغن بادام تلخ نیم گرم در گوش بچکاند.
4. حفظ سلامت دندان
نباید اجازه دهید غذا و نوشیدنی در معده فاسد شود؛ زیرا اگر معده ترش کند و بخارهای فاسد از معده به دندان برسد، باعث فساد و پوسیدگی دندان می شود. علاوه بر معده، مواد اضافی مغز که موقع سرماخوردگی از بینی و گلو بیرون می آیند، باعث خوردگی و پوسیدگی و درد دندان می شود؛ از این رو باید موقع سرماخوردگی آن را به خوبی درمان کرد.
- قی زياد خصوصا اگر ترش باشد، باعث فساد دندان می شود.
- از خاییدن و شکستن چیزهای سفت با دندان مانند: نبات و انجیر خشک و فندق و بادام و پسته پرهیز کند.
- مواد بسیار داغ و بسیار سرد (یخ و بستنی) نخورد؛ خصوصا پشت سر هم (چیزهای بسیار گرم بعد از چیزهای بسیار سرد و چیزهای بسیار سرد، بعد از چیزهای بسیار گرم) که ضرر آن مضاعف می شود.
- از موادی که موجب کندی دندان می شود، مانند ترشی ها و میوه های خام ترش و نرسیده پرهیز کند.
- استفاده از مسواک به اندازه، با چوب های تلخ و قابض مانند چوب اراک و چوب درخت زیتون و استفاده از خلال در سلامت دندان مهم است.
- مالیدن و شستن دندان با چیزهایی که آن را حفظ می کند، مانند مالیدن نمک با عسل (از خمیردندانی با این ترکیب استفاده کنند)۔ گرم مزاجان هنگام خواب به دندان روغن گل سرخ و آس (مورد) بمالند و سردمزاجان، با روغن سنبل الطیب دندان را چرب کنند.
5. حفظ سلامت قلب
قلب شریف ترین و مهم ترین عضو بدن و منبع حیات است؛ سلامت بدن منوط به صحت قلب است و حفظ سلامت آن از همه بدن واجب تر است و اضرار به قلب به همه بدن می رسد؛ چون حیات منوط به سلامت قلب است. نه کبد و دماغ؛ اگر قلب یک لحظه از کار بایستد، انسان می میرد. از این رو مضرترین غذاها غذاهایی هستند که برای قلب مضر هستند.
امور مفید برای قلب
- از میان غذاها آب گوشت ها و زرده تخم مرغ نیم برشت و گوشت پرندگان (خروس و کیک) و بره و مربای به و سیب، مفید است از میان ادویه، باید داروهای نشاط آور و مقوی قلب استفاده کرد، مانند: زعفران، بادرنجبویه، اسطوخودوس، دارچین، هل، گل گاوزبان و نعناع.
- در میان میوه های سیب و به و گلابی مقوی قلب اند.
- از میان سنگ ها و جواهرات، طلا، یاقوت، نقره، مروارید، فیروزه و زمرد، مقوی قلب می باشد. همراه داشتن این جواهرات مقوی قلب است.
- آب و هوای خوب و کوهستانی و مرتفع بزرگ ترین تأثیر را در سلامت قلب دارد.
- نشاط و سرخوشی و حرص مال و منال دنیا را نخوردن و فارغ البال بودن و مشغول امور پست و دنیوی نشدن، دخل تام در صحت و طول عمر قلب دارد.
- شربت زعفران و شربت عرق بیدمشک و گلاب مقوی قلب است
امور مضر برای قلب
- آب و هوای بد، غم و غصه، استرس و غضب زیاد، مهلک قلب هستند که متأسفانه در عصر جدید به همه اینها گرفتاریم.
- مواد غذایی غلیظ مانند: روغن های صنعتی و فست فودها و گوشت گاو نیز برای قلب مضرند.
- بوهای بد فاضلاب ها، مکان های صنعتی، مرداب ها، ادکلن هاو... مزاج قلب را فاسد و تباه می کنند.
- در بین همه ادویه هایی که ما استفاده می کنیم، زردچوبه بیشترین ضرر را برای قلب دارد؛ حکیم تنکابنی در مورد زردچوبه می گوید که زردچوبه، به غایت مضر دل است. هم چنین حکیم عقیلی خراسانی درباره آن می فرمایند که زردچوبه مضر قلب است به مضرت بسیار به علت افزایش مصرف زردچوبه در غذای ما ایرانیان در سده اخير، رنگ دل پذیر آن است؛ غافل از این که این رنگ زرد، چون ماری خوش رنگ، سم به جان ما می ریزد. بهترین کار، کاهش مصرف آن در رژیم غذایی است. به جای آن می توان از زعفران استفاده کرد.
- کسی که قلب سرد و ضعیفی دارد، باید از دوغ و بنفشه و دیگر غذاهای سرد پرهیز کند.
6. حفظ سلامت کبد
كبد محل خون سازی بدن است؛ همه بیماری های پوستی، سرطان ها، پسوریازیس، چربی خون، چربی کبد و... به کبد مربوط اند.
مواد غذایی مفید برای کبد
مویز، انجیر، فندق، پسته، دارچین و زعفران در تقویت کبد مفیدند. از همه این ها بالاتر، کاسنی است که بهترین داروی کبد گرم و سرد است؛ فقط در سرد مزاجان بهتر است با عسل خورده شود. غذاها و مواد خوشبو و خنک از میوه جات و نوشیدنی و غذا برای کبد مفیدند. نانی که خمیر آن خوب رسیده و نمک آن به حد اعتدال باشد و گوشتی که سريع الهضم باشد و با ادويه گرم پخته باشند، مفید است.
امور مضر برای کبد
خوردن آب سرد بعد از غذا، حمام، جماع و ورزش (و هر زمان دیگری که بدن حرارت زیادی داشته باشد) باعث سردی شدید کبد می شود. نوشیدن آب بین غذا و بسیار تشنگی کشیدن و حرکت زیاد بعد از غذا خوردن و با شکم خالی ورزش کردن، خوردن آب سرد، خوردن آب سرد بعد از غذای گرم و برعکس، باعث از کارافتادگی کند، گرفتگی آن، سیروز کبدی، هپاتیت و دیگر بیماری های کبدی می شود. مداومت بر غذاهای غليظه مثل گوشت گاو و نان روغنی که مبالغه در گرفتن سبوس آن کرده باشند. نان فطیر و غذاهای لزجه مثل كله پاچه و امثال آن، باعث گرفتگی در کبد می شود.
7. حفظ سلامت معده
- مویز شیرین یکی از موافق ترین غذاها برای معده است. کرفس، کاهو (برای معده های گرم)، شاه تره، نعناع و پونه نیز برای معده مفید است.
- خوردن غذا با زیره، دارچین و هل مقوی معده است
- در میان شربت ها، سکنجبین، شربت لیمو، ترنج، غوره، انار و زرشک مقوی معده است؛ البته در معده های سرد باید کمتر مصرف شوند.
- غذا روی غذا خوردن و پرخوری و غذای رنگارنگ و گرسنگی زیاد و خوردن آب بین غذا، همه مضر معده اند.
- شیر، خربزه، شلغم نیخته، چغندر و روغن ها مضر معده اند. عسل در برخی معده ها مفید نیست.
- نگه داشتن غائط وبول و نفخ، بسیار مضر است؛ هم به حال معده و هم به حال کل بدن.
- برای کسانی که معده سرد و نفخ و آروغ دارند، بهترین دارو خوردن زیره بعد از غذاست.
8. حفظ سلامت کلیه ها
همه مقویات کبد، مقوی کلیه نیز هستند.
شال کمر و حکمت آن
کمردرد یکی از شایع ترین دردهاست که اغلب افراد دست کم یک بار آن را تجربه کرده اند. از نظر شیخ الرئیس بوعلی سینا اکثر پشت دردها از سردی است و در درجه دوم از ناتوانی کلیه است. به ندرت پیش می آید کسی به خاطر غلبه گرمی، کمردرد و پشت درد بگیرد. اکثر امراض کلیه نیز از سردی است؛ به علت دوری این دو از قلب که منبع حرارت است و نزدیکی کلیه به ستون فقرات و هم چنین ریخته شدن مواد کبد و رطوبات به سمت کليه.
كليه و کمر از جمله اعضایی هستند که از سرمای بیرونی همچون روی زمین سرد خوابیدن، تکیه به اشیای سرد و اصابت هوای سرد بیشتر متأثر می شوند؛ بنابراین یک تدبیر شریف و حکیمانه که از سرد شدن این دو عضو جلوگیری می کنند، بستن شال به کمر است، به طوری که حافظ سلامتی و صحت این دو است. در فرهنگ ما ایرانیان، شال همانند کلاه، یک پوشش عمومی بوده که مستشرقین نیز در سفرنامه هایشان به آن پرداخته اند. از بین تمام پارچه هایی که برای لباس به کار می آید، ایرانی شال را از همه بهتر می شمارد. این پارچه حتی در معاملات مانند پول نقد در جریان است. کمربند شال ایرانی ها از جنس ترمه کشمیری یا کرمانی می باشد که اغلب از پشم نرم و لطیف درست می شود.
پولاک در اهمیت کمربند در پوشش ایرانیان می گوید: «کمربند از قدیم ترین ایام جزئی از پوشش عمومی مردم مشرق زمین به شمار می رود و علت اصلی خدنگی قامت و حرکات مليح شرقی ها را باید در آن جست. این که در بین آنها انحنای ستون فقرات تا این اندازه اندک است، به گمان من باید در اثر بستن کمربند باشد. کمربند ایرانی ها مانند کمربند رایج در بعضی از ممالک اروپایی و از جمله مجارستان، آن قدر باریک نیست و به آن شدت سفت و محکم بسته نمی شود که بر اثر آن، حرکت و رشد روده و کلیه متوقف شود و حتی کبد در تنگنا بیفتد، بلکه کاملا برعکس، نرم است و پهن و به سستی بسته می شود، به صورتی که بیشتر نگهدارنده و محافظ روده (کلیه) است تا مانع و مزاحم آن؛ و همچنین محافظ و نگاه دارنده ستون فقرات نیز هست. به همین دلیل برای کودکان و جوانانی که طرز نشستن و راه رفتن آنها نگران کننده است، مسلما بستن کمربند دارای فواید بهداشتی بسیار است.
درمان سرماخوردگی و آنفولانزا
وقتی که رطوبات مغزی در فصل زمستان افزایش می یابد، طبیعت بدن از طریق بینی و دهان شروع به دفع رطوبات می کند و این کار به صورت سرماخوردگی خود را نشان می دهد. به عبارت دیگر، سرماخوردگی فعل طبیعت است برای دفع فضولات و رطوبات اضافی مغز، حال اگر این رطوبات در مغز بماند، باعث بیماری های صعب العلاج یا لاعلاجی مثل: سکته، فلج، ام اس، فراموشی، کسالت و... می شود.
حکما می گفتند رطوبت غلیظی که از مغز به بینی می آید (فضولات بینی)، پاک کننده مواد اضافی مغز و باعث ایمنی در برابر غش، سکته، سردرد، اکثر امراض مغزی، سرفه، سل، اسهال، سنگینی سر و بدن، سستی اعضا و غیر این هاست، به همین خاطر است که در احادیت فرموده اند که «زکام را درمان نکنید، زیرا زکام لشگری از لشگریان خداست». در اصل هر عملی که بدن برای دفع ماده بیماری و حفظ سلامتی انجام می دهد، نباید توسط انسان کنترل شود؛ بنابراین در درمان سرماخوردگی باید این فضولات (رطوبات) را دفع کرد و آنها را در مغز حبس نکرد. به همین دلیل باید از خوردن داروهای شیمیایی مخصوص سرماخوردگی (خصوصا آنتی هیستامین) و زنجبیل و فلفل - که مانع خروج فضولات و رطوبات مغزی می شوند - پرهیز کرد.
درمان سرماخوردگی در طب سنتی
- برای درمان اولا، باید از سرمای خارجی پرهیز شود؛ در موقع سرماخوردگی استراحت و گرم نگه داشتن بدن مهم است. از چیزهای ترش و میوه های مرطوب (مانند: پرتقال، ليموترش، خیار، هندوانه و کاهو) پرهیز کرد. همه این ها باعث افزایش رطوبت مغز و سرماخوردگی می شوند.
- قوی ترین و مهم ترین و بی هزینه ترین درمان سرماخوردگی، تعریق است. به هر روش ممکن بدن را به عرق کردن وادارید. البته با بدنی که خیس عرق شده، در معرض سرما قرار نگیرید.
- اگر سرماخوردگی همراه آبریزش بینی بود اسطوخودوس، مرزنجوش، آویشن و زوفا به صورت دم کردنی روزی چندین لیوان از هر کدام موجود بود میل شود.
- اگر با خلط گلو، گرفتگی صدا و درد سینه همراه بود. گیاهان خوش بو و معطر مانند: نعناع، آویشن و پونه نافع هستند. هم چنین اسطوخودوس و آویشن، سپستان و گل گاو زبان میل شود
- برای آبریزش بینی، سیاه دانه را آسیاب کرده و گرد آن را انقيه (در بینی کشیدن) کنید.
- اگر آبریزش بینی همراه سوزش بود، از بنفشه استفاده کنید.
در تب هنگام سرما خوردگی نسخه زير مفید است
- گل ختمی (یک قاشق) + گل پنیرک (یک قاشق) + گل بنفشه (یک قاشق) + سپستان (5 عدد) + جو (دو قاشق غذاخوری).
- گیاهان بالا را در سه لیوان آب بجوشانید تا به یک و نیم لیوان برسد.
- سپس صاف کنید و بخورید.
- لازم نیست همه اجزا در این ترکیب باشند، بلکه هر کدام بود، کفایت می کند.
- تعریق کردن هم در رفع تب بسیار عالی است.
- به علاوه از پاشویه و سنگ با استفاده کنید و چیزی نخورید. پاها را داخل تشت آب گذاشته، مرتبا ماساژ دهید. برای سردرد نیز مفید است. دم کرده بنفشه به تنهایی تب را درمان می کند.
- اگر در بدن احساس خستگی دارید و یا بدنتان درد می کند و احساس گرفتگی در عضلات می کنید، باید به هر طریق بدن را به عرق کردن وادارید. مثلا با پوشاک زیاد خودتان را گرم نگه دارید یا اتاق را خیلی گرم کنید تا عرق کنید و یا از کرسی استفاده کنید. گل گاوزبان و انجیر هم معرق خوبی است. علت درد بدن موقع آنفلوانزا بسته شدن منافذ پوست به علت سرماست.
- شلغم و چهار تخم و عناب برای سرفه و خشونت سینه استفاده شود.
- شربت عسل مرتبا میل شود. بادکش کتف نیز بسیار کار ساز است.
- طبق قول حکما بهترین داروی سرماخوردگی آن است که تا می توانید، نخورید و نیاشامید. خصوصا از روغن و گوشت ها پرهیز کنید. بنابراین تا اشتهایتان باز نشده، نخورید. کم خوری در درمان سرماخوردگی بسیار مهم است. علت آن است که طبیعت در حال مبارزه با بیماری است و با اشتغال به هضم غذا، از مبارزه غافل می شود (خصوصا در موقع تب که درگیری بدن با ماده بیماری بیشتر است. تنها از دم کرده های طبیعی استفاده شود.
نکته
برای جلوگیری از سرماخوردگی، نباید یک باره از محیط گرم به محیط سرد بروید. کسانی که مرتبا سرما می خورند، باید سر، گردن و پاها را خصوصا موقع شب بپوشانند. اگر در طول خواب به این اعضا سرما برسد، منتظر سرما خوردگی باشید.