لیراگلوتاید (ویکتوزا) دارویی مؤثر در کنترل دیابت نوع 2 و کاهش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی است که به صورت تزریق زیرجلدی استفاده می‌شود. این دارو با تحریک تولید انسولین و کاهش آزادسازی قند از کبد به بهبود قند خون کمک می‌کند و در برخی موارد برای کاهش وزن نیز تجویز می‌شود. در این مقاله از سلام دنیا، ما به بررسی کاربردهای آمپول لیراگلوتاید، مکانیسم اثر، نگهداری، عوارض جانبی و نکات مهم درباره ویکتوزا پرداخته‌ایم.
اطلاعات دارویی لیراگلوتاید (ویکتوزا)
- نام تجاری رایج: ویکتوزا
- نام(های) ژنریک رایج: لیراگلوتاید
- تلفظ: VIC-tow-za، LIR-a-GLOO-tide
- دسته دارویی: ضد دیابت، آگونیست GLP-1، مقلد اینکرتین
- موجودی: فقط با نسخه، ژنریک موجود است
- نحوه استفاده: مایعی که زیر پوست تزریق می‌شود
لیراگلوتاید برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
لیراگلوتاید معمولاً برای کمک به کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. لیراگلوتاید برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی (حمله قلبی، سکته مغزی یا مرگ) در افرادی که دیابت نوع 2 و بیماری قلبی دارند، استفاده می‌شود. لیراگلوتاید همچنین ممکن است برای سایر شرایط مورد استفاده قرار گیرد که توسط پزشک شما تعیین می‌شود. لیراگلوتاید در شکل دیگری برای مدیریت وزن نیز موجود است.
حتما بخوانید: مقاومت به انسولین و ارتباط آن با رژیم غذایی
نحوه عملکرد لیراگلوتاید چگونه است (مکانیسم اثر)؟
لیراگلوتاید از 3 طریق مختلف قند خون را بهبود می‌بخشد. این دارو لوزالمعده شما را تحریک می‌کند تا بعد از غذا خوردن انسولین بیشتری آزاد کند، از آزاد شدن قندهای ذخیره شده توسط کبد جلوگیری می‌کند و حرکت غذا را در بدن شما کند می‌کند. لیراگلوتاید چگونه تهیه می‌شود (اشکال دارویی)؟ لیراگلوتاید در چند شکل دارویی مختلف وجود دارد که همگی به صورت تزریق زیرپوستی استفاده می‌شوند. این دارو به صورت محلول تزریقی با غلظت 18 میلی‌گرم در 3 میلی‌لیتر (یعنی 6 میلی‌گرم در هر میلی‌لیتر) عرضه می‌شود. همچنین، به شکل قلم های از پیش پرشده نیز موجود است که دوزهای 0.6 میلی‌گرم، 1.2 میلی‌گرم یا 1.8 میلی‌گرم را تأمین می‌کنند.
چگونه باید لیراگلوتاید را نگهداری کنم؟
قبل از استفاده از مایع تزریقی لیراگلوتاید، آن را در یخچال بین دمای 36 تا 46 درجه فارنهایت (2 تا 8 درجه سانتیگراد) نگهداری کنید. لیراگلوتاید استفاده نشده را می‌توان تا تاریخ انقضا نگهداری کرد. به محض شروع مصرف لیراگلوتاید، آن را با درب بسته، در دمای اتاق بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد (59 تا 86 درجه فارنهایت) یا در یخچال بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد (36 تا 46 درجه فارنهایت) تا 30 روز نگهداری کنید. لیراگلوتاید را با سوزن روی آن نگهداری نکنید. اگر لیراگلوتاید را در یخچال نگهداری می‌کنید، مراقب باشید که آن را مستقیماً در کنار بخش خنک‌کننده یا منبع سرمای یخچال قرار ندهید. در مکانی دور از نور مستقیم خورشید و گرما نگهداری شود. از یخ زدگی جلوگیری شود.
شایع‌ترین عوارض جانبی لیراگلوتاید چیست؟
شایع‌ترین عوارض جانبی لیراگلوتاید در زیر فهرست شده‌اند. در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی که شما را آزار می‌دهد، به پزشک خود اطلاع دهید.
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال یا یبوست
- کاهش اشتها
- سوء هاضمه
حتما بخوانید: علل ایجاد دیابت در کودکان و زنان باردار
ممکن است عوارض جانبی دیگری از لیراگلوتاید وجود داشته باشد که در اینجا ذکر نشده است. اگر فکر می‌کنید دچار عارضه جانبی دارویی شده‌اید، با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی جدی لیراگلوتاید چیست؟
اگرچه کمتر رایج هستند، اما جدی‌ترین عوارض جانبی لیراگلوتاید در زیر شرح داده شده است، همراه با اینکه در صورت بروز چه باید کرد.
1. واکنش‌های آلرژیک شدید
لیراگلوتاید ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود که می‌تواند جدی باشد. در صورت بروز هر یک از علائم زیر از واکنش آلرژیک جدی، مصرف لیراگلوتاید را متوقف کرده و فوراً کمک بگیرید.
- مشکلات تنفسی یا خس‌خس سینه
- تپش قلب
- تب یا احساس ناخوشی عمومی
- تورم غدد لنفاوی، ورم صورت، لب‌ها، دهان، زبان یا گلو، مشکل در بلع یا گرفتگی گلو، خارش
- بثورات پوستی یا برجستگی‌های قرمز رنگ روی پوست که به آنها کهیر گفته می‌شود
- حالت تهوع یا استفراغ
- سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش
- گرفتگی عضلات معده و درد مفاصل
2. تومورهای تیروئید
لیراگلوتاید ممکن است باعث ایجاد تومورهای تیروئید در شما شود. برخی از این تومورها می‌توانند سرطانی باشند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در مورد تومور تیروئید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
- تورم یا وجود توده در گردن
- گرفتگی صدا
- مشکل در بلع
- مشکل در تنفس
حتما بخوانید: نحوه استفاده و عوارض قرص گلی بن کلامید
3. پانکراتیت
لیراگلوتاید ممکن است باعث التهاب پانکراس شود که به آن پانکراتیت می‌گویند . در صورت بروز علائم پانکراتیت، از جمله استفراغ یا درد شدید در قسمت بالای شکم که به کمر سرایت می‌کند، مصرف لیراگلوتاید را متوقف کرده و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
4. قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
لیراگلوتاید می‌تواند باعث افت قند خون شود، به خصوص هنگامی که با انسولین یا سایر داروهایی که سطح انسولین شما را افزایش می‌دهند استفاده شود. افت قند خون می‌تواند جدی باشد و ممکن است منجر به مرگ شود. ممکن است لازم باشد دوز انسولین یا سایر داروهای دیابت شما کاهش یابد تا خطر افت قند خون کاهش یابد. در صورت بروز هر یک از علائم زیر از افت قند خون، از لیراگلوتاید استفاده نکنید و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- سردرد
- کج‌خلقی یا اضطراب
- گرسنگی
- سرگیجه یا گیجی
- تاری دید
- لکنت زبان
- عرق کردن
- احساس لرز یا لرزش
- ضربان قلب سریع
- تشنج
5. آسیب کلیوی
آسیب کلیوی می‌تواند هنگام استفاده از لیراگلوتاید رخ دهد. در صورت بروز هر یک از علائم آسیب کلیوی زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- کاهش نیاز به ادرار کردن
- تورم در پاها، مچ پا یا ساق پا
- ضعف یا خستگی غیرمعمول
- مشکل در نفس کشیدن یا درد/فشار قفسه سینه
- گیجی
- حالت تهوع
- تشنج
حتما بخوانید: شناخت کامل بیماری دیابت و انواع آن
6. مشکلات کیسه صفرا
استفاده از لیراگلوتاید می‌تواند باعث مشکلات کیسه صفرا، از جمله کوله سیستیت و کوله لیتیازیس (که به عنوان سنگ کیسه صفرا نیز شناخته می‌شود) شود. در صورت بروز هر یک از علائم زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- پوست یا سفیدی چشم شما به رنگ زرد متمایل می‌شود (که به آن زردی نیز می‌گویند )
- تب
- درد در ناحیه بالای معده
- مدفوع به رنگ خاک رس
چه کسانی نباید از لیراگلوتاید استفاده کنند؟
1. آلرژی به ترکیبات
افرادی که به هر یک از موارد زیر حساسیت دارند، نباید از لیراگلوتاید استفاده کنند.
- لیراگلوتاید
- ویکتوزا
- ساکسندا
هر داروی دیگری که حاوی لیراگلوتاید باشد. هر یک از مواد تشکیل دهنده موجود در محصول خاص ارائه شده داروساز شما می‌تواند تمام ترکیبات لیراگلوتاید را به شما بگوید.
حتما بخوانید: موارد، زمان مصرف و عوارض دینو نیچرز
2. دیابت نوع 1
لیراگلوتاید برای دیابت نوع 1 استفاده نمی‌شود .
3. سرطان تیروئید یا بیماری غدد درون ریز
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان سابقه سرطان مدولاری تیروئید (MTC) داشته‌اید یا بیماری به نام سندرم نئوپلازی چندگانه غدد درون ریز نوع 2 (MEN 2) دارید ، نباید از لیراگلوتاید استفاده کنید . در مورد بیماری‌های فعلی و گذشته و سابقه پزشکی خانواده خود با پزشک مشورت کنید.
قبل از استفاده از لیراگلوتاید چه نکاتی را باید در مورد آن بدانم؟
- هنگام استفاده از لیراگلوتاید برای اولین بار یا زمانی که مدتی از آن استفاده نکرده‌اید، دستورالعمل‌های استفاده‌ای که همراه با دارو ارائه می‌شود را مطالعه کنید.
- از لیراگلوتاید استفاده نکنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد. آن را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- لیراگلوتاید را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید، حتی اگر شرایط مشابهی با شما داشته باشند و حتی اگر سوزن تعویض شده باشد. این کار ممکن است به آنها آسیب برساند.
- لیراگلوتاید را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. از آنجایی که این دارو را می‌توان در یخچال نگهداری کرد، اقدامات احتیاطی ویژه‌ای را برای دور نگه داشتن آن از کودکانی که از یخچال نیز استفاده می‌کنند، انجام دهید.
- اگر حالت تهوع، استفراغ یا اسهال دارید، مقدار زیادی آب بنوشید تا دچار کم آبی بدن نشوید.
- برای هر تزریق از یک سوزن جدید استفاده کنید.
- با تغییر محل تزریق، از تزریق در یک محل در هر بار استفاده از لیراگلوتاید خودداری کنید.
قبل از مصرف لیراگلوتاید چه مواردی را باید به پزشک خود اطلاع دهم؟
در مورد تمام شرایط سلامتی خود و هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین‌ها/مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. این به آنها کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا لیراگلوتاید برای شما مناسب است یا خیر. به طور خاص، مطمئن شوید که در مورد هر یک از موارد زیر بحث می‌کنید.
- مشکلات معده. اگر مشکلات معده مانند کند شدن تخلیه معده ( گاستروپارزی ) یا مشکلات هضم غذا دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است داروی دیگری را برای درمان دیابت نوع 2 شما انتخاب کند.
- مشکلات پانکراس. اگر تا به حال پانکراتیت یا سایر مشکلات پانکراس داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید . پزشک شما ممکن است داروی دیگری را برای درمان دیابت نوع 2 شما انتخاب کند.
- مشکلات کلیوی. اگر مشکلات کلیوی، از جمله نارسایی طولانی مدت کلیه یا بیماری کلیوی در مرحله نهایی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است این مشکلات در هنگام استفاده از لیراگلوتاید بدتر شوند.
- مشکلات کبدی. در صورت داشتن مشکلات کبدی، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است داروی دیگری را برای درمان دیابت نوع 2 شما انتخاب کند.
حتما بخوانید: کپسول سابولار برای چیست
- سایر داروها و مکمل‌ها. لیراگلوتاید ممکن است با سایر داروها و مکمل‌ها تداخل داشته باشد. قبل از استفاده از لیراگلوتاید، در مورد هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین‌ها/مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برای جزئیات بیشتر به بخش تداخلات دارویی مراجعه کنید .
- بارداری. مشخص نیست که آیا یا چگونه لیراگلوتاید می‌تواند بر بارداری تأثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- شیردهی. مشخص نیست که آیا لیراگلوتاید به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
آیا لیراگلوتاید با غذاها یا نوشیدنی‌ها تداخل دارد؟
هیچ تداخل شناخته شده‌ای بین لیراگلوتاید و غذاها یا نوشیدنی‌ها وجود ندارد. مشخص نیست که آیا نوشیدن الکل بر لیراگلوتاید تأثیر می‌گذارد یا خیر، اما الکل ممکن است بر سطح قند خون در افراد دیابتی تأثیر بگذارد. این ممکن است با اثر لیراگلوتاید تداخل داشته باشد. بهتر است میزان مصرف الکل خود را محدود کنید.
آیا لیراگلوتاید با سایر داروها تداخل دارد (تداخل دارویی)؟
همیشه در مورد هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین‌ها/مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از انسولین یا نوع دیگری از داروهای دیابت به نام سولفونیل اوره (گلیمپراید، گلیبوراید، گلیپیزید) استفاده می‌کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید . این داروها ممکن است خطر افت قند خون ( هیپوگلیسمی ) را افزایش دهند. لیراگلوتاید با کند کردن حرکت غذا در بدن شما عمل می‌کند.
به همین دلیل، لیراگلوتاید ممکن است بر جذب برخی داروهای دیگر که از طریق دهان مصرف می‌کنید تأثیر بگذارد. در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید یا اخیراً مصرف کرده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر از داروهای دیگری که حاوی لیراگلوتاید هستند، مانند ساکسندا، استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. این ممکن است لیست کاملی از داروهایی که می‌توانند با لیراگلوتاید تداخل داشته باشند، نباشد. همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
اگر به طور تصادفی بیش از حد لیراگلوتاید مصرف کنم، چه کاری باید انجام دهم؟
اگر شما یا شخص دیگری بیش از حد لیراگلوتاید مصرف کرده‌اید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید، با 115 تماس بگیرید.
در صورت فراموش کردن یک دوز لیراگلوتاید چه باید کرد؟
اگر یک دوز را فراموش کردید، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و فقط دوز بعدی را مصرف کنید. دوزها را دو برابر یا اضافی مصرف نکنید. اگر بیش از 3 روز از آخرین دوز لیراگلوتاید شما گذشته باشد، ابتدا باید با کمترین دوز موجود شروع کنید تا احتمال بروز عوارض جانبی مرتبط با معده کاهش یابد. سپس طبق دستور پزشک، دوز خود را به تدریج تا میزان قبلی افزایش دهید.
سخن آخر
لیراگلوتید دارویی ارزشمند برای کنترل دیابت نوع 2 و کاهش خطر بیماری‌های قلبی است که مصرف صحیح و رعایت نکات ایمنی در استفاده از آن اهمیت زیادی دارد. توجه به عوارض جانبی، نگهداری مناسب دارو و مشورت با پزشک درباره تداخلات دارویی، موجب افزایش اثربخشی و کاهش عوارض می‌شود. در صورت بروز هر گونه علائم غیرعادی، فوراً باید با پزشک تماس گرفت.
دیدگاه ها