فواید و خواص شلیل برای سلامتی عبارتند از عملکرد بهتر سلولی و بهبود سلامت قلب و عروق و دستگاه گوارش. مکانیسم دفاعی آنتی اکسیدانی شلیل در مبارزه با عوارض ناشی از چاقی، دژنراسیون ماکولا و سرطان موثر است. مصرف شلیل غنی از مواد مغذی در تقویت سیستم ایمنی و شادابی پوست مفید بوده و یک میان وعده عالی در طول دوران بارداری است.
شلیل چیست؟
شلیل یک میوه خوشمزه از خانواده گل سرخیان است، همچون آلو و هلو. در حقیقت، شلیل شبیه به هلو بوده، اما پوست این میوه ها همانند هلو پرز ندارد. شلیل در مناطق گرم و مرطوب رشد می کند که آنها را میوه هایی با هسته های سخت یا میوه آلویی می نامند، زیرا این میوه ها هسته های سختی دارند. نام علمی این میوه پرونوس پرسیکا است که درختان این میوه عمر کوتاهی داشته و ارتفاع آنها متوسط است. برگ این میوه ها بزرگ، براق و سبز روشن و دندانه دندانه است. میوه نازک و خوشبو شلیل زرد پررنگ یا سفید شیری است و پوست میوه صورتی، قرمز، سفید یا زرد است.
ارزش غذایی شلیل
شلیل یک میوه غنی از مواد مغذی و کم کالری است. هر 100 گرم این میوه فقط 44 کالری دارد. این میوه یک آنتی اکسیدان قوی با ترکیبات فنلی و فیبر غذایی است. با توجه به پایگاه داده های ملی مواد غذایی USDA، شلیل منبع ویتامین A، ویتامین B1، ویتامین B2، ویتامین B3، اسید پانتوتنیک، ویتامین B6، فولات، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین K است. شلیل ها منبع عالی پتاسیم و دیگر مواد معدنی مانند فسفر، منیزیم، آهن، روی و کلسیم بوده و برای کلسترول مضر نیستند.
انواع شلیل
شلیل ها سه نوع بوده و مصرف میوه تازه شلیل بسیار عالی است:
1. شلیل سفید و زرد
این گونه ها پوست قرمز تیره با بافت صاف دارند. شلیل سفید شیرین تر بوده و اسید آنها در مقایسه با شلیل زرد کمتر است، اما شلیل زرد مزه تندی دارد.
2. هلوی خراسانی
میوه این گونه به هسته چسبیده است. فیبر آن در دندان های شما گیر کرده و از این رو، گونه های مختلف این میوه کنسرو می شوند.
3. میوه های هسته جدا
همانطور که از نام آن پیداست، میوه های هسته جدا میوه هایی هستند که گوشت میوه به راحتی جدا می شود. گوشت میوه های نیم هسته فقط به قسمت های خاصی از هسته می چسبد. فیبر این دو گونه به اندازه میوه های هسته سخت نبوده و برای سردخانه بهتر هستند.
خواص و مزایای شلیل برای سلامتی
برخی از مزایای سلامتی شلیل عبارتند از:
1. آنتی اکسیدان قوی
طبق گزارش مجله کشاورزی و شیمی مواد غذایی، شلیل ها قدرت آنتی اکسیدان فوق العاده ای داشته و میزان پلی فنول، ویتامین C و کاروتنوئیدها مانند بتا کاروتن و کریپتوکسانتین در پوست میوه بالاست. این آنتی اکسیدان های محافظ باعث فعالیت های آزاد رادیکال شده و به خنثی سازی اثرات مضر مولکول های آزاد اکسیژن کمک می کنند.
2. کمک به هضم
به دلیل فیبر غذایی و ماهیت قلیایی، شلیل برای حفظ سلامتی دستگاه گوارش مناسب می باشد. فیبر موجود در شلیل آب را جذب کرده، حجم مواد غذایی را افزایش داده، فعالیت روده را تنظیم کرده و از مشکلاتی مانند ورم معده، یبوست و زخم معده جلوگیری می کند.
3. ضد دیابت
مصرف کامل میوه شلیل سطح قند خون بدن را کاهش داده و به درمان دیابت کمک می کند. فیبر این میوه ها جذب قند را در جریان خون کاهش می دهد.
4. خواص شلیل در کاهش وزن و لاغری
شلیل با جلوگیری از اتصال سموم به دیواره های روده بزرگ و خارج کردن عناصر مضر از بدن سم زدایی را تسریع می بخشد که باعث کاهش وزن و کاهش شاخص توده بدنی می شود. مطالعات نشان داده است که میوه هایی با هسته های سخت مانند شلیل حاوی ترکیبات زیست فعال مانند: آنتوسیانین ها، کاتچین، اسید کلروژنیک و مشتقات کوئرستین هستند که با بیماری های مرتبط با چاقی مانند دیابت و ناراحتی قلبی مبارزه می کنند. مطالعه 2012 که توسط دکتر لوئیس سیسنروس- زوالوس، محقق علوم غذایی در انجمن شیمی آمریکا در فیلادلفیا انجام شد این موضوع را تایید کرده است.
5. جلوگیری از کم خونی
کم خونی کمبود گلبول های قرمز خون است. آهن یک ماده معدنی ضروری برای تولید گلبول های قرمز است. اگرچه شلیل آهن خون را تامین نمی کند، اما منبع غنی از ویتامین C است که باعث افزایش جذب آهن در بدن می شود. بنابراین، با گنجاندن شلیل در رژیم غذایی از کم خونی جلوگیری کنید.
6. ضد سرطان
شلیل حاوی اسید کلروژنیک است که به جلوگیری از تومورهای مختلف و سرطان مانند سرطان روده بزرگ کمک می کند. اسید کلروژنیک دارای خواص بازدارنده است که مانع تکثیر سلول های سرطانی روده بزرگ می شود. مطالعه دکتر مارگارت رایت از دانشگاه ایلینوی در شیکاگو شواهد کیفی در مورد نقش بتا کاروتن موجود در گل سرخیان (سیب، هلو، شلیل، آلو، گلابی و توت فرنگی) در محافظت در برابر سرطان ریه نشان می دهد.
7. بهبود بینایی
شلیل حاوی لوتئین هست که با توجه به تحقیقات مجله investigative ophthalmology & visual science، ماده مغذی مهم است که به سلامت چشم و کاهش خطر دژنراسیون ماکولا ناشی از پیری کمک می کند. مطالعات مختلفی نشان داده اند که لوتئین یک آنتی اکسیدان بسیار قوی برای کاهش خطر ابتلا به آب مروارید است. علاوه بر این، بتا کاروتن موجود در میوه، سنتز ویتامین A را بیشتر کرده، به حفظ بینایی کمک کرده و مانع از کوری و رمد چشم می شود.
8. جلوگیری از هیپوکالمی
هیپوکالمی کمبود پتاسیم در بدن است که سلامت عضلانی را کاهش داده و عامل آریتمی قلب است. شلیل حاوی پتاسیم است که برای عملکرد عصبی و سلولی و عضلات ضروری است. پتاسیم موجود در میوه هایی با هسته های سخت مانند شلیل به سنتز پروتئین، تعادل الکترولیت، استفاده بهینه از کربوهیدرات ها و فرآیندهای متابولیک کمک می کند.
9. بهبود سلامت قلبی
مصرف منظم میوه هایی با هسته های سخت مانند شلیل به حفظ سلامت قلبی و عروقی به دلیل وجود آنتی اکسیدان های مفید برای قلب کمک می کند. گزارش پژوهشی سالانه 2008 که توسط دکتر دیوید بایرن از کالیفرنیا منتشر شد این موضوع را تایید کرده است. اسید کلروژنیک و آنتوسیانین موجود در شلیل عامل بازدارنده اکسیداسیون کلسترول با چگالی بالاست (نوع بد)، و از سفت شدن رگ ها جلوگیری کرده و باعث گردش مناسب خون می شود. فلاونوئیدهای موجود در شلیل مانع از افزایش تجمع پلاکتها و کاهش خطر ابتلا به آترواسکلروز می شوند.
10. تقویت ایمنی بدن
افزودن شفت هایی مانند شلیل به مکانیسم دفاعی ایمنی بدن کمک می کند. فراوانی آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C، روی و سایر اجزای فنولی در این میوه با سنتز آنتی بادی ها باعث افزایش توانایی بدن در مبارزه با عفونت های مختلف می شود. این عوامل خطر و شدت بیماری هایی مانند مالاریا و سرماخوردگی را کاهش داده و بهبود زخم ها و بیماری های دیگر را تسریع می کنند.
11. مراقبت از پوست
بیوفلاوونوئید موجود در این میوه از پوست محافظت می کند. عناصر ضد اکسیداتیو مانند ویتامین C، لوتئین و بتا کاروتن موجود در شلیل ها از پوست مراقبت می کنند. بتاکاروتن، پیش ساز ویتامین A، از پوست در مقابل آسیب های ناشی از اشعه ماورای بنفش محافظت می کند. ویتامین C به سنتز کلاژن کمک کرده و در حفظ بافت ها و جوانی پوست کمک می کند. علاوه بر این، یک مطالعه تحقیقاتی، اثر محافظتی لوتئین موجود در شلیل را در محافظت از پوست در برابر آسیب های رادیکال آزاد و سرخی پوست به دلیل اشعه ماورای بنفش تایید کرده است.
12. خواص شلیل در دوران بارداری
مادران باردار می توانند از ویتامین و مواد معدنی موجود در شلیل، به ویژه فولات استفاده کنند که به کاهش خطر عوارض لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا کمک کرده و در سلامت مادر و نوزاد نقش مهمی دارد. فراوانی پتاسیم مانع از گرفتگی عضلانی شده و سطح انرژی را با ساخت پروتئین افزایش می دهد. فیبر حفظ سلامتی دستگاه گوارش و ویتامین C رشد و استحکام ماهیچه ها، دندان ها و رگ های خونی جنین را تضمین می کنند. بنابراین اگر باردار هستید، هر زمان که گرسنه شدید شلیل میل کنید!
13. سلامت سلولی
شلیل حاوی فسفر، یک ماده معدنی ضروری است که نقش مهمی در عملکرد طبیعی سلول ها و بافت ها دارد. فسفر موجود در میوه ها به سلامتی و ترمیم سلول کمک می کند. علاوه بر این، آهن موجود در میوه باعث تشکیل هموگلوبین در گلبول های قرمز و رشد بدن می شود.
موارد مصرف شلیل
شلیل میوه ای آبدار است که به عنوان طعم دهنده استفاده شده و عامل سلامت غذاهای زیر است:
- ماست
- شیرینی پای
- مربا
- اسموتی
- ژله
- کیک ها
عوارض جانبی شلیل
1. آلرژی خفیف
کسانی که به شلیل آلرژی دارند ممکن است دچار خارش در دهان و گلو، تورم پلک ها، لب ها و صورت شوند. آلرژی خفیف ممکن است عامل درد معده، استفراغ، اسهال، و آبریزش بینی باشد.
2. آنافیلاکسی
آلرژی شدید به شلیل عامل آنافیلاکسی یا بی ثباتی سلامت قلبی عروقی و تنفس است. در برخی موارد، این آلرژی موجب مرگ می شود.
3. مسمومیت با سیانید
هسته یا دانه های شلیل حاوی مقادیر کمی سینوژن بوده که در هنگام مصرف ممکن است به سیانید متابولیزه شوند. گرچه چنین مواردی کمتر اتفاق افتاده، مصرف بیش از حد این هسته ها ممکن است منجر به مسمومیت سیانیدی شود.
4. خفگی کودکان
هسته ها ممکن است باعث خفگی کودکان شوند.
به طور کلی، در مصرف شلیل به ویژه زمانی که از واکنش های آلرژیکی آن آگاه نیستید محتاط باشید.