بروسلوز یا تب مالت یک بیماری عفونی است که توسط یک نوع باکتری به نام بروسلا ایجاد می شود. این باکتری می تواند از حیوانات به انسان منتقل شود. چندین گونه مختلف از باکتری بروسلا وجود دارد. بعضی از انواع آن در گاوها دیده می شوند. سایر گونه ها در بین سگ ها، خوک ها، گوسفندها، بزها و شترها وجود دارند. اخیراً دانشمندان گونه های جدیدی از آن را در روباه های قرمز و حیوانات دریایی مانند خوک آبی یافته اند. بروسلا در حیوانات قابل درمان نمی باشد. تب مالت در آمریکا به دلیل اجرای کارآمد برنامه های کنترل بیماری های حیوانات، نادر است. کمتر از 200 نفر در سال در آمریکا به این بیماری مبتلا شده و بیشتر در فصول بهار و تابستان در ایالات تگزاس، کالیفرنیا، ویرجینیا و فلوریدا دیده می شود.
بروسلوز یک تهدید سلامت جدی در سایر بخش های جهان محسوب می شود. این بیماری بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی بیش از نیم میلیون نفر را هر سال در بیش از 100 کشور درگیر می نماید. در موارد بسیار نادر باکتری ممکن است از فردی به فرد دیگر منتقل شود. مادران شیرده مبتلا به بروسلوز ممکن است بیماری را به فرزند شیرخوار خود منتقل نمایند. بروسلا همچنین ممکن است از طریق تماس جنسی منتقل شود. باکتری می تواند از طرق زیر به بدن وارد شود:
- از طریق یک زخم یا بریدگی در پوست
- وقتی شما در محیطی آلوده نفس بکشید (نادر)
- وقتی شما چیزی را بخورید یا بیاشامید که به باکتری آلوده باشد مانند شیر غیر پاستوریزه یا گوشتی که کاملاً پخته نشده باشد.
انواع باکتری بروسلا که موجب بروز عفونت تب مالت در انسان می شود
چهار نوع باکتری بروسلا بخش عمده ای از عفونت بروسلوز را در انسان ها ایجاد می کنند:
- B.melitensis: این نوع بیشتر موارد بروسلوز در انسان را ایجاد کرده و اساساً در گوسفندان و بزها یافت می شود. این مورد بیشتر در کشورهای اسپانیا، یونان، آمریکای لاتین، خاورمیانه و هندوستان مشاهده می شود.
- B.suis: این عفونت در خوک های وحشی مرسوم ترین نوع بروسلا در آمریکا می باشد. بروسلوز حاصل از این گونه معمولاً در جنوب شرقی آمریکا و کالیفرنیا دیده می شود. این گونه در اروپا، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی آسیا نیز شیوع دارد.
- B.canis: عفونت مربوط به این باکتری بیشتر از سگ ها منتقل می شود. این وضعیت بیشتر در آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی، ژاپن و اروپای مرکزی دیده می شود.
- B.abortus: این عفونت از گاو منتقل شده و در سرتاسر دنیا مشاهده می شود. این عفونت در بعضی از کشورهای اروپایی، ژاپن، اسرائیل، کانادا، استرالیا و نیوزلند ریشه کن شده است.
آیا ممکن است تب مالت از سگ خانگی به شما منتقل شود؟
سگ ها ممکن است به باکتری B.canis آلوده شوند. بعضی مالکان حیوانات خانگی به این طریق به بروسلوز مبتلا شده اند اما بیماری معمولاً خفیف است. حداقل یک مورد انتقال بروسلوز از سگ به انسان بر اثر گاز گرفتگی گزارش شده است. اما انتقال بروسلوز از این طریق بسیار غیر معمول می باشد. بسیاری از سگ هایی که به بروسلا آلوده شده باشند، این باکتری را به صاحب خود منتقل نمی کنند. اگر با خون یا سایر مایعات سگ در تماس باشید، احتمال ابتلا به بروسلوز از طریق یک سگ آلوده بیشتر خواهد بود. دامپزشکان در این خصوص با خطر بیشتری روبرو هستند. اگر شما به دلیل مصرف داروها یا بیماری های خاص، سیستم ایمنی ضعیف شده ای دارید، نباید سگ هایی را که به بروسلا آلوده هستند، لمس کنید.
عوامل خطر آفرین برای بروسلوز کدامند؟
در آمریکا تب مالت در مردان شایع تر است. مردانی که به این بیماری مبتلا می شوند معمولاً در اطراف محل نگهداری احشام کار کرده یا کار می کرده اند. بروسلوز در کودکان شایع نمی باشد. شما احتمال بیشتری برای ابتلا به بروسلوز دارید اگر:
- محصولات لبنی غیر پاستوریزه گاوی، گوسفندی یا حیوانات دیگری که به باکتری آلوده هستند مصرف نمایید.
- پنیرهای غیر پاستوریزه محلی یا روستایی که معمولاً در نواحی با خطر بالا تولید می شوند مانند نواحی مدیترانه ای مصرف کنید.
- به مناطقی سفر کنید که بروسلوز در آنجا شایع است.
- در واحدهای فرآوری گوشت یا کشتارگاه کار کنید.
- در مزارع کار کنید.
تب مالت در افراد زیر نیز گزارش شده است:
- شکارچیان در آمریکا
- دامپزشکانی که گاوها را با واکسن بروسلوز واکسینه می نمایند.
علائم بروسلوز یا همان تب مالت کدامند؟
علائم عمومی بروسلوز معمولاً مبهم بوده و مشابه آنفولانزا می باشند.
- تب (اصلی ترین نشانه با نقاط اوج که معمولاً در بعد از ظهر روی می دهد)
- کمر درد
- درد عمومی بدن
- بی اشتهایی و کاهش وزن
- سردرد
- تعریق شبانه
- ضعف
- درد شکمی
- سرفه
علائم معمولاً بین 5 تا 30 روز پس از تماس پیدا کردن با باکتری ظاهر می شوند. شدت این علائم بستگی به نوع باکتری دارد که شما را مبتلا نموده است:
- B.abortus معمولاً علائمی خفیف یا متوسط داشته اما شانس زیادی برای مزمن شدن دارد.
- B.canis علائم تناوبی داشته و مشابه B.abortus می باشد هر چند افراد مبتلا به این نوع باکتری معمولاً دچار اسهال و استفراغ نیز می شوند.
- B.suis ممکن است باعث عفونت موضعی (آبسه) در ارگان های مختلف بدن شود.
- B.melitensis ممکن است باعث بروز علائم ناگهانی و شدید شده و ممکن است به ناتوانی و معلولیت فرد منجر شود.
چگونه بروسلوز تشخیص داده می شود؟
پزشک شما را معاینه خواهد کرد. شما ممکن است علائم زیر را داشته باشید.
- کبد متورم شده
- غدد لنفاوی متورم شده
- طحال متورم شده
- تب غیر عادی و بدون توضیح
- التهاب و درد مفاصل
- دانه های پوستی
آزمایش خون برای تشخیص عفونت و تعیین اینکه چه نوع باکتری بروسلا شما را آلوده کرده است انجام می شود. شناسایی درست باکتری می تواند به تشخیص منبع آلودگی به بیماری کمک کند.
بروسلوز چگونه درمان می شود؟
درمان تب مالت دشوار است. اگر به این بیماری مبتلا باشید، پزشک آنتی بیوتیک تجویز خواهد نمود. آنتی بیوتیک هایی که معمولاً برای درمان بروسلوز استفاده می شوند عبارتند از:
- داکسی سایکلین (Acticlat ،Monodox ،Vibra-Tabs ،Vibramycin)
- استرپتومایسین
- سیپروفلوکساسین (Cipro) یا اوفلوکسازین (Floxin)
- ریفامپین (Rifadin, Rimactane)
- سولفامتوکسازول یا تری متوپریم (Bactrim)
- تتراسایکلین (Sumycin)
معمولاً به صورت ترکیبی به مدت 6 تا 8 هفته به بیمار، داکسی سایکلین و ریفامپین داده می شود. شما باید برای چندین هفته به مصرف آنتی بیوتیک ادامه دهید تا مانع بازگشت بیماری شوید. نرخ بازگشت پس از درمان بیماری حدود 5 تا 15 درصد بوده و معمولاً ظرف مدت شش ماه پس از درمان اولیه روی می دهد. بازتوانی از بیماری ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. بیمارانی که ظرف مدت یک ماه پس از شروع علائم بیماری شروع به مصرف دارو نمایند، می توانند به خوبی درمان شوند.
مشکلات حاصل از تب مالت چیست؟
بروسلوز حاد ممکن است این مشکلات را به همراه آورد:
- عفونت سیستم عصبی مرکزی
- اندوکاردیت (عفونت دیواره قلب و دریچه های آن)
- آبسه کبدی
بروسلوز می تواند علائم ماندگاری ایجاد نماید که مشابه بیماری ناتوانی تحمل سیستمی (SEID) می باشند. SEID قبلاً به عنوان سندرم خستگی مزمن (آنسفالومیلیت میالژیک) شناخته می شد. علائم این بیماری می تواند منجر به ناتوانی فرد شوند. این علائم عبارتند از:
- خستگی
- تب های متناوب
- درد مفاصل
تب مالت در زنان باردار می تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- سقط جنین
- نواقص تولد در جنین
مرگ بر اثر بروسلوز شایع نیست. بسیاری از مرگ های مرتبط با بروسلوز به دلیل اندوکاردیت بوده اند.
چگونه می تواند از ابتلا به بروسلوز جلوگیری کرد؟
با اعمال زیر می توانید مانع از ابتلا به تب مالت شوید:
- محصولات لبنی غیر پاستوریزه مصرف نکنید.
- اگر در صنایع فرآوری محصولات حیوانی کار می کنید، از دستکش های پلاستیکی استفاده نمایید.
- اگر با حیوانات آلوده به بروسلا در تماس بوده اید، موضوع را به اطلاع پزشک تان برسانید (حتی اگر علائم خاصی ندارید). شما باید برای مدت حداقل شش ماه تحت نظر باشید. هیچ واکنش انسانی موثری برای جلوگیری از ابتلا به بروسلوز وجود ندارد.