باکتریم (Bactrim): کاربرد، روش مصرف، عوارض و تداخلات دارویی (سولفامتوکسازول و تری متوپریم)

باکتریم (Bactrim): کاربرد، روش مصرف، عوارض و تداخلات دارویی (سولفامتوکسازول و تری متوپریم) داروی باکتریم دی اس ترکیبی از دو آنتی بیوتیک است: سولفامتوکسازول و تری متوپریم. از قرص باکتریم برای درمان انواع مختلفی از عفونت های باکتریایی مثل: عفونت ادرار، دستگاه تنفسی و... به کار می رود. تهوع، اسهال از عوارض جانبی آن است.

از داروی باکتریم که از دو آنتی بیوتیک سولفامتوکسازول و تری متوپریم ترکیب شده است؛ برای درمان عفونت های باکتریایی و نوع خاصی از ذات الزیه استفاده می شود. در این مقاله اطلاعات دارویی قرص باکتریم از جمله: عوارض جانبی، اقدامات احتیاطی، شرایط نگهداری و ... بیان شده است.

موارد استفاده از باکتریم دی اس (Bactrim-ds)

داروی باکتریم دی اس ترکیبی از دو آنتی بیوتیک است: سولفامتوکسازول و تری متوپریم. از این دارو برای درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی (مانند گوش میانی، ادرار، دستگاه تنفسی و عفونت های روده) استفاده می شود. همچنین از این ماده برای پیشگیری و درمان نوع خاصی از ذات الریه (نوع پنوموسیستیس) استفاده می شود. به علت عوارض جانبی این دارو، نباید از آن برای درمان کودکان کوچک تر از دو ماه استفاده شود. این دارو تنها انواع خاصی از عفونت ها را برطرف می کند. این دارو برای عفونت های ویروسی موثر نیست (مانند آنفولانزا). استفاده غیر ضروری یا نادرست از هر گونه آنتی بیوتیک می تواند منجر به کاهش اثربخشی آن شود.

نحوه استفاده از داروی باکتریم دی اس (سولفامتوکسازول و تری متوپریم)

این دارو را به شکل خوراکی و مطابق با تجویز پزشک با یک لیوان کامل آب (8 اونس یا 240 میلی لیتر) مصرف کنید. اگر ناراحتی معده اتفاق افتاد، آن را با غذا یا شیر مصرف کنید. در هنگام مصرف این دارو مایعات زیادی مصرف کنید تا خطر احتمالی سنگ کلیه را کاهش دهید، مگر اینکه پزشک روش دیگری را تجویز کند. دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان تعیین می شود.

برای بهترین اثربخشی دارو، آنتی بیوتیک ها را در فواصل زمانی معین مصرف کنید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در یک زمان (زمان های خاص) مصرف کنید. حتی اگر علائم شما بعد از چند روز برطرف شد، به مصرف این دارو تا زمان تجویز شده توسط پزشک ادامه دهید. قطع زودهنگام این دارو ممکن است باعث شود باکتری ها به رشد خود ادامه دهند، که منجر به عود عفونت می شود. در صورتی که علائم شما ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، به پزشک اطلاع دهید.

نحوه استفاده از داروی باکتریم دی اس (سولفامتوکسازول و تری متوپریم)

عوارض جانبی باکتریم دی اس

ممکن است حالت تهوع، استفراغ، اسهال و بی اشتهایی ایجاد شود. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده، زیرا او تشخیص داده است که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افراد با استفاده از این دارو عوارض جانبی جدی ندارند.

اگر هر یک از این عوارض جانبی جدی زیر رخ داد، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید: ضعف عضلات، تغییرات خلقی و روحی، علائم بیماری کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار، خون در ادرار)، خواب آلودگی شدید، علائم قند خون بالا (مانند تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه یا حس سوزن سوزن شدن دست ها و پاها). در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی بسیار جدی زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: سردرد مداوم، سفتی گردن، تشنج، ضربان قلب آهسته یا نامنظم.

این دارو ممکن است به ندرت باعث بروز یک واکنش آلرژی زا جدی (احتمالا کشنده) شود و عوارض جانبی دیگر مانند جوش پوستی پوسته پوسته شده شدید (مانند سندرم استیونز-جانسون)، اختلالات خونی (مانند آگرانولوسیتوز، کم خونی آپلاستیک)، آسیب کبدی یا آسیب ریه شود. اگر متوجه هر کدام از علائم زیر شدید، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: جوش یا تاول های پوستی، خارش یا تورم (به خصوص در صورت یا زبان یا گلو)، گلو درد مداوم یا تب، رنگ پریدگی، درد یا تیر کشیدگی مفاصل، سرفه مداوم، مشکل تنفسی، به راحتی دچار خونریزی یا کبودی شدن، زرد شدن چشم یا پوست، حالت تهوع یا استفراغ مداوم، خستگی غیر عادی، تیره شدن ادرار.

عوارض جانبی باکتریم دی اس

این دارو به دلیل وجود باکتری های مقاوم، ممکن است به ندرت باعث یک بیماری شدید روده (اسهال مربوط به کلستریدیوم دیفیسیل) شود. این بیماری ممکن است در طول درمان یا هفته ها و ماه ها پس از قطع درمان رخ دهد. در صورت ابتلا به بیماری های زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید: اسهال مداوم، درد یا گرفتگی شکم یا معده، خون یا مخاط در مدفوع. در صورت بروز هر یک از این علائم از داروهای ضد اسهال یا مسکن های مشتقات تریاک استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است این محصولات باعث وخیم تر شدن علائم شود.

استفاده طولانی مدت از این دارو یا تکرار دوره مصرف این دارو ممکن است باعث برفک دهان یا یک عفونت مخمری جدید شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر در ترشحات واژنی یا دیگر علائم جدید، با پزشک خود تماس بگیرید.

این یک فهرست کامل از عوارض جانبی احتمالی این دارو نیست، در صورتی که متوجه علائم دیگری شده اید که در این قسمت ذکر نشده، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.

اقدامات احتیاطی قبل از مصرف سولفامتوکسازول با تری متوپریم

قبل از مصرف سولفامتوکسازول با تری متوپریم، اگر به این دارو یا داروهای سولفا یا تری متوپریم یا هر چیز دیگری آلرژی دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.

اقدامات احتیاطی قبل از مصرف سولفامتوکسازول با تری متوپریم

قبل از مصرف این دارو، در مورد سابقه پزشکی خود با پزشک یا داروساز صحبت نمایید، به ویژه اگر هر یک از بیماری های زیر را دارید: بیماری کلیه، بیماری کبد، برخی از اختلالات خونی (مانند پورفیری، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین فولات)، سابقه اختلالات خونی ناشی از داروهای تریمتوپریم یا سولفا، کمبود ویتامین (فولات یا اسید فولیک)، آلرژی شدید، آسم، کاهش عملکرد مغز استخوان (سرکوب مغز استخوان)، یک اختلال متابولیک خاص (کمبود G6PD)، تیروئید کم کار، عدم تعادل مواد معدنی (مانند سطح بالای پتاسیم یا سطح پایین سدیم در خون).

این دارو ممکن است باعث شود که واکسن های زنده باکتریایی (مانند واکسن حصبه) نیز اثر نکنند. در حین استفاده از این دارو، واکسیناسیون نکرده یا واکسن نزنید، مگر اینکه پزشک این گونه تجویز کرده باشد. قبل از جراحی، در مورد کلیه محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است شما را نسبت به خورشید حساس تر کند. زمان قرارگیری در معرض آفتاب را محدود کنید. از اتاقک های مخصوص برنزه کردن یا لامپ های فرابنفشی که برای برنزه کردن بدن به کار می روند، اجتناب کنید. هنگام بیرون رفتن از منزل، از ضد آفتاب و لباس های محافظ در برابر نور خورشید استفاده کنید. در صورت آفتاب سوختگی یا تاول پوستی یا قرمزی، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.

نکات مهم پیش از مصرف قرص باکتریم

اگر به دیابت مبتلا هستید، این دارو ممکن است بر سطح قند خون تاثیرگذار باشد. به طور مرتب مطابق با تجویز پزشک سطح قند خون خود را کنترل کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت بروز هر یک از علائم قند خون پایین فورا به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه های ورزشی یا رژیم غذایی شما توسط پزشک باشد.

  • سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه واکنش های پوستی، اختلالات خونی، به راحتی دچار خونریزی و کبودی شدن، و سطح بالای پتاسیم در خون حساس تر باشند.
  • بیماران مبتلا به ایدز ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو خصوصا واکنش های پوستی، تب و اختلالات خونی حساس تر باشند.
  • مصرف این دارو در دوران بارداری به خصوص نزدیک به زمان زایمان به دلیل آسیب احتمالی به نوزاد متولد نشده، توصیه نمی شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
  • این دارو به شیر مادر منتقل می شود. اگرچه هیچ گونه گزارشی از آسیب به نوزادهای سالم منتشر نشده است، اما این دارو ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزادان بیمار یا نارس یا اختلالات خاص (زردی، سطح خون بالا بیلی روبین، کمبود G6PD))، داشته باشد. بنابراین، شیر مادر در نوزادانی با این اختلالات توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود تماس بگیرید.

مصرف باکتریم در بارداری و شیردهی

تداخلات دارویی باکتریم 

  • تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
  • برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند، عبارتند از: داروهای رقیق کننده خون (مانند وارفارین)، دوفتیلید، متنامین، متوترکسات.
  • اگرچه بعید است که اکثر آنتی بیوتیک ها بر روش های پیشگیری از بارداری هورمونی مانند قرص ها، پچ ها، یا حلقه ها اثر بگذارند، اما تعداد معدودی از آنتی بیوتیک ها (مانند ریفامپین، ریفابوتین) می توانند اثر بخشی این روش های پیشگیری از بارداری را کاهش دهند. این حالت می تواند منجر به بارداری شود. اگر از روش های هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده می کنید، برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
  • این محصول ممکن است با تست های آزمایشگاهی خاصی تداخل داشته باشد، احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست می شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و تمام پزشکان از مصرف این دارو توسط شما اطلاع دارند.

تداخلات دارویی باکتریم 

اوردوز

اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو ممکن است به شرح زیر باشد: حالت تهوع یا اسهال یا استفراغ، سرگیجه شدید یا خواب آلودگی، تغییرات خلقی و روحی.

تذکر
  • این دارو را با دیگران سهیم نشوید.
  • این دارو فقط برای بیماری فعلی شما تجویز شده است. بعدا برای عفونت های دیگر از این دارو مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک به شما این گونه تجویز کند.
  • اگر برای مدت طولانی از این دارو مصرف می کنید، تست ها و یا آزمایشات پزشکی (مانند شمارش کامل خون، آزمایش عملکرد کلیه، سطح پتاسیم در خون، کشت) باید بطور دوره ای انجام شود تا پیشرفت شما یا نظارت بر عوارض جانبی بررسی شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو

اگر مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.

نگهداری از دارو
  • دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری نمایید. آن را در حمام نگهداری نکنید.
  • تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
  • این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
  • این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.

منبع: webmd

از
1
رای