سندروم نفروتیک بیماری شایعی است که منجر به دفع مقدار زیادی پروتئین در ادرار می‌شود، علت مشخصی برای این بیماری ذکر نشده است و در مواردی در نتیجه بیماری‌های ثانویه از قبیل نقص سیستم ایمنی، دیابت، لوپوس و ... دلیل بروز این سندرم است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره علائم بیماری سندروم نفروتیک، خطرات همراه با آن و راه‌های درمان سندرم نفروتیک این مقاله از سلام دنیا را تا انتها مطالعه کنید.
سندروم نفروتیک چیست؟
سندرم نفروتیک نوعی اختلال کلیوی است که باعث می شود بدن شما مقدار زیادی پروتئین را به ادرار منتقل کند. سندرم نفروتیک معمولاً در اثر آسیب رسیدن به مجموعه رگ های خونی کوچک در کلیه های شما که مواد زائد و آب اضافی را از خون شما تصفیه می‌کنند، ایجاد می شود. این بیماری باعث تورم، به ویژه در پاها و مچ پا، می‌شود و خطر سایر مشکلات سلامتی را افزایش می دهد.
درمان سندرم نفروتیک شامل درمان بیماری است که باعث ایجاد آن شده و مصرف داروست. سندرم نفروتیک می‌تواند خطر ابتلا به عفونت و لخته شدن خون را افزایش دهد. پزشک شما ممکن است برای جلوگیری از عوارض، داروها و تغییرات رژیم غذایی را توصیه کند.
حتما بخوانید: هیدرونفروز یا ورم کلیه چیست
علائم سندروم نفروتیک
علائم و نشانه های سندرم نفروتیک شامل موارد زیر است:
- تورم شدید (ورم) ، به ویژه در اطراف چشم و مچ پا و پا
- ادرار کف آلود، که نتیجه پروتئین بیش از حد در ادرار است
- افزایش وزن به دلیل احتباس مایعات
- خستگی
- از دست دادن اشتها
علت سندروم نفروتیک
سندرم نفروتیک معمولاً در اثر آسیب به مجموعه رگهای خونی کوچک (گلومرول) کلیه شما ایجاد می‌شود. گلومرول‌ها با عبور از کلیه ها، خون شما را تصفیه می‌کنند و مواد مورد نیاز بدن را از آنهایی که لازم نیست جدا می‌کنند. گلومرول های سالم پروتئین خون (عمدتا آلبومین) را که برای حفظ مقدار مناسب مایعات در بدن شما لازم است از نفوذ به ادرار محافظت می کنند. وقتی گلومرول آسیب دید، اجازه می دهد پروتئین خون زیادی از بدن شما خارج شود و این منجر به سندرم نفروتیک شود.
بعضی از دلایل احتمالی بروز سندورم نفروتیک
بسیاری از بیماری ها و مشکلات سلامتی می توانند باعث آسیب گلومرولی و منجر به سندرم نفروتیک شوند، از جمله:
بیماری کلیوی دیابتی
دیابت می تواند منجر به آسیب کلیه (نفروپاتی دیابتی) شود که روی گلومرول ها تأثیر می گذارد.
بیماری حداقل تغییر
این بیماری شایعترین علت سندرم نفروتیک در کودکان است. بیماری حداقل تغییر منجر به عملکرد غیر طبیعی کلیه می شود، اما هنگامی که بافت کلیه زیر میکروسکوپ بررسی می شود، طبیعی یا تقریباً طبیعی به نظر می رسد. به طور معمول نمی توان علت عملکرد غیر طبیعی این بیماری را تعیین کرد.
گلومرولواسکلروز فوکال سگمنتال یا FSGS
این بیماری با زخم شدن بخش های از گلومرول ها مشخص می‌شود که می‌تواند در نتیجه بیماری دیگری، نقص ژنتیکی یا داروهای خاص ایجاد شود یا بدون دلیل مشخصی رخ دهد.
نفروپاتی غشایی
این اختلال کلیه نتیجه ضخیم شدن غشای داخل گلومرول است. ضخیم شدن به دلیل رسوبات ایجاد شده توسط سیستم ایمنی بدن است. این بیماری می تواند با سایر بیماری ها مانند لوپوس، هپاتیت B، مالاریا و سرطان همراه باشد، یا ممکن است بدون دلیل مشخص رخ دهد.
حتما بخوانید: بیماری لوپوس چیست؟
لوپوس اریتماتوز سیستمیک
این بیماری التهابی مزمن می تواند منجر به آسیب شدید به کلیه شود.
آمیلوئیدوز
این اختلال زمانی اتفاق می افتد که پروتئین های آمیلوئید در اندام های شما تجمع پیدا کنند. تجمع آمیلوئید اغلب به سیستم تصفیه کننده کلیه آسیب می رساند.
عوامل موثر در ابتلا به سندروم نفروتیک
عواملی که می توانند خطر ابتلا به سندرم نفروتیک را افزایش دهند عبارتند از:
برخی بیماری ها
بیماری می تواند به کلیه های شما آسیب برساند. برخی بیماری‌ها و مشکلات سلامتی، خطر ابتلا به سندرم نفروتیک را افزایش می دهند، مانند دیابت، لوپوس، آمیلوئیدوز، نفروپاتی رفلاکس و سایر بیماری های کلیوی.
مصرف برخی داروها
داروهایی که ممکن است باعث سندرم نفروتیک شوند شامل داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و داروهایی است که برای مبارزه با عفونت ها استفاده می شود.
برخی عفونت ها
عفونت‌هایی که خطر سندرم نفروتیک را افزایش می دهند شامل HIV (ایدز)، هپاتیت B، هپاتیت C و مالاریا هستند.
عوارض سندروم نفروتیک
عوارض احتمالی سندرم نفروتیک شامل موارد زیر است:
لخته شدن خون
عدم توانایی گلومرول در تصفیه صحیح خون می تواند منجر به از دست دادن پروتئین‌های خونی شود که از لخته شدن جلوگیری می کنند. این وضعیت خطر ابتلا به لخته خون در رگهای شما را افزایش می دهد.
کلسترول خون بالا و افزایش تری گلیسیرید خون
وقتی سطح پروتئین آلبومین در خون شما کاهش پیدا می کند، کبد شما آلبومین بیشتری تولید می کند. در همان زمان، کبد شما کلسترول و تری گلیسیرید بیشتری آزاد می کند.
سوء تغذیه
از دست دادن بیش از حد پروتئین خون می تواند منجر به سوء تغذیه شود. این می تواند منجر به کاهش وزن شود، که می تواند با ورم پوشانده شود. همچنین ممکن است دچار تعداد کم سلول های قرمز خون(کم خونی)، کاهش سطح پروتئین خون و کمبود ویتامین D شوید.
فشار خون بالا
آسیب به گلومرول و در نتیجه تجمع مایعات اضافی بدن می تواند فشار خون شما را افزایش دهد.
حتما بخوانید: برای پایین آوردن فشار خون بالا چه بخوریم
آسیب شدید کلیوی
اگر کلیه های شما به دلیل آسیب دیدن گلومرول توانایی تصفیه خون خود را از دست بدهند، مواد زائد می توانند به سرعت در خون شما جمع شوند. اگر این اتفاق بیفتد، شما ممکن است به دیالیز اضطراری، یک وسیله مصنوعی برای از بین بردن مایعات اضافی و مواد زائد خون و به طور معمول با دستگاه کلیه مصنوعی (دیالیز) نیاز داشته باشید.
بیماری مزمن کلیوی
سندرم نفروتیک می تواند باعث شود کلیه های شما عملکرد خود را به مرور از دست بدهند. اگر عملکرد صحیح کلیه دچار مشکل شود، ممکن است به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز داشته باشید.
عفونت
افراد مبتلا به سندرم نفروتیک خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهند.
تشخیص سندروم نفروتیک
آزمایشات و روشهایی که برای تشخیص سندرم نفروتیک استفاده می شود شامل موارد زیر است:
آزمایشات ادرار
آنالیز ادرار می تواند ناهنجاری هایی در ادرار مانند مقدار زیادی پروتئین را نشان دهد. ممکن است از شما خواسته شود طی 24 ساعت نمونه ادرار را جمع آوری کنید.
آزمایش خون
آزمایش خون می تواند سطح کم پروتئین آلبومین و اغلب کاهش سطح پروتئین خون را به طور کلی نشان دهد. از دست دادن آلبومین اغلب با افزایش کلسترول و تری گلیسیرید خون همراه است. سطح کراتینین و نیتروژن اوره در خون شما نیز ممکن است برای ارزیابی عملکرد کلی کلیه اندازه گیری شود.
نمونه برداری از کلیه
پزشک شما ممکن است برداشتن نمونه کوچکی از بافت کلیه را برای بررسی توصیه کند. در طی بیوپسی کلیه، یک سوزن از طریق پوست و به کلیه وارد می شود. بافت کلیه جمع شده و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شود.
درمان سندروم نفروتیک
درمان سندرم نفروتیک شامل معالجه هر بیماری است که ممکن است باعث ایجاد سندرم نفروتیک شما شده باشد. پزشک همچنین ممکن است برای کنترل علائم و نشانه های شما یا درمان عوارض سندرم نفروتیک، داروها و تغییراتی را در رژیم غذایی شما توصیه کند. داروها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای فشار خون
داروهایی به نام مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) فشار خون و میزان پروتئین آزاد شده در ادرار را کاهش می دهند. داروهای موجود در این گروه شامل لیزینوپریل (Prinvil ،Qbrelis ،Zestril)، بنازپریل (Lotensin)، کاپتوپریل و آنالاپریل (Vasotec) است.
گروه دیگری از داروها که به طور مشابه عمل می کنند، مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین 2 (ARB) نامیده می شوند و شامل لوزارتان (Cozaar) و والزارتان (Diovan) است. سایر داروها مانند مهارکننده های رنین نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، اگرچه معمولاً از داروهای مهار کننده ACE و ARB استفاده می شود.
حتما بخوانید: قرص لوزارتان پتاسیم برای چیست
قرص آب (ادرار آور)
این موارد با افزایش میزان خروج مایعات از کلیه ها، به کنترل تورم کمک می کنند. داروهای ادرار آور معمولاً شامل فوروزماید (Lasix) هستند. سایر موارد شامل اسپیرونولاکتون (آلداکتون، کاروسپیر) و تیازیدها مانند هیدروکلروتیازید یا متولازون (زاروکسولین) است.
داروهای کاهش دهنده کلسترول
استاتین ها می توانند به کاهش سطح کلسترول کمک کنند. با این حال، مشخص نیست که آیا داروهای کاهش دهنده کلسترول می توانند نتایج را برای افراد مبتلا به سندرم نفروتیک مانند جلوگیری از حملات قلبی یا کاهش خطر مرگ زودرس بهبود بخشند یا نه.
استاتین‌ها شامل آتورواستاتین (لیپیتور)، فلوواستاتین (لسولک XL)، لوواستاتین (آلتوپروف)، پراواستاتین (پرواوچول)، رزوواستاتین (کرستور ، ازالور) و سیمواستاتین (زوکور) هستند.
داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد خون)
این موارد ممکن است برای کاهش لخته شدن خون تجویز شوند، به خصوص اگر لخته خون داشته باشید. از داروهای ضد انعقاد خون می توان به هپارین، وارفارین (کومادین، ژانتوون)، دابیگاتران (پراداکسا)، آپیکسابان (الیکیس) و ریواروکسابان (زارلتو) اشاره کرد.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن
داروها برای کنترل سیستم ایمنی بدن، مانند کورتیکواستروئیدها، می‌توانند التهاب همراه با برخی از بیماری ها که می تواند باعث سندرم نفروتیک شود، کاهش دهند. داروها شامل ریتوکسیماب (ریتوکسان)، سیکلوسپورین و سیکلوفسفامید هستند.
تغییر سبک زندگی برای کنترل سندرم نفروتیک
تغییر در رژیم غذایی شما ممکن است به درمان سندرم نفروتیک کمک کند. پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد، که توصیه می کند موارد زیر را انجام دهید:
- منابع غذایی کم پروتئین را انتخاب کنید. پروتئین گیاهی برای بیماری های کلیوی مفید است. برای کنترل سطح کلسترول خون، مقدار چربی و کلسترول موجود در رژیم غذایی را کاهش دهید.
- برای کمک به کنترل تورم ، از رژیم کم نمک استفاده کنید.
- مقدار مایعات رژیم خود را کاهش دهید.
برای درمان سندرم نفروتیک چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم یا نشانه هایی دارید که شما را نگران می کند به پزشک خود مراجعه کنید. با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه خود شروع کنید. اگر پزشکتان مشکوک به مشکل کلیوی مانند سندرم نفروتیک در شما یا فرزند شما باشد، ممکن است شما را به پزشکی متخصص کلیه (متخصص مغز و اعصاب) ارجاع دهد. در ادامه برخی از اطلاعات برای کمک به شما برای آماده شدن در قرار ملاقات تان آورده شده است.
چه کارهایی باید انجام دهید؟
وقتی قرار ملاقات می گذارید، بپرسید آیا لازم است که از قبل از مراجعه کاری انجام دهید، مثلاً رژیم خود را محدود کنید. در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را به همراه داشته باشید تا به شما کمک کند اطلاعاتی را که به شما داده می شود به خاطر بسپارید.
لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائم شما یا فرزندتان و زمان شروع آن
- اطلاعات شخصی مهم، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی
- همه داروها ، ویتامین ها یا مکمل های دیگر شما یا فرزندتان از جمله مقدار مصرف را به پزشک اطلاع دهید
برخی از سوالاتی که می توانید برای سندروم نفروتیک از پزشک تان پرسید شامل موارد زیر است:
- علت احتمالی سندرم نفروتیک من یا فرزندم چیست؟
- من یا فرزندم به چه آزمایشاتی نیاز داریم؟
- آیا این شرایط موقتی است؟
- گزینه های مداوا چه هستند؟ و کدوم را پیشنهاد می کنید؟
- آیا تغییراتی در رژیم غذایی خود یا فرزندم ایجاد می شود؟آیا مشاوره با یک متخصص تغذیه می تواند مفید باشد ؟
- چگونه می توانم این شرایط را به بهترین وجه با سایر مشکلات سلامت خود یا فرزندم کنترل کنم؟
- آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید
- چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید؟
پزشک شما احتمالاً از شما سوالاتی مانند موارد زیر را می پرسد:
- آیا علائم گاه به گاه هستند، یا اینکه همیشه آنها را دارید؟
- شدت علائم چقدر است؟
- آیا به نظر می رسد که موردی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی، در صورت وجود، باعث بدتر شدن علائم می شود؟
سخن آخر
سندرم نفروتیک از بیماری‌هایی است که درمان آن ممکن است چندین سال طول بکشد. پس بیمار و اطرافیان او باید به خوبی به پیامدهای بیماری و روند درمان آگاهی داشته باشند و برنامه دارویی را به دقت دنبال کنند. در این مقاله شرح کاملی از سندرم نفروتیک، عوامل موثر در تشدید آن، روش های درمان دارویی و غیر دارویی ارائه دادیم. اگر این مقاله را مفید می‌دانید، می‌توانید آن را در شبکه های اجتماعی با سایرین به اشتراک بگذارید.