تقریبا هر کس گاه به گاه دچار ناراحتی معده می شود. علائم شایع آن شامل حالت تهوع، سوء هاضمه، استفراغ، اسهال یا یبوست است. دلایل بالقوه زیادی برای ناراحتی معده وجود دارد و درمان آن بر اساس علت بروز متفاوت است. خوشبختانه، انواعی از غذاها می توانند ناراحتی معده را برطرف کرده و کمک کنند که سریع تر بهبود پیدا کنید. در این قسمت، 12 مورد از بهترین غذاها برای ناراحتی معده ذکر شده است.
12 مورد از بهترین غذاها برای برطرف کردن ناراحتی معده
1. زنجبیل می تواند حالت تهوع و استفراغ را تسکین دهد
حالت تهوع و استفراغ از علائم شایع ناراحتی معده هستند. زنجیبل، یک ریشه خوراکی معطر با مغزی به رنگ زرد روشن که غالبا به عنوان یک درمان طبیعی برای هر یک از این دو علائم مورد استفاده قرار می گیرد. زنجبیل را می توان به صورت خام، پخته شده، خیس کرده در آب داغ یا به عنوان مکمل میل کرد و در هر فرمی مفید است. زنجبیل اغلب توسط خانم هایی که از حالت تهوع صبح گاهی که نوعی تهوع و استفراغ دوره بارداری است، رنج می برند، مصرف می شود. با بررسی بیش از 6 مطالعه بر روی 500 زن باردار مشخص شد که مصرف روزانه یک گرم زنجبیل با 5 برابر کاهش حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری همراه است.
زنجبیل همچنین برای کسانی که تحت شیمی درمانی یا جراحی اساسی قرار گرفته اند، مفید است زیرا این روش های درمانی باعث حالت تهوع شدید و استفراغ می شود. مصرف روزانه یک گرم زنجبیل قبل از شیمی درمانی و جراحی، می تواند شدت این علائم را کاهش دهد. حتی می توان از زنجبیل به عنوان داروی طبیعی برای درمان بیماری حرکت استفاده کرد. هنگامی که قبل از سفر مصرف شود، می تواند شدت علائم حالت تهوع را کاهش داده و زمان بهبود را سرعت ببخشد.
اینکه چگونه عمل می کند، به طور کامل قابل درک نیست، اما فرض بر این است که زنجبیل، سیگنالینگ سیستم عصبی را در معده تنظیم می کند و سرعت خالی شدن معده را سرعت می بخشد، در نتیجه تهوع و استفراغ را کاهش می دهد. زنجبیل به طور کلی ایمن تلقی می شود، اما سوزش معده، شکم درد و اسهال می تواند با مصرف دوزهای بالاتر از 5 گرم در روز رخ دهد.
2. بابونه، برای رفع ناراحتی معده، روده و حالت تهوع
بابونه ممکن است حالت تهوع را کاهش داده و ناراحتی روده را تسکین دهد. بابونه گیاهی با گل های کوچک سفید، یک روش درمان سنتی برای ناراحتی معده است. بابونه را می توان خشک کرده و یا داخل چای دم کرد یا به شکل خوراکی به عنوان مکمل مصرف کرد. به طور سنتی، بابونه برای انواع مشکلات روده از جمله گاز، سوء هاضمه، اسهال، حالت تهوع و استفراغ مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود گستردگی کاربردهای آن، تنها مطالعات محدودی از اثربخشی این گیاه برای شکایت های گوارشی پشتیبانی می کنند.
یک مطالعه کوچک نشان داد که مکمل های بابونه شدت استفراغ بعد از معالجه شیمی درمانی را کاهش می دهد، اما مشخص نیست که آیا برای سایر دلایل استفراغ نیز همین اثربخشی را داشته باشد. یک مطالعه حیوانی نشان داد که عصاره های بابونه باعث کاهش اسپاسم روده و کاهش میزان آب ترشح شده در مدفوع می شود، اما مطالعات بیشتری لازم است تا اثربخشی آن را بر روی انسان بررسی کنیم.
بابونه به طور معمول در مکمل های گیاهی برای تسکین سوء هاضمه، گاز، نفخ و اسهال و همچنین قولنج در نوزادان مورد استفاده قرار میگیرد. با این وجود، از آنجایی که در این فرمول ها بابونه با بسیاری از مواد دیگر ترکیب می شود، تشخیص اینکه آیا اثرات مفید مربوط به بابونه بوده و یا هر ترکیب گیاهی دیگر، دشوار است. اگرچه اثرات تسکین دهنده بابونه بر روده به طور گسترده ای شناخته شده است، اما هنوز هم تحقیقات مشخص نکرده اند که چگونه به تسکین ناراحتی معده کمک می کند.
3. نعناع، تسکین دهنده ناراحتی معده و سندرم روده تحریک پذیر
نعناع ممکن است علائم سندرم روده تحریک پذیر را تسکین دهد. برای برخی از افراد، ناراحتی معده در اثر سندرم روده تحریک پذیر یا IBS رخ می دهد، سندرم روده تحریک پذیر، یک اختلال روده مزمن است که باعث درد معده، نفخ، یبوست و اسهال می شود. اگرچه کنترل سندرم روده تحریک پذیر دشوار است، اما مطالعات نشان می دهد كه نعناع ممكن است به كاهش این علائم ناراحت كننده كمک كند. مصرف کپسول های روغن نعناع به طور روزانه حداقل به مدت دو هفته می تواند درد معده، گاز و اسهال را در بزرگسالان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
محققان معتقدند که روغن نعناع باعث شل شدن عضلات در دستگاه گوارش و کاهش شدت اسپاسم روده می شود که باعث درد و اسهال شده اند. اگرچه این تحقیق امیدوار کننده است، اما مطالعات بیشتری برای تعیین اینکه آیا برگ نعناع یا چای نعناع تأثیر درمانی مشابهی دارند، نیاز است. نعناع برای اکثر افراد بی خطر است، اما برای افرادی با رفلاکس شدید، فتق هیاتال، سنگ کلیه یا اختلالات کبدی و کیسه صفرا، احتیاط لازم است، زیرا ممکن است این شرایط را وخیم تر کند.
4. شیرین بیان، برای درمان زخم معده و سوء هاضمه
می تواند سوء هاضمه را کاهش داده و به جلوگیری از زخم معده کمک کند. شیرین بیان یک داروی محبوب برای سوء هاضمه است و همچنین ممکن است از زخم های دردناک معده جلوگیری کند. در گذشته، ریشه شیرین بیان به طور کامل مصرف می شد. امروزه اما به نام مکمل شیرین بیان «deglycyrrhizinated » (DGL) مورد استفاده قرار می گیرد. DGL به مصرف شیرین بیان معمولی ترجیح داده می شود، زیرا دیگر حاوی گلیسیرین نیست، گلیسیریزین نوعی ماده شیمیایی طبیعی موجود در شیرین بیان است که می تواند باعث عدم تعادل مایعات، فشار خون بالا و پتاسیم کم در هنگام مصرف در مقادیر زیاد شود. مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان دادند که DGL با کاهش التهاب دیواره معده و افزایش تولید مخاط برای محافظت از بافت ها از اسید معده، درد و ناراحتی معده را تسکین می دهد.
این امر به ویژه برای افرادی که از ناراحتی ناشی از اسید معده یا رفلاکس اسید معده رنج می برند، بسیار مفید است. مکمل های DGL همچنین ممکن است به تسکین درد معده و سوء هاضمه در اثر زخم معده ناشی از رشد بیش از حد باکتری های معروف به هلیکوباکتر پیلوری کمک کند. چندین مطالعه نشان داده اند که مکمل های DGL می تواند رشد بیش از حد هلیکوباکتر پیلوری را متوقف کرده، علائم را کاهش داده و حتی باعث بهبود زخم معده شود. به طور کلی، شیرین بیان یک گیاه آرامش بخش برای روده است و می تواند به کاهش التهاب و عفونت هایی که ممکن است باعث ناراحتی معده شود، کمک کند.
5. تخم کتان، مفید برای یبوست و درد معده
می تواند یبوست و درد معده را کاهش داده، تخم کتان که همچنین با نان بذر کتان نیز شناخته می شود، یک دانه فیبری کوچک است که می تواند به تنظیم دفع مدفوع و رفع یبوست و درد شکم کمک کند. یبوست مزمن به صورت دفع مدفوع کمتر از سه مرتبه در هفته تعریف می شود، و اغلب با درد و ناراحتی شکمی همراه است. مشخص شده است که دانه کتان، که به عنوان وعده غذایی بذر کتان یا روغن دانه کتان مصرف می شود، علائم ناراحت کننده یبوست را برطرف می کند.
بزرگسالان مبتلا به یبوست که حدود یک اونس (4 میلی گرم) از بذر کتان را در روز به مدت دو هفته مصرف کردند، دفع مدفوع بیشتری داشته و انسجام مدفوع بهتری نسبت به قبل داشتند. مطالعه ای دیگر نشان داد که افرادی که هر روز کلوچه بذر کتان می خورند، در هفته 30 درصد دفع مدفوع بیشتری نسبت به کسانی که کلوچه بذر کتان مصرف نمی کنند، دارند. مطالعات بر روی حیوانات مزایای دیگری نیز در استفاده از بذر کتان یافته اند، از جمله زخم معده و کاهش اسپاسم روده، اما این تاثیرات بر روی انسان هنوز ذکر نشده است.
6. پاپایا، تسکین دهنده زخم معده و انگل
پاپایا می تواند هضم را بهبود بخشیده و ممکن است برای تسکین زخم ها و انگل موثر باشد. پاپایا که همچنین با نام « pawpaw» شناخته می شود، یک میوه گرمسیری به شکل مغز پرتقال و شیرین است که گاهی اوقات به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان سوء هاضمه مورد استفاده قرار می گیرد. پاپایا حاوی پاپایین است، نوعی آنزیم قوی که پروتئین های موجود در مواد غذایی را تجزیه کرده و باعث هضم و جذب راحت تر آنها می شود.
برخی افراد آنزیم های طبیعی کافی را برای هضم کامل غذای خود تولید نمی کنند، بنابراین مصرف آنزیم های افزودنی مانند پاپایین ممکن است به تسکین علائم سوء هاضمه کمک کند. تحقیقات زیادی در مورد فواید پاپایین انجام نشده است، اما حداقل یک مطالعه نشان داد که مصرف منظم کنسانتره پاپایا باعث کاهش یبوست و نفخ در بزرگسالان می شود..
پاپایا همچنین در برخی از کشورهای آفریقای غربی به عنوان داروی سنتی برای زخم معده مورد استفاده قرار می گیرد. تعداد محدودی از مطالعات حیوانی از این ادعاها حمایت می کنند، اما تحقیقات بیشتری بر روی انسان مورد نیاز است. در نهایت، دانه های پاپایا به شکل خوراکی برای از بین بردن انگل روده به شکل خوراکی مصرف می شود، که می توانند در روده زندگی کرده و باعث ناراحتی شدید شکم و سوء تغذیه شوند. مطالعات متعددی نشان داده اند که این دانه ها در واقع خاصیت ضد انگلی دارند و می توانند تعداد انگل های دفع شده از طریق مدفوع کودک را افزایش دهند.
7. موز سبز، تسکین دهنده ناراحتی معده
موز سبز به تسکین اسهال کمک می کند. ناراحتی معده ناشی از عفونت یا مسمومیت غذایی، اغلب با اسهال همراه است. جالب است که مطالعات متعددی نشان داده اند که دادن موز پخته شده سبز به کودکان مبتلا به اسهال می تواند به کاهش میزان، شدت و مدت زمان دوره های اسهال کمک کند. در حقیقت، مطالعه ای نشان داد که افزودن موز پخته شده و سبز می تواند تقریبا در از بین بردن اسهال چهار برابر موثرتر از رژیم غذایی بر پایه برنج به تنهایی باشد.
اثرات ضد اسهال قوی موز سبز در اثر نوع خاص فیبر موجود در آن است که با نام «نشاسته مقاوم» شناخته می شود. نشاسته مقاوم نمی تواند توسط انسان هضم شود، بنابراین از طریق دستگاه گوارش وارد روده بزرگ شده که بخش نهایی روده است. هنگامی که وارد روده بزرگ شد، به آرامی توسط باکتری های روده تخمیر شده تا اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تولید کند که روده را برای جذب آب بیشتر تحریک کرده و مدفوع را محکم می کند.
اگرچه این نتایج چشمگیر است، اما تحقیقات بیشتری نیاز است تا مشخص شود که آیا موزهای سبز دارای اثرات ضد دردی مشابه در بزرگسالان هستند. علاوه بر این، از آنجایی که با رسیدن موز، به نشاسته های مقاوم به قند تبدیل می شوند، مشخص نیست که موز رسیده حاوی نشاسته مقاوم به اندازه کافی هستند تا تأثیرات مشابهی داشته باشند.
8. مکمل پکتین، برای تسکین معده ضعیف
مکمل پکتین می تواند از بروز اسهال و دیسبیوز جلوگیری کند. هنگامی که یک میکروب معده یا بیماری ناشی از غذا باعث اسهال شود، مکمل های پکتین می توانند به سرعت بخشیدن به بهبود کمک کنند. پکتین نوعی فیبر گیاهی است که به مقدار زیاد در سیب و مرکبات وجود دارد. این ماده اغلب از میوه ها جدا شده و به عنوان محصول یا مکمل غذایی به فروش می رسد. پکتین توسط انسان هضم نمی شود، بنابراین در روده باقی می ماند، جایی که در سفت شدن مدفوع و جلوگیری از اسهال بسیار موثر است.
در حقیقت، مطالعه ای نشان داد که 82 درصد از کودکان بیمار که روزانه مکمل پکتین مصرف می کنند، در مدت 4 روز با مصرف آن بهبود پیدا می کنند، در مقایسه، تنها 23 درصد از کودکانی که مکمل پکتین مصرف نکرده اند، بهبود پیدا کردند. پکتین همچنین با تقویت رشد باکتری های خوب در دستگاه گوارش، ناراحتی معده را تسکین می دهد. گاهی اوقات، افراد به دلیل عدم تعادل باکتری ها در روده، علائم ناراحت کننده گاز، نفخ یا درد شکم را تجربه می کنند.
این مساله می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد، اما به ویژه بعد از عفونت های روده، بعد از مصرف آنتی بیوتیک ها یا در دوره های استرس زیاد اتفاق می افتد. مکمل های پکتین با افزایش رشد باکتری های خوب و کاهش رشد مضرات می توانند به تعادل روده کمک کرده و این علائم را کاهش دهند. اگرچه مکمل های پکتین در تسکین اسهال و تقویت تعادل سالم باکتری های روده مؤثر است، اما مشخص نیست که آیا غذاهای طبیعی سرشار از پکتین مزایای مشابهی دارند یا خیر. تحقیقات بیشتری در این خصوص مورد نیاز است.
9. غذاهای کم فودمپ
ممکن است گاز معده، نفخ و اسهال را تسکین دهد. برخی از افراد در هضم کربوهیدرات های معروف به «فودمپ» مشکل دارند: الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال. هنگامی که فودمپ های هضم نشده وارد روده بزرگ می شوند، به سرعت توسط باکتری های روده تخمیر شده و این باعث ایجاد گاز زیاد و نفخ می شود. آنها همچنین آب را جذب می کنند، که باعث اسهال می شود.
بسیاری از مبتلایان به مشکلات گوارشی، به خصوص افرادی که مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر هستند، متوجه شده اند که اجتناب از مصرف غذاهایی با میزان بالایی از فودمپ می تواند به تسکین گاز، نفخ و اسهال کمک کند. با بررسی 10 مطالعه کنترل شده تصادفی، مشخص شد که رژیم های غذایی کم فودمپ این علائم را بین 50 تا 80 درصد از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر کاهش می دهند. اگرچه همه افراد مشکلات گوارشی در هضم فودمپ ندارند، اما مراجعه به یک متخصص تغذیه می تواند به شما کمک کند که آیا هر یک از این موارد برای شما مشکلی ایجاد کرده است یا خیر.
10. غذاهای غنی از پروبیوتیک می توانند دفع مدفوع را تنظیم کنند
گاهی اوقات ناراحتی معده می تواند به دلیل دیسبیوز، عدم تعادل در نوع یا تعداد باکتری های روده شما ایجاد شود. مصرف غذاهای سرشار از پروبیوتیک- باکتری هایی که برای روده مفید هستند- ممکن است به اصلاح این عدم تعادل کمک کرده و علائم گاز، نفخ یا دفع نامنظم مدفوع را تسکین دهد. غذاهای حاوی پروبیوتیک که برای سلامت روده مفید هستند، به شرح زیر است:
- ماست: مطالعات متعددی نشان داده است که خوردن ماست حاوی کشت باکتریایی فعال و زنده می تواند هم یبوست و هم اسهال را تسکین دهد.
- آبدوغ: آبدوغ می تواند به رفع اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک کمک کند و همچنین می تواند به رفع یبوست کمک کند.
- کفیر: نوشیدن 2 فنجان (500 میلی گرم) کفیر در روز به مدت یک ماه می تواند به افراد مبتلا به یبوست مزمن کمک کند که دفع مدفوع منظم تری داشته باشند.
- غذاهای دیگری که حاوی پروبیوتیک هستند شامل میسو، ناتو، تمپه، کلم ترش، کیمچی و کامبوجا است، اما برای تعیین چگونگی تأثیر آنها بر سلامت روده تحقیقات بیشتری لازم است.
11. کربوهیدرات های زودهضم ممکن است به راحتی قابل تحمل باشند
کربوهیدرات های زودهضم مانند: برنج، جو دو سر، کراکر و نان تست معمولا برای افرادی که از ناراحتی معده رنج می برند، توصیه می شود. اگرچه این توصیه شایع است، اما شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این موارد واقعا به تسکین علائم کمک می کنند. با این وجود، بسیاری از مردم گزارش می دهند که وقتی احساس خوبی نمی کنید، این غذاها راحت تر هضم می شوند. اگرچه ممکن است کربوهیدرات های زودهضم در طول بیماری دلپذیرتر باشند، اما مهم است که هر چه سریع تر رژیم غذایی خود را متنوع تر کنید. محدود کردن بیش از حد رژیم غذایی ممکن است شما را از دریافت مقدار کافی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن به منظور بهبودی باز دارد.
12. مایعات شفاف با الکترولیت می تواند از کمبود آب بدن جلوگیری کند
وقتی ناراحتی معده همراه با اسهال و استفراغ باشد، کمبود آب بدن به سادگی اتفاق می افتد. اسهال و استفراغ باعث می شود که بدنتان الکترولیت ها را دفع کند، الکترولیت ها مواد معدنی موجود در بدن هستند که تعادل مایعات را حفظ کرده و باعث عملکرد درست سیستم ایمنی بدنتان می شود. از دست دادن الکترولیت و کم آبی ملایم می تواند با نوشیدن مایعات شفاف و خوردن غذاهایی که به طور طبیعی دارای الکترولیت هستند، مانند سدیم و پتاسیم رخ دهد. آب، آبمیوه، آب نارگیل، نوشیدنی های ورزشی، آبگوشت و کراکرهای نمکی راه های خوبی برای بازگرداندن مایعات و عدم تعادل الکترولیتی است که با کمبود آب خفیف بدن همراه است. اگر کمبود آب بدن شدید باشد، نوشیدن یک محلول هیدراتاسیون حاوی یک نسبت ایده آل از آب، قند و الکترولیت ممکن است لازم باشد.
نتیجه گیری
غذاهای زیادی وجود دارند که می توانند به تسکین ناراحتی معده کمک کنند. گیاهان و ادویه هایی مانند زنجبیل، بابونه، نعناع و شیرین بیان دارای خاصیت تسکین دهنده معده هستند، در حالی که میوه هایی مانند پاپایا و موزهای سبز می توانند هضم را بهبود ببخشند. اجتناب از مصرف غذاهای فودمپ بالا به برخی از افراد کمک می کند تا گاز، نفخ و اسهال را برطرف کنند، در حالی که غذاهای پروبیوتیکی مانند ماست و کفیر می توانند به تنظیم دفع مدفوع کمک کنند.
هنگامی که ناراحتی معده همراه با اسهال و استفراغ است، حتما به بدن آبرسانی کرده و الکترولیت های از دست رفته را جایگزین کنید. همچنین ممکن است بتوانید کربوهیدرات های زودهضم را راحت تر مصرف کنید. اگرچه بسیار معمول است که گاه به گاه ناراحتی معده را تجربه کنید، اما خوردن این غذاها می تواند به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید و در مسیر بهبودی قرار بگیرید.