هر فردی درد معده و سوء هاضمه یا اختلال در هضم را گاهی اوقات پس از خوردن و آشامیدن تجربه می نماید. این وضعیت معمولاً عاملی برای نگرانی محسوب نمی شود و معمولاً می توان با درمان های خانگی علائم بروز این حالت را برطرف نمود. این مقاله سلام دنیا به بررسی 21 مورد از مرسوم ترین درمان های خانگی برای درد معده و سوء هاضمه می پردازد. ما همچنین توضیح می دهیم که چه موقع به پزشک مراجعه نمایید.
علائم درد معده و سوء هاضمه
علائم مرسوم برای درد معده و سوء هاضمه عبارتند از:
- سوزش معده و رفلاکس اسید
- حالت تهوع
- باد معده
- باد گلو، گاهی همراه با مایعی تلخ از معده
- بوی بد دهان یا نفس ترش
- سکسکه یا سرفه کردن
حتما بخوانید: رفع بوی بد دهان ناشی از معده با 9 درمان خانگی و سنتی
21 مورد از مرسوم ترین درمان های خانگی برای درد معده و سوء هاضمه
بعضی از مرسوم ترین درمان های خانگی برای درد معده و سوء هاضمه عبارتند از:
1. درمان سوء هاضمه با نوشیدن آب
بدن به آب برای هضم و جذب کارآمد مواد غذایی از غذاها و نوشیدنی ها نیاز دارد. کمبود آب هضم غذا را دشوارتر و ناکارآمدتر می کند و احتمال بروز درد معده را افزایش می دهد. به طور کلی سازمان سلامت و درمان (HDM) توصیه می کند که:
- زنان بایستی حدود 2.7 لیتر یا 91 اونس در روز و مردان بایستی حدود 3.7 لیتر یا 125 اونس در روز آب بنوشند.
حدود 20 درصد این مقدار از طریق غذاها و مابقی آن از طریق نوشیدنی ها تامین می گردد. برای اکثر افراد، مقدار تقریبی نوشیدن آب در طول روز حدود 8 لیوان آب یا بیشتر می باشد. کودکان به نسبت بالغین به آب نسبتاً کمتری نیاز دارند. برای افرادی که مشکلات هاضمه دارند، مصرف آب کافی یک ضرورت است. اسهال و استفراغ می تواند به سرعت باعث کاهش آب بدن شود بنابراین افرادی که دارای این علائم می باشند بایستی به طور مداوم آب مصرف کنند.
2. درمان سوء هاضمه با پرهیز از دراز کشیدن
وقتی بدن افقی باشد، اسید معده به احتمال بیشتری به سمت عقب حرکت کرده و وارد مری می شود و سوزش معده را ایجاد می نماید. افرادی که درد معده دارند، بایستی تا چندین ساعت پس از صرف غذا از رفتن به رختخواب یا دراز کشیدن طولانی پرهیز نمایند. افرادی که لازم است دراز بکشند بایستی سر، گردن و قسمت فوقانی سینه خود را با کمک بالشت کمی بالاتر نگه دارند (به صورت ایده آل با یک زاویه 30 درجه).
3. درمان سوء هاضمه با زنجفیل
زنجبیل یک مسکن طبیعی برای درد معده و سوهاضمه می باشد. زنجفیل دارای مواد شیمیایی به نام گینگرولز و شوگالز می باشد که می توانند به انقباض های شکمی سرعت بخشند. این امر می تواند مواد غذایی را که باعث سوء هاضمه شده اند را با سرعت بیشتری در مسیر گوارشی حرکت کنند.
حتما بخوانید: خواص دمنوش زنجبیل و عسل برای معده و سلامتی
مواد شیمیایی موجود در زنجفیل ممکن است در کاهش حالت تهوع، استفراغ و اسهال نیز موثر باشند. افرادی که به درد معده مبتلا شده اند می توانند زنجبیل را به غذا یا نوشیدنی هایشان مانند چای اضافه کنند. بعضی از نوشیدنی های طبیعی زنجفیل نیز ممکن است شامل زنجفیل کافی برای تسکین درد معده باشند.
4. درمان سوء هاضمه با نعنا
علاوه بر خوشبو کردن دهان، منتول موجود در نعنا می تواند در موارد زیر نیز موثر باشد:
- پرهیز از اسهال و استفراغ
- کاهش اسپاسم های ماهیچه ای در روده ها
- کاهش درد
محققین دریافته اند که نعنا یک درمان سنتی برای سوء هاضمه، گاز معده و اسهال در ایران، پاکستان و هند می باشد. برگ های نعنای خام یا پخته شده هر دو برای مصرف مناسب می باشند. به طور سنتی، افراد معمولاً برگ های نعنا را با هل برای ساخت نوعی چای می جوشانند. می تواند برگ های نعنا را پودر نمود یا آب گیری کرد و آن را با چای، نوشیدنی ها یا غذاها ترکیب کرد. مکیدن شکلات های نعنایی نیز می تواند روش دیگری برای کاهش درد و ناراحتی حاصل از سوزش معده باشد.
5. درمان سوء هاضمه با حمام آب گرم یا استفاده از کیسه آب گرم
گرما می تواند ماهیچه های گرفته را باز کرده و سوء هاضمه را کاهش دهد بنابراین یک حمام آب گرم می تواند به تسکین علائم درد معده کمک نماید. استفاده از کیسه آب گرم بر روی شکم نیز برای مدت 20 دقیقه یا تا زمان سرد شدن آن می تواند مفید باشد.
6. درمان سوء هاضمه با رژیم BRAT
پزشکان می توانند رژیم BRAT را به افرادی که اسهال می باشند، توصیه کنند. BRAT مخفف کلمات موز، برنج، سس سیب و نان تست می باشد. این غذاها همگی دارای نشاسته بوده و می توانند مواد غذایی را به یکدیگر چسبانده و مدفوع را نرم تر نمایند. این کار تعداد دفعات دفع مدفوع را کاهش داده و در تسکین اسهال مفید می باشد. چون این غذاها ملایم هستند، دارای موادی نمی باشند که معده، گلو و روده ها را تحریک نمایند. در نتیجه این رژیم می تواند باعث تسکین ناراحتی هایی شود که بدلیل اسیدهای موجود در استفراغ ایجاد شده اند. بسیاری از غذاهای موجود در رژیم BRAT از لحاظ مواد غذایی سرشار از پتاسیم و منیزیم بوده و می تواند این مواد را که به دلیل اسهال و استفراغ در بدن کم شده اند، جبران نمایند.
حتما بخوانید: درمان خانگی دل پیچه و اسهال با 5 روش سریع و ساده
7. درمان سوء هاضمه با پرهیز از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل
سیگار کشیدن می تواند گلو را آزرده کرده و احتمال بروز درد معده را افزایش دهد. اگر فردی استفراغ کرده باشد، سیگار کشیدن می تواند بافت های حساسی را که از قبل به دلیل اسیدهای معده، آزرده شده اند را تحت تاثیر مخرب قرار دهند. به عنوان یک سم، هضم الکل دشوار بوده و می تواند به کبد و دیواره معده صدمه وارد نماید. افرادی که دچار درد معده می باشند، بایستی از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل تا زمانی که بهتر شوند، پرهیز نمایند.
8. درمان سوء هاضمه با پرهیز از مصرف غذاهایی با هضم دشوار
بعضی از غذاها نسبت به سایرین سخت تر هضم می شوند که این می تواند ریسک بروز درد معده را افزایش دهد. افرادی که با این مشکل روبرو هستند بایستی از مصرف این مواد غذایی دوری کنند:
- مواد غذایی چرب و سرخ شده
- چرب و شیرین یا خامه ای
- نمکی یا به شدت فرآوری شده
9. درمان سوء هاضمه با آب لیمو ترش، جوش شیرین و آب
بعضی از تحقیقات توصیه می کنند که ترکیب آب لیمو ترش در آب همراه با مقدار کمی جوش شیرین می تواند به تسکین بعضی از مشکلات گوارشی کمک نماید. این ترکیب، اسید کربنیک تولید می نماید که می تواند به کاهش گاز و سوء هاضمه کمک کند. این ترکیب همچنین می تواند ترشحات کبدی و حرکات روده ای را بهبود بخشد. مواد اسیدی و سایر مواد غذایی موجود در آب لیمو می تواند به هضم و جذب چربی ها و الکل، خنثی کردن اسیدهای صفرایی و کاهش اسیدیته در معده کمک نماید.
یکی از نسخه های سنتی توصیه شده ترکیب مقادیر زیر می باشد:
- 1 قاشق غذاخوری آب لیموی تازه
- 1 قاشق غذاخوری جوش شیرین
- 240 میلی لیتر آب تمیز
10. درمان سوء هاضمه با دارچین
دارچین حاوی چندین آنتی اکسیدان می باشد که ممکن است به آسان نمودن هضم و کاهش ریسک بروز ناراحتی و آسیب در مسیر گوارش کمک نمایند. بعضی از آنتی اکسیدان های موجود در دارچین عبارتند از:
- ایوجنول
- سینامالدئید
- لینالول
- کامفور
سایر مواد موجود در دارچین ممکن است به کاهش گاز، باد گلو و نفخ کمک کنند. آنها همچنین می توانند به خنثی کردن اسیدیته معده برای کاهش سوزش معده و سوء هاضمه کمک کنند. افراد مبتلا به درد معده می توانند یک قاشق چایخوری پودر با کیفیت دارچین با یک تکه چوب دارچین را به غذای خود بیافزایند. آنها همچنین می توانند دارچین را با آب جوش ترکیب کرده و چای دارچین تولید کنند. دو یا سه بار انجام این کار در روز می تواند به تسکین سوء هاضمه کمک کند.
حتما بخوانید: هضم سریع غذا با بهترین داروی گیاهی، میوه و غذا
11. درمان سوء هاضمه با گل میخک
گل میخک حاوی موادی است که می توانند به کاهش گاز و افزایش ترشحات معده کمک کنند. این امر می تواند عملیات هضم را سرعت بخشیده و فشار و نفخ را کاهش دهد. میخک می تواند به کاهش حالت تهوع و استفراغ نیز کمک کند. فردی با مشکل معده می تواند یک یا دو قاشق غذاخوری پودر گل میخک را با یک قاشق غذاخوری عسل ترکیب کرده و یک بار در روز قبل از خواب مصرف نماید. برای حالت تهوع و سوزش معده نیز می توان گل میخک را با 240 میلی لیتر آب جوش ترکیب کرده و چای میخک تهیه نمود و آن را به آرامی یک یا دو بار در روز مصرف کرد.
12. درمان سوء هاضمه با زیره
زیره دارای اجزای فعال است که می توانند به روش های زیر به شما کمک کنند:
- کاهش سوء هاضمه و اسیدهای اضافی معده
- کاهش گاز
- کاهش التهاب روده ای
- عمل کردن به عنوان ضد میکروب
فردی که به درد معده مبتلاست می تواند 1 یا 2 قاشق غذاخوری از زیره عادی یا آسیاب شده را در غذایش بریزد. همچنین می تواند چند قاشق چای خوری زیره را به آب جوش اضافه کرده و چای آن را تهیه کند. بعضی سیستم های درمانی سنتی پیشنهاد جویدن مقدار کمی زیره یا پودر آن را برای کاهش سوزش معده ارائه می دهند.
13. درمان سوء هاضمه با انجیر
انجیر حاوی موادی است که به عنوان مسهل عمل کرده و عمل دفع را تسریع کرده و حرکات روده ای را بهبود می بخشد. انجیر همچنین حاوی ترکیباتی است که می توانند سوء هاضمه را تسکین بخشند. فردی که مبتلا به درد معده می باشد می تواند در روز چندین بار انجیر مصرف کند تا علائم مشکلش تسکین یابند.
حتما بخوانید: خواص انجیر تازه و خشک برای سلامتی
همچنین می تواند یک یا دو قاشق غذاخوری برگ های انجیر را دم کرده و به عنوان چای استفاده کند. البته افرادی که با مشکل اسهال روبرو هستند نبایستی از انجیر استفاده نمایند.
14. درمان سوء هاضمه با نوشیدنی آلوئه ورا
مواد موجود در نوشیدنی آلوئه ورا می تواند در موارد زیر مفید باشند:
- کاهش اسید اضافی معده
- تشویق حرکات روده ای مناسب و حذف مواد سمی
- بهبود هضم پروتئین
- ارتقای تعادل باکتری های هاضمه
- کاهش التهاب
در یک تحقیق، محققان دریافتند که افرادی که 10 میلی لیتر نوشیدنی آلوئه ورا را به صورت روزانه به مدت 4 هفته مصرف نموده اند در زمینه علائم بیماری رفلاکس معده ای و روده ای (GERD) دچار تسکین شده اند:
- سوزش معده
- نفخ و بادگلو
- حالت تعوع و استفراغ
- بازگشت اسید و موادغذایی
15. درمان سوء هاضمه با بومادران
گلهای بومادران دارای فلاونوئیدها، پلی فنل ها، لاکتون ها، تانین ها و رزین ها می باشد که می توانند به کاهش میزان اسیدهای تولید شده توسط معده کمک کنند. آنها این کار را با عمل کردن بر روی عصب اصلی هاضمه یعنی عصب واگوس انجام می دهند. کاهش سطح اسیدهای معده می تواند احتمال بروز سوزش معده و سوء هاضمه را کاهش دهد. فردی با مشکل درد معده می تواند برگ های تازه بومادران را در سالاد یا پخته شده در غذا میل نماید. همچنین می توان با اضافه کردن 1 یا 2 قاشق غذاخوری برگ ها یا گل های بومادران به آب جوش، چای تهیه نمود.
16. درمان سوء هاضمه با ریحان
ریحان دارای موادی است که می تواند میزان گاز را کاهش داده، اشتها را بالا برده، نفخ را کاهش داده و هاضمه را به طور کلی بهبود بخشد. ریحان همچنین حاوی ایوجنول می باشد که می تواند به کاهش میزان اسید معده کمک کند. ریحان همچنین دارای سطح بالایی از اسید لینولئیک می باشد که خصوصیات ضد التهابی دارد. فردی با مشکل درد معده می تواند با اضافه کردن 1 یا 2 قاشق غذاخوری برگ های خشک شده ریحان یا چند عدد برگ تازه آن به غذاها، علائم بیماری را به تدریج تسکین بخشد. برای نتایج سریعتر، می توان نیم قاشق چایخوری ریحان خشک شده یا چند برگ تازه آن را به آب جوش اضافه و چای تهیه نمود.
17. درمان سوء هاضمه با شیرین بیان
ریشه شیرین بیان دارای موادی است که می تواند به کاهش گاستریت یا التهاب دیواره یا مرتبط با زخم های معده، کمک کند. فرد مبتلا به درد معده می تواند چای ریشه شیرین بیان را چندین بار در روز مصرف نماید تا بتدریج علائم بیماری آرام شوند.
حتما بخوانید: خواص و مضرات عرق شیرین بیان برای معده
چای های ریشه شیرین بیان از طریق اینترنت قابل خرید هستند اما می توان آن را در خانه نیز با ترکیب 1 یا 2 قاشق غذا خوری پودر ریشه شیرین بیان با آب جوش تهیه کرد.
18. درمان سوء هاضمه با نعنای تند
همانند نعنا، نعنای تند نیز یک مسکن مرسوم برای بسیاری از مشکلات هاضمه مانند:
- حالت تهوع
- اسپاسم های معده ای و روده ای
- عفونت های معده و مری
- اسهال
می باشد. برای بسیاری ساده ترین راه برای مصرف نعنای تند نوشیدن چای های آماده گیاهی است که در آنها نعنای تند ماده اصلی می باشد. معمولاً چندین بار مصرف این گونه چای ها در طول روز تا زمان رفع علائم بیماری بی خطر است. مکیدن شکلات های نعنای تند نیز می تواند سوزش معده را تسکین بخشد.
19. درمان سوء هاضمه با برنج
برنج ساده برای افرادی با بسیاری از انواع مشکلات معده مفید می باشد. برنج می تواند در این موارد مفید باشد:
- افزایش حالت توده ای شکل مدفوع
- جذب مایعاتی که ممکن حاوی مواد سمی باشند
- آرام کردن درد و نفخ به دلیل سطح بالای منیزیم و پتاسیم
فردی که مبتلا به اسهال و استفراغ می تواند به آرامی نیم فنجان برنج ساده و کاملاً پخته شده را مصرف کند. بهتر است حدود چند ساعت پس از آخرین مرتبه وقوع استفراغ صبر کنید. می توان این کار را برای 24 تا 48 ساعت ادامه داد تا اسهال کاملاً متوقف شود. برنج همچنین بخشی از رژیم BRAT می باشد که پزشکان معمولاً توصیه می نمایند.
20. درمان سوء هاضمه با آب نارگیل
آب نارگیل دارای سطوح بالایی از پتاسیم و منیزیم می باشد. این مواد غذایی به کاهش درد، اسپاسم های عضلانی و نفخ کمک می کنند. آب نارگیل همچنین برای جبران آب بدن مفید بوده و گزینه بهتری نسبت به بسیاری از نوشیدنی های ورزشی محسوب می شود و کالری، قند و اسیدیته کمی دارد. جرعه جرعه و با آرامش نوشیدن 2 لیوان آب نارگیل هر 4 تا 6 ساعت یکبار می تواند علائم درد معده را تسکین بخشد.
حتما بخوانید: از بین بردن باد شکم فوری با 25 درمان خانگی
21. درمان سوء هاضمه با موز
موز دارای ویتامین B6، پتاسیم و فولات می باشد. این مواد می توانند به کاهش نفخ، درد و اسپاسم های عضلانی کمک کنند. موز همچنین می تواند باعث توده ای شکل شدن مدفوع روان شده گردد و اسهال را بهبود بخشد.
چه موقع برای سوء هاضمه و معده درد به پزشک مراجعه نمایید
درد معده و سوء هاضمه معمولاً نگران کننده نیست. برای اکثر افراد، علائم این حالت بایستی در مدت چند ساعت برطرف شود. چون افراد کهنسال و کودکان ممکن است بسیار سریع در این حالت دچار کم آبی شوند، بایستی برای اسهال و استفراغی که بیش از یک روز به طول انجامد به پزشک ارجاع داده شوند. افرادی با مشکلات درد شکمی مداوم، شدید و ماندگار بایستی به پزشک مراجعه نمایند. اگر علائم زیر نیز وجود داشتند، بهترین گزینه، مشورت با پزشک می باشد:
- اسهال و استفراغ مداوم و غیر قابل کنترل
- یبوست مزمن
- تب
- استفراغ یا مدفوع حاوی خون
- ناتوانی در خارج کردن گاز
- گیجی یا احساس سبکی در سر
- درد دست
- از دست دادن ناخواسته وزن
- نمود یک توده در شکم یا معده
- مشکل بلع
- سابقه کم خونی کمبود آهن یا دردهای مرتبط با این گونه شرایط در هنگام ادرار کردن
سخن آخر
سیگار کشیدن می تواند گلو را آزرده کرده و احتمال بروز درد معده را افزایش دهد. اگر فردی استفراغ کرده باشد، سیگار کشیدن می تواند بافت های حساس معده را تحت تاثیر مخرب قرار دهند. هر فردی درد معده و سوء هاضمه یا اختلال در هضم را گاهی اوقات پس از خوردن و آشامیدن تجربه می نماید. درمان های خانگی زیادی برای درمان سوء هاضمه و معده درد وجود دارد. از علائم درد معده و سوء هاضمه: حالت تهوع، سکسکه و... است.
منبع: medicalnewstoday
مقالات مرتبط:
بهترین دمنوش ها برای معده درد و حالت تهوع
درمان اسهال و استفراغ کودکان با روش خانگی، گیاهی و داروی ضد تهوع