اختلال شخصیت مرزی یا شخصیت بوردرلاین نوعی اختلال روانی است که بر نحوه تفکر و احساس شما در مورد خود و دیگران تأثیر می‌گذارد و باعث بروز مشکلاتی در زندگی روزمره می شود. این شامل مسائل مربوط به خودانگاری، مشکل در مدیریت احساسات و رفتار و الگویی از روابط ناپایدار است. در این مقاله از سلام دنیا به شرح علائم اختلال شخصیت مرزی، علت بروز آن، عوارض بیماری و روش درمان شخصیت بوردرلاین پرداخته ایم.
اختلال شخصیت مرزی چیست (شخصیت بوردرلاین)
اختلال شخصیت مرزی بیماری است که فرد ترس شدیدی از رها شدن یا تزلزل دارد و تحمل تنها ماندن برایش سخت است. با وجود این عصبانیت نابه‌جا، تکانه و تغییرات خلقی مکرر حتی اگر بخواهند روابط صمیمی و پایداری هم داشته باشند ممکن است باعث دور کردن افراد از خود شوند. اختلال شخصیت مرزی معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز می شود. به نظر می‌رسد این وضعیت در اوایل بزرگسالی بدتر شود اما ممکن است با افزایش سن به تدریج بهتر شود.
اگر دچار اختلال شخصیت مرزی هستید، دلسرد نشوید. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال با گذشت زمان با درمان بهتر می‌شوند و می توانند یاد بگیرند زندگی رضایت بخشی داشته باشند.
حتما بخوانید: اختلال سلوک چیست
علائم اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی بر احساس شما نسبت به خود، نحوه ارتباط شما با دیگران و نحوه رفتار شما تأثیر می گذارد. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ترس شدید از رها شدن، حتی انجام اقدامات غیرمتعارف برای جلوگیری از جدایی یا طرد واقعی یا خیالی
- الگویی از روابط شدید ناپایدار، مانند ایده آل سازی شخصی برای یک لحظه و بعد تصور اینکه فرد به اندازه کافی اهمیت نمی دهد یا بی رحم است
- تغییرات سریع در هویت خود و خود انگاری که این شامل تغییر اهداف و ارزش‌ها است، و تصور خود به عنوان یک فرد بد یا اینکه اصلا وجود ندارد
- دوره استرس مرتبط با پارانویا و قطع ارتباط با واقعیت، از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد رفتارهای تکان دهنده و پرخطر، مانند قمار، رانندگی بی پروا، رابطه جنسی ناامن، ولگردی، پرخوری یا سوء مصرف مواد مخدر یا آسیب رساندن عمدی از طریق ترک کردن ناگهانی یک کار خوب یا پایان دادن به یک رابطه مثبت.
- تهدید به خودکشی یا رفتار یا صدمه‌ای به خود، اغلب در پاسخ به ترس از جدایی یا طرد شدن
- تغییرات خلقی شدید که از چند ساعت تا چند روز طول می کشد، که می تواند شامل شادی شدید، تحریک پذیری، شرم یا اضطراب باشد
- احساس پوچی مداوم
- عصبانیت بی جا و شدید، مانند بی حوصلگی مکرر، طعنه آمیز یا تلخ بودن، یا درگیری فیزیکی
زمان مراجعه به پزشک در اختلال شخصیت مرزی
اگر می دانید که علائم و نشانه های بالا را دارید، با پزشک خود یا یک روان پزشک صحبت کنید.
اگر افکار خودکشی دارید
اگر خیال پردازی یا تصاویر ذهنی درباره آسیب رساندن به خود یا افکار دیگری در مورد خودکشی دارید ، فوراً با انجام یکی از این اقدامات برای رها شدن از این افکار کمک بگیرید:
حتما بخوانید: راه های مقابله و جلوگیری از افکار خودکشی
- بلافاصله با شماره 115 یا شماره اورژانس محلی خود تماس بگیرید.
- با ارائه دهنده خدمات سلامت روان، پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی تماس بگیرید.
- با یک فرد نزدیک به خود، دوست صمیمی، با یک فرد یا همکار مورد اعتماد خود تماس بگیرید.
- با یک دوست که عقیده و مذهب مشابه ای دارید تماس بگیرید.
اگر در یکی از اعضای خانواده یا دوست خود علائم یا نشانه هایی مشاهده کردید، در مورد مراجعه به پزشک یا ارائه دهنده سلامت روان با آن شخص صحبت کنید. اما نمی‌توانید کسی را مجبور کنید که کمک بگیرد. اگر رابطه باعث استرس قابل توجهی در شما شود، ممکن است مراجعه به یک پزشک برای خودتان هم مفید باشد.
سبب شناسی اختلال شخصیت مرزی
مانند سایر اختلالات سلامت روان، علل اختلال شخصیت مرزی به طور کامل شناخته نشده است. علاوه بر عوامل محیطی مانند سابقه کودک آزاری یا بی توجهی اختلال شخصیت مرزی ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد:
- ژنتیک. برخی مطالعات بر روی دوقلوها و خانواده‌ها حاکی از آن است که اختلالات شخصیتی ممکن است ارثی باشد یا به شدت با سایر اختلالات سلامت روان در میان اعضای خانواده ارتباط داشته باشد.
- ناهنجاری های مغز. برخی تحقیقات، تغییراتی در مناطق خاصی از مغز نشان داده است که در تنظیم احساسات، تکانشگری و پرخاشگری نقش دارند. علاوه بر این، برخی مواد شیمیایی مغزی که به تنظیم خلق و خو کمک می کنند، مانند سروتونین، ممکن است به درستی عمل نکنند.
کدام عوامل خطر اختلال شخصیت مرزی را افزایش می‌دهد؟
برخی از عوامل مرتبط با رشد شخصیت می‌توانند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهند. این شامل:
- پیش زمینه ارثی. اگر یکی از نزدیکان شما یعنی مادر، پدر، برادر یا خواهر شما دچار همین اختلال یا مشکل مشابه باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار داشته باشید.
- کودکی پر استرس. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال می گویند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی یا مورد بی توجهی قرار گرفته اند. برخی از افراد در سن جوانی والدین خود را از دست دادند یا از سرپرست خود جدا شدند یا والدین و سرپرستی با اعتیاد به مواد مخدر یا ابتلا به سایر مشکلات سلامت روان داشته اند. بعضی از آنها در معرض درگیری خشونت آمیز و روابط خانوادگی متزلزل بوده اند.
حتما بخوانید: علل و درمان میل رابطه جنسی با کودک
عوارض اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به بسیاری از زمینه های زندگی شما آسیب برساند. این اختلال می‌تواند بر روابط صمیمی، شغلی، مدرسه، فعالیتهای اجتماعی و خود انگاری تأثیر منفی بگذارد، در نتیجه پیامدهای زیر را به همراه دارد:
- تغییر یا از دست دادن مکرر شغل
- عدم اتمام تحصیلات
- مشکلات متعدد حقوقی، مانند زندان بودن
- روابط زناشویی پر از درگیری، استرس یا طلاق
- خودزنی، مانند بریدن یا سوزاندن، و بستری شدن مکرر در بیمارستان
- درگیر شدن در یک رابطه سوءاستفاده گرایانه
- حاملگی‌های بدون برنامه، عفونت های مقاربتی
- تصادفات با وسایل نقلیه موتوری و درگیری های بدنی به دلیل رفتارهای تکانشی و پرخطر
- اقدام یا انجام کامل خودکشی
علاوه بر این ، ممکن است سایر اختلالات سلامت روان مانند موارد زیر را داشته باشید:
- افسردگی
- سوء مصرف الکل یا سایر مواد مخدر
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات خوردن
- اختلال دو قطبی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال کاهش توجه / بیش فعالی (ADHD)
- سایر اختلالات شخصیتی
- تشخیص اختلال شخصیت مرزی
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
اختلالات شخصیتی، از جمله اختلال شخصیت مرزی، بر اساس موارد زیر تشخیص داده می شود:
- گفتگو مفصل با پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان
- ارزیابی روانشناختی که ممکن است شامل تکمیل پرسشنامه باشد
- تاریخچه پزشکی و آزمایش
- بحث درباره علائم و نشانه ها
حتما بخوانید: اختلال دوقطبی چیست؟
تشخیص اختلال شخصیت مرزی معمولاً در بزرگسالان و نه کودکان یا نوجوانان انجام می شود. دلیل این امر این است که علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی با بزرگتر شدن کودکان و بالغ شدن آنها از بین می رود.
درمان اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی عمدتا با استفاده از روان درمانی درمان می‌شود، اما ممکن است دارو نیز اضافه شود. در صورت به خطر افتادن ایمنی، پزشک ممکن است بستری شدن در بیمارستان را نیز توصیه کند.
درمان می تواند به شما در یادگیری مهارت‌های کنترل و کنار آمدن با شرایط کمک کند.همچنین لازم است که برای سایر اختلالات بهداشت روان که اغلب همراه با اختلال شخصیت مرزی مانند افسردگی یا سوء مصرف مواد رخ می‌دهد، فرد تحت درمان قرار گیرد. با درمان می‌توانید احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید و زندگی با ثبات و رضایت بخش‌تری داشته باشید.
درمان اختلال شخصیت مرزی با روان درمانی
روان درمانی که گفتگوی درمانی نیز نامیده می‌شود، یک رویکرد درمانی اساسی برای اختلال شخصیت مرزی است. درمانگر شما ممکن است نوع درمان را متناسب با نیازهای شما تنظیم کند. اهداف روان درمانی کمک به شما است:
- توانایی فعلی خود را برای عملکرد متمرکز کنید
- یاد بگیرید که احساساتی که باعث ناراحتی می شوند را مدیریت کنید
- با کمک مشاهده احساسات و عمل نکردن بر اساس آنها، تکانه خود را کاهش دهید
- با آگاهی از احساسات خود و دیگران، روی بهبود روابط کار کنید
- در مورد اختلال شخصیت مرزی بیشتر بیاموزید
انواع روان درمانی که موثر شناخته شده اند عبارتند از:
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT). DBT شامل درمان گروهی و فردی است که به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است. DBT از روشی مبتنی بر مهارت برای آموزش نحوه مدیریت احساسات، تحمل پریشانی و بهبود روابط استفاده می کند.
- طرحواره درمانی. طرحواره درمانی می‌تواند به صورت جداگانه یا گروهی انجام شود. این روش می تواند به شما کمک کند نیازهای برآورده نشده ای را که منجر به الگوی زندگی منفی شده است شناسایی کنید، که ممکن است در برخی از موارد برای بقا مفید باشد، اما به عنوان یک بزرگسال در بسیاری از زمینه های زندگی شما آسیب زا است. این روش درمانی به شما کمک می کند تا نیازهای خود را به روشی سالم برآورده کنید تا الگوهای مثبت زندگی را ارتقا ببخشید.
- درمان مبتنی بر ذهنیت سازی (MBT). MBT نوعی گفتار درمانی است که به شما کمک می‌کند هر لحظه افکار و احساسات خود را شناسایی کرده و چشم انداز جایگزینی در این وضعیت ایجاد کنید. MBT قبل از واكنش بر تفكر تأكيد دارد.
- آموزش سیستم پیش بینی پذیری احساسی و حل مسئله (STEPPS). STEPPS یک درمان 20 هفته‌ای که شامل کار در گروه‌هایی با مشارکت اعضای خانواده‌تان، مراقبان، دوستان یا افراد مهم دیگر انجام می‌شود. از STEPPS علاوه بر انواع دیگر روان درمانی‌ها استفاده می‌شود.
- درمان متمرکز بر انتقال (TFP). TFP که روان درمانی روان پویایی نیز نامیده می‌شود، کمک می‌کند تا از طریق ایجاد رابطه بین شما و درمانگر، احساسات و مشکلات بین فردی خود را درک کنید. سپس این بینش‌ها را در موقعیت های جاری به کار می‌گیرید.
- مدیریت خوب روانپزشکی. این روش درمانی به مدیریت مورد، تکیه بر درمان در انتظار کار یا مشارکت در مدرسه متکی است. این کار با در نظر گرفتن زمینه‌های بین فردی برای احساسات، ایجاد احساسات در لحظات دشوار احساسی متمرکز است. ممکن است داروها، گروه‌ها، آموزش خانواده و درمان فردی را با هم ادغام کند.
درمان اختلال شخصیت مرزی با داروها
اگرچه هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی توسط سازمان غذا و دارو تأیید نشده است، اما برخی از داروها ممکن است به علائم یا مشکلات همزمان مانند افسردگی، تکانشگری، پرخاشگری یا اضطراب کمک کنند. داروها ممکن است شامل داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی یا داروهای تثبیت کننده خلق و خو باشند. با پزشک خود در مورد فواید و عوارض جانبی داروها صحبت کنید.
حتما بخوانید: قویترین داروی گیاهی و مکمل ضد افسردگی
بستری شدن در بیمارستان
در بعضی مواقع، ممکن است به درمان شدیدتر در یک بیمارستان روانپزشکی یا کلینیک نیاز داشته باشید. بستری شدن در بیمارستان همچنین ممکن است شما را از آسیب به خودتان یا افکار یا رفتارهای خودکشی مصون نگه دارد.
درمان اختلال شخصیت مرزی به زمان نیاز دارد
یادگیری مدیریت احساسات، افکار و رفتارهای شما زمان بر است. بیشتر افراد به طور قابل توجهی بهبود می‌یابند، اما ممکن است شما همیشه با برخی از علائم اختلال شخصیت مرزی دست و پنجه نرم کنید. ممکن است مواردی را تجربه کنید که علائم شما بهتر یا بدتر باشد. اما درمان می‌تواند توانایی عملکرد شما را بهبود بخشد و به شما کمک کند احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید.
شما در صورت مشورت با یک ارائه دهنده بهداشت روان که تجربه درمان اختلال شخصیت مرزی را دارد، شانس بهتری برای موفقیت دارید.
کنار آمدن و حمایت
علائم مرتبط با اختلال شخصیت مرزی می تواند برای شما و اطرافیان شما استرس‌زا و چالش برانگیز باشد. ممکن است از این موضوع آگاه باشید که احساسات، افکار و رفتارهای شما خود تخریبی یا مخرب است، اما با این وجود احساس ناتوانی در مدیریت آنها دارید.
علاوه بر درمان حرفه ای ، در صورت زیر می توانید به مدیریت و کنار آمدن با شرایط خود کمک کنید:
- در مورد این اختلال اطلاعات کسب کنید تا علل و روشهای درمان آن را درک کنید
- یاد بگیرید که چه چیزهایی ممکن است باعث تشدید عصبانیت یا رفتارهای تکانشی شود
- با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه ای برای کارهایی که باید دفعه بعدی بروز بحران انجام دهید را تهیه کنید
- مشکلات مرتبط، مانند سوء مصرف مواد مخدر را درمان کنید
- افراد نزدیک به خود را در برنامه درمان قرار دهید، تا درمان شما درک کنند و از شما حمایت کنند.
- با تمرین مهارت‌های مقابله‌ای، مانند استفاده از تکنیک‌های تنفس و مراقبه ذهن آگاهی، احساسات شدید را مدیریت کنید.
- با یادگیری نحوه ابراز احساسات مناسب به روشی که دیگران را از خود دور نکند یا باعث رها شدن یا بی ثباتی نشود، برای خود و دیگران حد و مرز تعیین کنید.
- با آنچه مردم احساس می کنند یا درباره شما فکر می کنند فرضیه نسازید.
- برای به اشتراک گذاشتن بینش و تجربیات، به سایر مبتلایان به این اختلال ارتباط برقرار کنید.
- یک سیستم پشتیبانی از افرادی ایجاد کنید که بتوانند شما را درک کنند و به شما احترام بگذارند.
- سبک زندگی سالم خود مانند داشتن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و شرکت در فعالیتهای اجتماعی را حفظ کنید.
- خود را به خاطر این اختلال سرزنش نکنید، اما مسئولیت خود را برای درمان آن برعهده بگیرید.
پزشک چگونه به بیماران اختلال شخصیت مرزی کمک می‌کند؟
ممکن است کار را با مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه خود شروع کنید. پس از قرار ملاقات اولیه، پزشک ممکن است شما را به یک ارائه دهنده بهداشت روان مانند روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد. در ادامه برخی اطلاعات برای آمادگی قرار ملاقات آورده شده است.
اطلاعاتی که بیماران اختلال شخصیت مرزی باید به پزشک بدهند
قبل از قرار ملاقات خود، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم شما یا افراد نزدیک به شما و مدت زمان آن چه بوده است
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله رویدادهای آسیب‌زا در گذشته شما و سایر عوامل اصلی استرس زا
- اطلاعات پزشکی شما، از جمله سایر شرایط سلامت جسمی یا روانی
- تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و سایر مکمل ها و دوزهای مصرفی
- سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید تا بتوانید از قرار ملاقات خود بیشترین استفاده را ببرید
حتما بخوانید: علت و درمان اختلال شخصیت پارانوئید
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. شخصی که مدت طولانی شما را می شناسد، ممکن است بتواند با اجازه شما، اطلاعات مهم را با پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان به اشتراک بگذارد.
سوالات اساسی برای پرسیدن از پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان شامل موارد زیر است:
- چه عواملی احتمالاً باعث بروز علائم یا بیماری من شده است؟
- آیا علل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- چه روش های درمانی به احتمال زیاد برای من موثر هستند؟
- چقدر می توانم انتظار داشته باشم که علائمم با درمان بهبود یابد؟
- هر چند وقت یکبار و برای چه مدت به جلسات درمانی احتیاج دارم؟
- آیا داروهایی وجود دارد که بتوانند به درمان من کمک کند؟
- عوارض جانبی احتمالی دارویی که تجویز می کنید چیست؟
- آیا لازم است اقدامات احتیاطی انجام دهم یا محدودیت هایی را دنبال کنم؟
- من بیماری دیگر دارم. چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
- چگونه خانواده یا دوستان نزدیک من می توانند به درمان من کمک کنند؟
- آیا بروشور دارید که بتوانم آن را بردارم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
- در هنگام قرار ملاقات خود از پرسیدن سوال دریغ نکنید.
مصاحبه با اختلال شخصیت مرزی توسط پزشک
پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان احتمالاً از شما تعدادی سوال می پرسد. برای صرفه جویی در وقت برای موضوعاتی که می خواهید روی آنها تمرکز کنید، آماده پاسخ دادن به آنها باشید. سوالات احتمالی عبارتند از:
- علائم شما چیست؟ اولین بار کی متوجه آنها شدید؟
- این علائم چه تاثیری بر زندگی شما، از جمله روابط شخصی و کار شما دارند؟
- در طول یک روز عادی چند بار دچار تغییر حالت می شوید؟
- چند بار احساس خیانت، قربانی یا رها شدن کرده اید؟ فکر می کنید چرا این اتفاق افتاده است؟
- چقدر عصبانیت تان را کنترل می کنید؟
- چقدر تنها بودن را مدیریت می کنید؟
- احساس ارزشمندی خود را چگونه توصیف می کنید؟
- آیا تا به حال احساس کرده اید که آدم بد ، یا حتی شروری هستید؟
- آیا تا به حال برای کنترل رفتارهای خود مخرب یا پرخطر مشکلی داشته اید؟
- آیا تا به حال فکر کرده‌اید یا سعی کرده اید به خود آسیب برسانید یا اقدام به خودکشی کرده اید؟
- آیا از الکل یا مواد مخدر یا داروهای تجویز شده سوء مصرف می کنید؟ اگر چنین است، هر چند وقت یک بار؟
- چگونه دوران کودکی خود را توصیف می کنید، از جمله رابطه با والدین یا مراقبان تان؟
- آیا از لحاظ جسمی یا جنسی مورد آزار و اذیت قرار گرفته اید یا در کودکی مورد بی توجهی قرار گرفته اید؟
- آیا هیچ یک از اقوام نزدیک یا مراقبان شما با مشکل روانی مانند اختلال شخصیت روبرو بوده اند؟
- آیا شما به دلیل مشکلات روانی دیگری تحت درمان قرار گرفته اید؟ اگر بله، چه تشخیص‌هایی انجام شد و چه روش های درمانی موثرتر بودند؟
- آیا در حال حاضر برای بیماری دیگری تحت درمان هستید؟
سخن آخر
اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین نوعی اختلال شخصیتی است که فرد مبتلا به آن دارای ثبات رفتاری نبوده و هر لحظه ممکن است دچار تغییر رفتار از شاد به غمگین یا از پرخاشگر به منزوی تبدیل شود. شناسایی به موقع این بیماری و آشنایی با روش صحیح برخورد با این افراد نقش مهمی در درمان سریعتر دارد. در این مقاله به علائم شخصیت بوردرلاین، روشهای درمان، نحوه رفتار اطرافیان فرد مبتلا به اختلال شخصیتی مرزی و علل به وجود آمدن پرداختیم. اگر این مقاله برای شما مفید بوده است می‌توانید آن را در دیگر شبکه‌های اجتماعی با دیگران به اشتراک بگذارید.