واکسن پنوموکوک 13 یا همان واکسن پرونار 13، یک عامل ایمن سازی است که برای جلوگیری از عفونت ناشی از باکتری های پنوموکوکی استفاده می شود و باعث می شود بدن علیه بیماری آنتی بادی تولید کند. واکسن پنوموک برای چیست، طرز استفاده و عوارض واکسن پرونار را در سلام دنیا بخوانید.
- نام تجاری: 13-valent
- نام تجاری کانادایی: prevnar
واکسن پنوموکوک برای چیست
واکسن پنوموکوک 13 دیفراژ کنتاتا یک عامل ایمن سازی است که برای جلوگیری از عفونت ناشی از باکتری های پنوموکوکی استفاده می شود و باعث می شود بدن علیه بیماری آنتی بادی تولید کند. عفونت های پنوموکوکی می تواند باعث به وجود آمدن مشکلات جدی از جمله: پنومونی را که بر ریه ها تاثیر می گذارد، مننژیت که بر مغز تاثیر می گذارد؛ و باکتریمی که عفونت شدید خون است، شود. عفونت پنوموکوک نیز یک علت مهم عفونت های گوش در کودکان است.
حتما بخوانید: 11 آنتی بیوتیک طبیعی و گیاهی خوشمزه
واکسیناسیون در برابر بیماری پنوموکوک برای نوزادان و کودکان 6 هفته تا 5 سالگی (قبل از 6سالگی)، کودکان 6 تا 17 سالگی (قبل از 18 سالگی) یا بزرگسالان 18 سال سن و بالاتر انجام می شود. برای نوزادان و کودکان، بسته به سن آن ها، ایمن سازی نیاز به 1 تا 4 دوز از این واکسن دارد.
این واکسن فقط تحت نظارت پزشک تجویز می شود و به شکل های زیر موجود است زیر موجود است:
- سوسپانسیون
در صورتی که تصمیم به مصرف این دارو دارید باید همه ی جوانب آن به دقت مورد بررسی قرار گیرد. این تصمیم شما و دکتر شما خواهد بود. در صورت استفاده از این واکسن باید موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
آلرژی
اگر شما تا به حال به این ماده آلرژی داشتید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورتی که به برخی از مواد غذایی، مواد نگهدارنده، حیوانات و غیره حساسیت دارید با پزشک خود درمیان بگذارید. در صورتی که بدون تجویز پزشک قصد استفاده از این دارو را دارید حتما بروشور یا توضیحات روی آن را به دقت بخوانید.
اطفال
به طور کلی واکسن پنوموکوک 13 (پرونار) به خوبی در کودکان موثر است. ایمنی و اثر بخشی آن در کودکان کمتر از 6 هفته تاکنون مشخص نشده است.
سالمندان
مطالعات انجام شده در این زمینه نشان داده شده است مشکلات خاصی در رابطه با استفاده از واکسن پنوموکوک13 در سالمندان مشاهده نشده است که آن ها را در استفاده از این واکسن محدود کند.
تغذیه با شیر مادر
درباره ی استفاده از این دارو در دوران شیردهی تحقیقات خاصی صورت نگرفته است. اگر در این دوران از داروی پنوموکوک 13 استفاده می کنید باید تمامی جوانب مثبت و منفی آن را در نظر بگیرید.
تداخلات دارویی در هنگام استفاده از واکسن پنوموکوک 13
اگرچه برخی از داروها نباید با یک دیگر مورد استفاده قرار گیرند، اما ممکن است که نیاز باشد که چندین دارو را باهم مصرف کنید. در این صورت این مورد را با پزشک خود درمیان بگذارید، زیرا پزشک ممکن است بخواهد دوز دارو را تغییر دهد یا اقدامات دیگری را که ممکن است نیاز باشد انجام دهد. هنگامی که شما ازاین واکسن استفاده می کنید، بسیار مهم است که پزشک شما بداند که شما چه داروهایی را مصرف کنید. تداخلات زیر بر اساس اهمیت آن ها انتخاب شده است و لزوما شامل همه موارد نمی شود.
دریافت این واکسن با هر یک از داروهای زیر معمولا توصیه نمی شود، اما ممکن است در بعضی موارد مورد نیاز باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است در صورت نیاز دوز این داروها را هرچند وقت یکبار تغییر دهد.
- استامینوفن
تداخلات دیگر
بعضی از داروها نباید در هنگام غذا خوردن یا خوردن انواع خاصی از غذا استفاده شوند، زیرا ممکن است تداخل رخ دهد. استفاده از الکل یا تنباکو با داروهای خاص نیز ممکن است باعث ایجاد تداخل شود.
سایر مشکلات پزشکی
حضور سایر مشکلات پزشکی نیز ممکن است بر استفاده از این واکسن تأثیر بگذارد. در صورت بروز سایر مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک خود در میان بگذارید، به ویژه:
- آپنه در نوزادان نارس (تنفس برای مدت کوتاهی متوقف شود) باید با احتیاط مصرف شود زیرا ممکن است این وضعیت را بدتر کند.
- مشکلات سیستم ایمنی (مثل سرطان، HIV، مشکلات کلیوی یا مشکلات طحال، پیوند سلول های بنیادی) این واکسن ممکن است در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف موثر نباشد.
طرز استفاده از واکسن پنوموکوک 13
این واکسن را یک پرستار یا یک فرد آموزش دیده به شما یا فرزندتان تزریق می کند. این واکسن از طریق یک شات به یکی از عضلات بدن، معمولا ران یا بالای بازوی تزریق می شود.
- برای نوزادان و کودکان 6 هفته تا 5 سال: این واکسن معمولا به صورت 4 شات جداگانه تزریق می شود. پزشک فرزند شما تعداد واکسن هایی که مورد نیاز او است و برنامه های زمانی آن را، به شما می دهد.
- برای کودکان 6 تا 17 سال: این واکسن به عنوان یک دوز واحد تجویز می شود. اگر فرزند شما اخیرا این واکسن را تزریق کرده باشد، دوز بعدی باید حداقل 8 هفته بعد باشد.
- برای بزرگسالان 18 سال سن و بالاتر: این واکسن به عنوان یک دوز واحد داده می شود.
برای فرزندتان بسیار مهم است که تمام شات های این واکسن را دریافت کند.
واکسن پنوموکوک13 باید حتما طبق برنامه ی خاصی مورد استفاده قرار گیرد. سعی کنید که تمامی مراجعات را در زمان معین آن انجام دهید. چنان چه یکی از زمان های مراجعه فراموش شد، باید برای تعیین وقت مجدد با پزشک خود جهت تعیین وقت مجدد تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی در هنگام استفاده از واکسن پنوموکوک13
- این بسیار مهم است که کودک شما در تمامی زمان های تعیین شده برای تزریق این واکسن به دکتر مراجعه کند. حتماً پزشک فرزند خود را در رابطه با هرگونه علائم و عوارضی که فرزندتان بعد از تزریق این دارو با آن مواجه می شود مطلع سازید.
- این واکسن ممکن است یک نوع واکنش آلرژیک به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. آنافیلاکسی می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر شما یا فرزندتان بعد از دریافت واکسن دچار ورم، خارش، تورم زبان و گلو یا مشکل تنفسی شدید، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
- واکسن دیفتری کونژوگه (پنوموکوک 13) شما و فرزند تان را در برابر انواع عفونت های پنوموکوکی محافظت نمی کند. همچنین یک عفونت فعال را درمان نمی کند.
- اطمینان حاصل کنید که پزشک معالج شما از روند دریافت این واکسن یا استفاده از داروهایی که سبب ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شما می شوند، مثل درمان با اشعه، داروهای استروئیدی (به عنوان مثال ، هیدروکورتیزون، متیل پردنیزولون، پردنیزولون، پردنیزون) یا داروهای سرطانی آگاه است.
عوارض واکسن پنوموکوک 13
این واکسن ممکن است در کنار اثرات موثری که دارد، عوارض ناخواسته ای نیز ایجاد کند. اگرچه ممکن است همه این عوارض جانبی رخ ندهند، اما در صورت بروز آن ها ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی باشد. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، فوراً با پزشک یا پرستار خود مشورت کنید:
عوارض رایج
عوارض نادر واکسن پرونار 13
- درد قفسه سینه
- لرز
- سرفه
حتما بخوانید: درمان خانگی سرفه خشک و خلط دار
- تنفس دشوار یا سخت
- مشکل در بلع
- ضربان سریع قلب
- تنفس پر سر و صدا
- تشنج
- خارش پوست، بثورات یا قرمزی
- عطسه
- تورم صورت، گلو یا زبان
- احساس سنگینی در سینه
- درد مثانه
- تاول، شل شدن پوست
- ادرار خونین
- لب یا پوست مایل به زرد
- بدن درد
- خفگی
- گیجی
- کاهش ادرار
- اسهال
- ادرار دشوار، سوزش یا دردناک
- رگ های متورم شده گردن
- احتقان گوش
- خستگی شدید
- غش
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- احساس کلی ناراحتی یا بیماری
- سردرد
- کهیر یا خارش
- تنفس نامنظم
- ضربان قلب نامنظم
- درد مفاصل یا عضلات
- تورم، کهیر در صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، پاها، پا یا اندام های جنسی
- سبکی
- از دست دادن اشتها
- گرفتگی صدا
- کمردرد
- درد عضلانی
- گرفتگی بینی
- حالت تهوع
- تنفس کند
- پف کردن یا تورم پلک ها یا اطراف چشم، صورت، لب و زبان
- تنفس کم عمق و سریع
- چشم های سرخ و تحریک شده
- آبریزش بینی
- لرزیدن
- گلو درد
- زخم، یا لکه های سفید در دهان یا روی لب ها
- تعریق
- تورم صورت، انگشتان دست و پا
- متورم شدن غدد لنفاوی، درد در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
- مشکل در خواب
- خستگی یا ضعف غیرمعمول
- استفراغ
- افزایش وزن
برخی از این عوارض جانبی ممکن است رخ دهد اما معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. با عادت کردن بدن شما به این دارو، ممکن است این عوارض جانبی در طول زمان از بین بروند. همچنین، ممکن است پزشک متخصص شما بتواند در مورد راه های جلوگیری یا کاهش برخی از این عوارض جانبی به شما راهکارهایی بدهد.
اگر هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه داشت و آزار دهنده بود یا در مورد آن ها سؤال داشتید، با پزشک متخصص خود مشورت کنید:
عوارض بسیار رایج
- کاهش اشتها
- کاهش خواب
- بی حوصلگی، تندی
- لکه های قرمز روی پوست
- تورم، حساسیت و درد در محل تزریق
عوارض نادر
- درد شکم یا معده
- ضعف
- جوش
عوارضی که وقوع آن مشخص نیست
- خون ریزی
- تاول زدگی
- سوزش
- سردی
- تغییر رنگ پوست
- احساس فشار
- کهیر
- عفونت
- التهاب
- خارش
- بی حسی
- بثورات پوستی
- قرمزی
- زخم
- درد
- سوزن سوزن شدن
- زخم یا سوزش در محل تزریق
- سوزش، خشکی یا خارش چشم ها
- ترشحات چشمی یا اشک بیش از حد
- درد
- گرفتگی معده
- حساسیت
امکان بروز عوارض جانبی دیگری نیز که در اینجا لیست نشده وجود دارد. اگر متوجه اثرات دیگری شده اید، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
منبع: mayoclinic