به عنوان یک جامعه، زنان و مردان به طور مشابه وسواس برنزه کردن بدن با نور خورشید را دارند. با توجه به این وسواس، مردم در حال درمان زیاد با اسپا، رفتن به ساحل دریا و مراجعه به سالن های برنزه کردن بدن هستند. همه به دنبال افزایش سطح ملانین پوست خود هستند. شایعه جادوی ملانین به دلیل اثراتی که بر روی پوست دارد، در رسانه های اجتماعی سرتاسر جهان و اینترنت قابل مشاهده است. رنگ پوست پارامتری است که در قرن های گذشته در شناسایی نژاد و قومیت های انسانی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تاریخ مملو از حادثه هایی است که رنگ پوست انسان باعث جنجال های زیادی شده است. ملانین دلیل تنوع رنگ پوست در بین جمعیت انسان ها است. علاوه بر این، ملانین رنگدانه به عنوان یک لایه محافظتی بر روی پوست عمل می کند و از شما در برابر آسیب اشعه ماوراء بفنش (UV) محافظت می کند. کنجکاوی در مورد ملانین، ناشی از تاثیرات آرایشی، اجتماعی و محافظتی آن بر روی رنگدانه های فرد است.
ملانین چیست؟
ملانین یک رنگدانه همه کاره است که رنگ مشخصه را به بافت پوست، عنبیه چشم ها، و زمینه رنگ پوست انسان و حیوان منتقل می کند. ملانین توسط سلول های رنگدانه ای به نام ملانوسیت ها تولید می شود که در اپیدرم پوست، مو، چشم و سایر قسمت های بدن وجود دارد. ملانین از طریق اکسیداسیون آمینو اسیدی به نام «تیروزین» تولید می شود.
این تنوع فوق العاده رنگ ملانین، عمدتا نتیجه ای از آرایش ژنتیکی فرد است. ملانین می تواند از رنگ تیره سیاه و قهوه ای تا زرد، قرمز و درخشان متغیر باشد. بسته به رنگ ها، ملانین به دو شکل ظاهر می شود:
- یوملانین که شکل تیره ای از ملانین است که معمولا در رنگ های سیاه، قهوه ای یا خاکستری در انسان ها و حیوانات وجود دارد.
- فئوملانین که یک شکل درخشان از ملانین است، که در صورت وجود به میزان فراوان باعث رنگ قرمز در موها، کک و مک در برخی از نژادها و یک رنگ زرد مایل به قرمز در پرهای پرندگان می شود.
تفاوت رنگ ملانین از کجا سرچشمه می گیرد؟
بر اساس هر ژنتیک، هر فرد در این کره خاکی تقریبا تعداد برابری از ملانوسیت ها را داراست. با این وضوح، همه رنگ پوست متفاوتی دارند اگرچه رنگ پوست برخی تیره است، اما برخی دیگر رنگ پوست بی رنگ و ...دارند. این اتفاق در اثر تعداد بیشتر ژن در ملانوسیت ها رخ می دهد تا میزان بیشتری از ملانونین در هر سلول تولید شود.
این حالت منجر به تولید تعداد فراوان ملانین از یک سلول منفرد می شود، نه اینکه تعداد ملانوسیت ها در یک فرد دارای پوست روشن بیشتر بوده است. شخصی با پوست روشن نتیجه تولید ملانین کمتر از همان تعداد سلول پوستی است. بنابراین، دلیل تفاوت رنگ ما، تولید ملانین است. تولید این رنگدانه به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله:
- ترکیب ژنتیکی: فرزندان نژادها و فرهنگ های مختلف قومی از نظر ژنتیکی مستعد تولید مقدار و رنگ خاصی از ملانین به عنوان یک صفت ارثی هستند.
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش: تولید ملانین تا حد زیادی به تحریک ملانوسیت ها در اثر اشعه ماوراء بنفش بستگی دارد. ملانین به عنوان یک سپر محافظ عمل کرده تا از آسیب پوستی ناشی از اشعه ماوراء بنفش جلوگیری کند. افراد در معرض نور خورشید احتمالا ملانین بیشتری تولید می کنند.
- اندازه ملانوسیت ها: اندازه ملانوسیت ها در افراد مختلف متفاوت است این حالت می تواند تفاوت قابل توجهی در تولید ملانین هر فردی ایجاد کند.
- بیماری: برخی بیماری ها ممکن است در تولید ملانین در فرد سالم مانند آلبینیسم تاثیر داشته باشند، که نوعی بیماری ژنتیکی است که در آن فرد قادر به تولید ملانین نیست و بیماری ویتیلیگو که نوعی بیماری خود ایمنی است که با از دست دادن تدریجی ملانوسیت ها مشخص می شود. افراد مبتلا به بیماری آلبینیسم در برابر سرطان پوست آسیب پذیر هستند، به خصوص اگر از پوست آنها در برابر آسیب اشعه ماوارء بنفش محافظت نشود.
چرا ملانین مهم است؟
ملانین که عامل تعیین کننده نژاد بشر محسوب می شود، از دیرباز عامل بدنام رفتارهای ظالمانه و غیر قانونی بر روی انسان ها بوده است. با این وجود، اکتشافات پیشگامانه در علم، هدف واقعی ملانین را مشخص کرده است که باعث شده تا اشخاص برای برنزه شدن خود اقدام کنند. ملانین به عنوان یک دفاع طبیعی در برابر صدمات ناشی از پرتوهای مضر ماوراء بنفش خورشید عمل می کند. قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش یک عامل محیطی است که به شروع سرطان های پوستی مانند سرطان سلول سنگفرشی (SCC) و سرطان سلول بازال (BCC) و ملانوم بدخیم کمک می کند.
ملانین مانند گرانول در ملانوسیت ها تولید می شود و به جذب و توزیع انرژی نور از پرتوهای ماوراء بنفش کمک می کند تا از ماده ژنتیکی موجود در سلول ها محافظت کند. نوسان در ترکیب هورمونی یا ژنتیکی فرد می تواند باعث اختلال در تولید و توزیع ملانین شود و می تواند منجر به اختلالات پوستی مانند سوختگی پوست و سایر بیماری های بدخیم مانند سرطان ها و آلبینیسم شود.
چگونه میزان ملانین در بدن افزایش پیدا می کند؟
روند پیچیده تولید ملانین یعنی ملانوژنز، توسط عوامل مختلفی تحریک می شود، که می تواند در افزایش سطح ملانین در بدن تأثیر بگذارد. گذشته از نور ماوراء بنفش، چندین ماده مغذی مانند آمینواسیدها و ویتامین ها در تولید ملانین ایفای نقش می کنند که می تواند کمک کند تا رنگ پوست تان تیره تر شده و از شما در برابر آسیب مضر اشعه ماوراء بنفش محافظت کند. اجازه دهید تا به طور مختصر عوامل مختلف در زندگی روزمره تان که می تواند به افزایش تولید ملانین کمک کند را بررسی کنیم.
1. برنزه کردن
یک روش قطعی برای احیای سطح ملانین، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. اگرچه دراز کشیدن و حمام آفتاب گرفتن می تواند مشخصه رنگی خاصی به پوست شما بدهد، اما خطر ابتلا به سرطان پوست مانند سرطان ملانوم را افزایش می دهد. خوشبختانه محصولات مختلفی در بازار موجود است که می توان از آنها به عنوان سپر برای اثرات مضر قرار گرفتن در معرض نور خورشید استفاده کرد.
به افراد مستعد آسیب خورشید، افرادی با رنگ پوست روشن و افرادی که تمایل به برنزه کردن پوست دارند، توصیه می شود که هر بار که در بیرون هستند، از هر نوع ضد آفتابی استفاده کنند تا هر گونه آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش خورشید را تحمل کنند. قرار دادن پوست برهنه تان در معرض نور خورشید به مدت 15 دقیقه در هر روز، می تواند به تولید ملانین کمک کند. همچنین می توانید از منابع مصنوعی اشعه ماوراء بنفش مانند غرفه های برنزه کردن و تخت های برنزه استفاده کنید.
2. غذاهای غنی از تیروزین را در رژیم غذایی خود بگنجانید
ملانین با اکسیداسیون آمینواسید تیروزین تشکیل می شود. علاوه بر این، تیروزین همچنین در تولید ترانسمیترهای عصبی مختلف که امکان انتقال تکانه های عصبی را فراهم می کند، کمک می کند. از آنجا که تیروزین عامل تشکیل دهنده ملانین، در غذاهایی حاوی تیروزین مانند تخم مرغ ها، گوشت، مرغ، پنیر، بوقلمون، و غلات سبوس دار وجود دارد، می تواند تولید ملانین در پوست را تقویت کند. همچنین می توانید با پزشک خود در مورد یک مکمل غذایی سرشار از تیروزین مشورت کنید.
3. غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مصرف کنید
آنتی اکسیدان ها می توانند به تقویت تولید ملاتونین کمک کنند. اگرچه برخی مطالعات نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها ممکن است به شما کمک کنند، اما تحقیقات و آزمایشات بیشتری برای تایید اثربخشی آن مورد نیاز است. ریزمغذی ها مانند پلی فنول ها، فلاونوئیدها و ویتامین E، آنتی اکسیدان های قوی هستند که می توانند در تولید ملانین نقش داشته باشند. اگرچه برخی از آنتی اکسیدان ها می توانند به افزایش میزان یک رنگ کمک کنند، اما برخی دیگر می توانند باعث کاهش آن شوند.
الف. غذاهای غنی از ویتامین E بخورید
ویتامین E به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی با نقش خود در سلامت پوست، شناخته می شود. در حال حاضر، هیچ مطالعه ای وجود ندارد که ارتباط بین ویتامین E و افزایش تولید ملانین را نشان دهد. برخی از مطالعات، نشان دهنده اثرات محافظت کننده ویتامین E بر پوست در برابر آسیب های ناشی از خورشید است.
- غذاهای سرشار از ویتامین E مانند آجیل (بادام، آجیل کاج، آجیل بادام زمینی)، روغن نباتی (آفتاب گردان، سویا، زیتون) و میوه هایی از جمله کیوی، انبه، آووکادو، آلو و انگور بخورید.
ب. بتا کاروتن مصرف کنید
بتا کاروتن به ویتامین A تبدیل می شود. ویتامین A می تواند به سلول های پوست کمک کند تا به بلوغ و عملکرد مناسب برسند. شواهد علمی روشنی در مورد توانایی ویتامین A در تولید ملانین وجود ندارد. از فواید بهبود پوست به واسطه ویتامین A می توان به تولید ملانین و تقویت بافت پوست اشاره کرد، بنابراین به عنوان یک عامل بالقوه برای محافظت از پوست در برابر اشعه مضر ماوراء بنفش عمل می کند. غذاهای سرشار از بتاکاروتن شامل هویج، گوجه فرنگی، فلفل قرمز، اسفناج، پاپایا، کدو تنبل و خربزه در رژیم غذایی تان هستند که به سالم ماندن پوست کمک کرده و به پوست یک رنگ برنزه طبیعی می دهد که ماندگاری زیادی دارد.
تذکر: مصرف بتا-کاروتن با افزایش خطر ابتلا به سرطان های مرتبط با دخانیات مانند سرطان ریه همراه است. به همین دلیل، توصیه می شود افرادی که در حال سیگار کشیدن هستند، رژیم غذایی بیش از حد معمول خود را مصرف نکنند.
4. قرص های برنزه کردن مصرف کنید
قرص های برنزه کردن به صورت فاقد نسخه به فروش می رسند، از آنها می توانید برای برنزه شدن خود استفاده کنید. ماده فعال قرص های مذکور بیشتر کاروتنوئید، کانتاکسانتین است. متوسل شدن به چنین قرص هایی می تواند به پوست شما کمک کند رنگ نارنجی مایل به قهوه ای پیدا کند، اگرچه مصرف این قرص ها توصیه نمی شود.
هشدار: قبل از شروع مصرف مکمل، همیشه برای تایید با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید.
کانتاکسانتین در مقادیر کم به عنوان یک ماده رنگ کننده توسط سازمان غذا و دارو تایید شده است، زیرا استفاده از آن در مقادیر زیاد می تواند عوارض جانبی مانند هپاتیت، رتینوپاتی و مشکلات گوارشی ایجاد کند.
5. از برنزه کننده های تجاری استفاده کنید
برنزه کننده های آفتابی، محصولات تجاری هستند که در بازار به فروش می رسند و می توانند مشخصه ای به رنگ پوست شما اضافه کنند. چنین محصولاتی را می توان بر روی پوست اعمال کرد تا پوست برنزه به نظر برسد. این محصولات به شکل لوسیون ها، کرم ها، ژل ها و اسپری ها وجود دارند و رنگ ایجاد شده بعد از مدتی ناپدید می شود. همیشه برنزه کننده های حاوی دی هیدروکسی ساکتون (DHA) را انتخاب کنید. DHA کار مشابه با ملانین را انجام می دهد و اثرات مضر اشعه خورشید را مسدود می کند.
عوارض جانبی میزان بیش از حد ملانین
مقدار بیش از حد ملانین عوارض جانبی به همراه دارد:
1. کمبود ویتامین D
میزان بیش از حد ملانین می تواند منجر به کمبود ویتامین D شود. سنتز ویتامین D از طریق نور خورشید ایجاد می شود، زیرا ماده اولیه را به شکل فعال تبدیل می کند. افرادی که بیش از حد ملانین دارند، با داشتن ملانین به عنوان محافظی که مانع از جذب نور خورشید می شود، مستعد ابتلا به کمبود ویتامین D هستند، که جذب نور خورشید برای تشکیل ویتامین D مورد نیاز است. این مساله همچنین می تواند باعث سایر بیماری ها از جمله مشکلاتی مانند پوکی استخوان و راشیتیسم شود. ویتامین D علاوه بر اینکه برای حفظ استخوان ها و ساختار کلی بدن مفید است، در جذب کلسیم و فسفر نیز نقش دارد. لازم است که هنگام بیرون آمدن برای برنزه کردن، میزان ویتامین D بدن خود را بررسی کنید.
2. هیپرپیگمانتاسیون
قرار گرفتن در معرض بیش از حد نور خورشید به منظور تقویت سطح ملانین می تواند باعث افزایش فشار خون شود و باعث ایجاد لکه های تیره، ملاسما و لکه های پیری شود.
نتیجه گیری
ملانین نقش مهمی در فراهم کردن رنگ منحصر به فرد پوست و محافظت در برابر اثرات مضر ماوراء بنفش ایفا می کند. ملانین با داشتن چنین توانایی هایی، باعث برنزه شدن برای مقابله با بدخیمی های پوستی می شود. می توانید سطح ملانین خود را با خوردن غذاهای غنی از آنتی اکسیدان و تیروزین بالا ببرید و 15 دقیقه در روز، خود را در معرض آفتاب قرار دهید. برای جلوگیری از افزایش فشار خون، همیشه از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید، به خصوص اگر پوست شما مستعد آفتاب سوختگی است. برای جلوگیری از اثر منفی میزان بیش از حد ملانین که باعث کمبود ویتامین D می شود، میزان ویتامین D خود را بررسی کنید.