دو نوع اصلی از ویتامین K وجود دارد. ویتامین K1 از گیاهان بدست می آید، به ویژه در سبزیجات سبز برگ مانند اسفناج و کلم یافت می شود. ویتامین K2 به طور طبیعی در روده ایجاد شده و مشابه با K1 عمل می کند. ویتامین K نقش مهمی در انعقاد دارد، که بیشتر به عنوان لخته شدن خون شناخته می شود. لخته شدن مکانیزمیست که به جلوگیری از خونریزی بیش از حد در داخل و خارج بدن کمک می کند.
بدن نیاز به ویتامین K برای تولید پروتئین های کمک کننده به پروسه لخته شدن خواهد داشت. اگر کمبود ویتامین K دارید، بدن شما به مقدار کافی از این پروتئین ها نخواهد داشت. نشانه ای از کمبود ویتامین K خون ریزی بیش از حد است. دانشمندان همچنین معتقدند که ویتامین K به رشد و سالم ماندن استخوان ها کمک می کند.
کمبود ویتامین K در بزرگسالان نادر است زیرا بسیاری از مواد غذایی که ما می خوریم حاوی مقادیر کافی از ویتامین K1 است و بدن نیز ویتامین K2 مورد نیاز خود را می سازد. با این حال، برخی از شرایط و بعضی از داروها می توانند جذب و ایجاد ویتامین K را مختل کنند و باعث کمبود آن شوند. کمبود ویتامین K در نوزادان بسیار شایع است.
علائم کمبود ویتامین K
علامت اصلی کمبود ویتامین K خونریزی بیش از حد است. به یاد داشته باشید که خونریزی ممکن است در مناطقی غیر از محل پارگی یا زخم رخ دهد. خونریزی ممکن است به فرم های زیر آشکار شود:
- کبودی آسان
- لکه های کوچک خون زیر ناخن ها
- خونریزی در غشای مخاطی که قسمت های داخل بدن را تشکیل می دهد
- مدفوع تیره و سیاه (تقریبا مانند قیر) و حاوی مقادیر خون
در نوزادان، پزشکان کمبود ویتامین K را در صورت وجود شرایط زیر تشخیص می دهند:
- خونریزی از منطقه که در آن بند ناف بریده شده است
- خونریزی در پوست، بینی، دستگاه گوارش، و یا مناطق دیگر
- خونریزی در آلت تناسلی اگر کودک ختنه شده باشد
- خونریزی ناگهانی در مغز، که بسیار خطرناک و مهلک است
- کمبود ویتامین K منجر به موارد زیر می شود
عوامل کمبود ویتامین K
اگر چه کمبود ویتامین K در بزرگسالان غیرعادی است، برخی افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند:
- افرادی که داروهای ضد انعقاد کومارین مانند وارفارین مصرف می کنند که خون را رقیق می کند.
- افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند.
- افرادی که مشکل جذب چربی توسط بدن را دارند (سوء جذب چربی).
- افراد با رژیم غذایی کمبود ویتامین K
سوء جذب چربی منجر به کمبود ویتامین K در افراد زیر می شود:
- بیماری سلیاک
- فیبروز سیستیک
- اختلال در روده یا دستگاه صفراوی (کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی)
- حذف بخشی از روده
نوزادان تازه متولد شده به دلایل مختلف در معرض خطر کمبود ویتامین K هستند:
- ویتامین K شیر مادر بسیار کم است.
- ویتامین K از جفت مادر به نوزاد انتقال نمی یابد.
- کبد نوزاد تازه متولد شده به خوبی از ویتامین استفاده نمی کند.
- نوزادان در چند روز اول زندگی ویتامین K2 تولید نمی کنند.
روش تشخیص کمبود ویتامین K
اول، پزشک باید سابقه پزشکی شما را بداند تا بتواند کمبود ویتامین K را تشخیص دهد. افرادی که دارای شرایط زیر می باشند در معرض خطر هستند:
- مصرف کننده ضد انعقاد
- مصرف کننده آنتی بیوتیک ها
- مبتلا به سوء جذب چربی
به احتمال زیاد پزشک تست انعقادی را برای تشخیص تجویز خواهد کرد. این یک آزمایش خون است که زمان تشکیل لخته خون را اندازه گیری می کند. یک پرستار، تکنسین آزمایشگاهی یا یکی دیگر از متخصصین مراقبت های بهداشتی، نمونه ای را با استفاده از یک سوزن کوچک می گیرند. سپس مواد شیمیایی را به نمونه اضافه خواهند کرد تا ببینند چگونه واکنش نشان می دهند. خون معمولا حدود 11 تا 13/5 ثانیه طول می کشد تا لخته شود. اگر زمان بیشتری برای لخته شدن خون نیاز باشد، پزشک ممکن است تعیین کند که کمبود ویتامین K دارید.
درمان کمبود ویتامین K
درمان ویتامین K داروی به نام فیلوکینون می باشد که حاوی ویتامین K1 است. اکثر پزشکان آن را به عنوان یک داروی خوراکی تجویز می کنند. البته ممکن است از نسخه وریدی یا عضلانی آن نیز استفاده شود. دوز برای بزرگسالان بین 1 تا 25 میلی گرم (میلی گرم) است. پزشکان یک دوز کوچک فیلوکینون را برای افراد مصرف کننده ضد انعقاد، تجویز می کنند. معمولا این دوز حدود 1 تا 10 میلی گرم است. این برای اجتناب از عوارض ناشی از دخالت داروی ضد انعقاد در تولید ویتامین K بدن است. در نوزادان، دریافت تنها 0/5 تا 1 میلی گرم ویتامین K1 در هنگام تولد کافی است. اگر مادر مصرف داروهای ضد انعقادی یا ضد تشنج داشته باشد، ممکن است دوز بالاتری تجویز شود.
کمبود ویتامین K در بلند مدت
اگر کمبود ویتامین K در بزرگسالان باقی بماند، ممکن است منجر به خونریزی زیاد و خطرناک در بدن شود. اما تقریبا در تمام موارد، کمبود ویتامین K قابل درمان است. در نوزادانی که شناسایی و درمان VKDB (کمبود ویتامین K) به خوبی انجام می گیرد. با این حال، اگر خونریزی به شکل خونریزی داخل جمجمه ای رخ دهد، یا بیش از حد درمان نشود، آسیب مغزی یا مرگ حتمی خواهد بود.
جلوگیری از کمبود ویتامین K
مقدار توصیه شده ویتامین K که شما باید هر روز مصرف کنید وجود ندارد. اما متخصصان تغذیه 120 میلی گرم برای مردان و 90 میلی گرم برای زنان را مناسب می دانند. برخی از غذاها، از جمله سبزیجات برگ سبز، حاوی مقادیر زیادی از ویتامین K هستند. یک تزریق ویتامین K در هنگام تولد می تواند مشکل نوزادان را از بین ببرد.
افراد مبتلا به بیماری های سوء جذب چربی، باید با پزشکان خود درباره مصرف مکمل ویتامین K صحبت کنند و سطوح کنترل آنها را بررسی کنند. همین امر برای افراد مصرف کننده داروهای وارفارین و ضد انعقادی نیز باید انجام شود.
منبع: healthline