کلروپرومازین یک داروی روانپزشکی است که به طبقه ای از داروها موسوم به «ضد روان پریشی فنوتیازین ها» تعلق دارد. این دارو با کمک به حفظ تعادل برخی از مواد شیمیایی موجود در مغز عمل می کند. در ادامه اطلاعات دارویی قرص کلروپرومازین (chlorpromazine) از جمله: موارد استفاده، طریقه مصرف، عوارض جانبی و... بیان شده است.
موارد استفاده از کلروپرومازین اچ سی ال
از داروی کلروپرومازین برای درمان اختلالات روحی و روانی (مانند اسکیزوفرنی، بیماری روانی، مرحله دیوانگی اختلال دو قطبی، مشکلات رفتاری شدید در کودکان) استفاده می شود. این دارو رفتار پرخاشگرایانه و میل آسیب زدن به خود یا دیگران را کاهش می دهد. همچنین ممکن است به کاهش توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارد) کمک کند. کلروپرومازین یک داروی روانپزشکی است که به طبقه ای از داروها موسوم به «ضد روان پریشی فنوتیازین ها» تعلق دارد. این دارو با کمک به حفظ تعادل برخی از مواد شیمیایی موجود در مغز عمل می کند. از کلروپرومازین همچنین برای کاهش حالت تهوع یا استفراغ، تسکین سکسکه طولانی مدت، تسکین بی قراری یا اضطراب قبل از عمل و همچنین برای درمان کزاز استفاده می شود.
نحوه استفاده از کلروپرومازین (Chlorpromazine)
این دارو را به شکل خوراکی، با یا بدون غذا و مطابق با تجویز پزشک معمولا 2 تا 4 مرتبه در روز مصرف کنید. دوز مصرفی بستگی به شرایط پزشکی، سن، و واکنش به درمان دارد. در کودکان، دوز مصرفی بر اساس وزن تعیین می شود. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک ابتدا ممکن است با دوز کمتر این دارو شروع کرده و سپس به تدریج دوز مصرفی شما را افزایش دهد. با دقت از دستورالعمل پزشک خود تبعیت کنید.
این دارو را به طور مرتب استفاده کنید تا بیشترین فواید آن را کسب کنید. برای کمک به یادآوری، هر روز آن را در یک زمان خاص مصرف کنید. اگرچه ممکن است برخی از اثرات این دارو را به زودی بعد از شروع مصرف احساس کنید، اما برای برخی اختلالات، ممکن است قبل از اینکه فواید کامل این دارو را کسب کنید، چندین هفته طول بکشد.
بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را متوقف نکنید. با قطع مصرف این دارو برخی از شرایط ممکن است وخیم تر شوند. همچنین ممکن است علائمی مانند ناراحتی معده، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه و لرز را تجربه کنید. برای جلوگیری از بروز این اتفاقات در هنگام قطع مصرف این دارو، پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را به تدریج کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. فورا هر گونه علائم جدید یا وخیم تر شدن علائم را به پزشک خود اطلاع دهید. اگر علائم شما ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی کلروپرومازین
ممکن است خواب آلودگی، گیجی، سرگیجه، خشکی دهان، تاری دید، خستگی، حالت تهوع، یبوست، افزایش وزن یا مشکل خواب ایجاد شود. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه پیدا کرد و یا وخیم تر شد، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. سرگیجه و گیجی می تواند خطر افتادن را افزایش دهد. هنگام بلند شدن از وضعیت نشسته یا دراز کشیده، به آرامی بلند شوید.
این دارو ممکن است باعث مشکلات عصبی یا عضلانی (عوارض خارج هرمی- EPS) شود. پزشک ممکن است داروهای دیگری را تجویز کند تا عوارض جانبی کاهش پیدا کنند. بنابراین اگر متوجه هر یک از عوارض جانبی زیر شدید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید: افزایش اضطراب یا نگرانی یا عصبی بودن، بیرون ریختن آب دهان یا مشکل در بلع، بی قراری یا نیاز مداوم به حرکت دادن بدن، لرزش (رعشه)، نامنظم حرکت کردن، اسپاسم یا گرفتگی شدید عضلات (مانند پیچ خوردگی گردن، قوز کردن، بالا رفتن چشم ها)، حرکت دادن ماسک مانند اعضاء صورت.
به خاطر داشته باشید که پزشک این دارو را تجویز کرده است؛ زیرا او تشخیص داده است که فواید آن بیشتر از خطر عوارض جانبی دارو است. بسیاری از افراد با مصرف این دارو عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، به پزشک خود اطلاع دهید: تغییر رنگ پوست، تغییر چشم یا بینایی، علائم بیماری کبدی (مانند حالت تهوع، یا استفراغی که بهبود پیدا نمی کند، بی اشتهایی، درد در شکم یا معده، زرد شدن پوست یا چشم، تیرگی ادرار)، علائم عفونت (مانند گلو دردی که برطرف نمی شود، لرز، سرفه)، به راحتی دچار کبودی یا خونریزی شدن، تغییرات خلقی و روحی (مانند وخیم تر شدن بیماری روانی، واکنشی نشان ندادن، حالت کاتاتونی).
- این دارو به ندرت ممکن است باعث یک بیماری به نام دیسکینزی تاردیو شود. در برخی موارد، این شرایط ممکن است دائمی باشد. در صورت بروز هر کدام از حرکات غیر عادی یا مکرر عضلات مانند ملچ ملوچ کردن یا چروک کردن لب ها، بلع معکوس، جویدن یا حرکات انگشتان دست و پا، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
- در موارد نادر، کلوپرومازین ممکن است سطح یک ماده شیمیایی خاص ساخته شده توسط بدن (پرولاکتین) را افزایش دهد. برای زنان، این افزایش پرولاکتین ممکن است منجر به شیر مادر ناخواسته، عقب افتادن دوره های قاعدگی یا توقف آنها و یا بارداری شود. برای مردان ممکن است منجر به کاهش توانایی جنسی، ناتوانی در تولید اسپرم یا بزرگ شدن سینه شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
- در مورد آقایان، اگرچه بعید است اما در صورت بروز نعوظ دردناک یا طولانی مدت (بیش از چهار ساعت)، مصرف این دارو را متوقف کرده و به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید، زیرا در غیر این صورت ممکن است مشکلات پزشکی جدی ایجاد شود.
- در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی بسیار جدی زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: سرگیجه شدید، غش کردن، تنفس آهسته یا کم.
- این دارو به ندرت ممکن است باعث یک بیماری بسیار جدی به نام نشانگان نورولپتیک بدخیم (NMS) شود. در صورت بروز هر کدام از علائم زیر، فورا درخواست کمک پزشکی کنید: تب، درد یا سفتی یا حساسیت یا ضعف عضلات، خستگی شدید، گیجی شدید، تعریق، ضربان قلب سریع یا نامنظم، ادرار تیره، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار).
- یک واکنش آلرژی زا بسیار جدی به این دارو نادر است، اما در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژی زا جدی، از جمله موارد زیر، فورا درخواست کمک پزشکی نمایید: جوش، خارش یا تورم (به ویژه در صورت یا زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس.
این فهرست کاملی از عوارض جانبی احتمالی این دارو نیست. اگر شما عوارض جانبی دیگر ذکر نشده در فهرست فوق را مشاهده کردید، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
اقدامات احتیاطی قبل از مصرف کلروپرومازین
قبل از مصرف کلروپرومازین، اگر به این دارو و یا سایر داروهای فنوتیازین (مانند پرفنازین، تیوریدازین) آلرژی دارید و یا اگر به مواد دیگری آلرژی دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال باشد، که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژی زا یا سایر مشکلات شود. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از مصرف این دارو، در مورد سابقه پزشکی خود به خصوص اگر هر یک از بیماری های زیر را دارید، با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید: بیماری های کبدی، بیماری های کلیه (مانند آنژین، حمله قلبی، ضربان قلب آهسته یا نامنظم)، فشار خون پایین، گلوکوم، تشنج، بزرگ شدن پروستات، مشکلات تنفسی (مانند آسم شدید، آمفیزم، عفونت ریه)، مشکلات خون یا لخته شدن خون (مانند تعداد کم گلبول های سفید خون، پلاکت های کم خون، کم خونی، هموفیلی)، یک مشکل خاص غده آدرنال (فئوکروموسیتوم)، اختلال در مصرف مواد مخدر یا الکل یا مواد دیگر، بیماری پارکینسون.
کلروپرومازین ممکن است شرایطی را ایجاد کند که بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارد. طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم و یا جدی (به ندرت کشنده) و علائم دیگر (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که فوراً به مراقبت پزشکی نیاز دارند.
اگر شرایط پزشکی خاصی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید که ممکن است باعث طولانی شدن QT شود، خطر طولانی شدن QT ممکن است افزایش یابد. قبل از استفاده از کلروپرومازین، در مورد تمام داروهای مصرفی خود به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید و در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، به پزشک خود اطلاع دهید: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در نوار قلب)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص ( طولانی شدن QT در نوار قلب، ایست قلبی).
- مقادیر کم پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها یا «قرص های آب») یا اگر شرایطی مانند: تعریق شدید، اسهال یا استفراغ دارید، این خطر ممکن است افزایش یابد. در مورد استفاده بی خطر از کلروپرومازین با پزشک خود مشورت کنید.
- این دارو ممکن است باعث سرگیجه و خواب آلودگی شود. الکل یا ماری جوانا (Cannabis)، می تواند باعث افزایش میزان سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. در حین مصرف این دارو رانندگی نکرده و از ماشین آلات استفاده نکنید و یا هر کاری که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد، انجام ندهید تا زمانی که به صورت ایمن قادر به انجام آن باشید. از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب نمایید. در صورت استفاده از ماری جوانا (Cannabis) به پزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از جراحی یا عکس برداری (مانند برخی از تصویربرداری های اشعه ایکس، سی تی اسکن)، نیاز به استفاده از رنگ کنتراست دارید (مانند متریزامید)، به پزشک یا دندان پزشک خود در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای فاقد نسخه و داروهای گیاهی) اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کند. زمان قرارگیری خود در معرض نور خورشید را محدود کنید. از اتاقک های مخصوص برنزه کردن و حمام آفتاب اجتناب کنید. در هنگام بیرون رفتن، ضد آفتاب زده و لباس های محافظ در برابر نور خورشید به تن کنید. در صورت سوختگی یا تاول پوستی یا قرمزی، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو باعث می شود که کمتر عرق کنید، که احتمال سکته مغزی را افزایش می دهد. از انجام کارهایی که ممکن است باعث گرمای بیش از حد بدن شود، مانند کار سخت یا ورزش در هوای داغ یا بودن در وان حمام آب داغ، اجتناب کنید. وقتی هوا گرم است، مایعات زیادی مصرف کنید و لباس نازک بپوشید. اگر دچار گرما زدگی شدید، سریعا به دنبال مکانی برای استراحت و خنک شدن باشید. اگر تبی دارید که برطرف نمی شود، تغییرات خلقی یا روحی، سردرد یا سرگیجه دارید، فورا درخواست کمک پزشکی کنید.
- کودکان مبتلا به بیماری های حاد (مانند عفونت ویروسی، کم آبی بدن)، در هنگام درمان با داروی کلروپرومازین، در معرض خطر جدی مشکلات عضلانی قرار دارند. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
- سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص خواب آلودگی، سرگیجه، گیجی، حرکات غیر قابل کنترل بدن، یبوست، مشکل در ادرار، تاری دید، و طولانی شدن QT حساسیت بیشتری داشته باشند. خواب آلودگی، سرگیجه و گیجی می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.
- در دوران بارداری، این دارو فقط در مواردی که به وضوح به آن نیاز باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. از مصرف داروی کلروپرومازین نزدیک به زمان زایمان اجتناب کنید، زیرا این امر ممکن است باعث فشار خون پایین در مادر شود. همچنین نوزادان متولد شده از مادرانی که در سه ماهه آخر بارداری خود از این دارو استفاده کرده اند، به ندرت ممکن است علائمی مانند سفتی یا لرزش عضلات، خواب آلودگی، مشکلات تغذیه ای یا تنفس یا گریه مداوم را تجربه کنند. اگر به ویژه در ماه اول هر یک از این علائم را در نوزاد خود مشاهده کردید، سریعاً به پزشک اطلاع دهید.
- از آنجا که مشکلات روحی و روانی درمان نشده (مانند اسکیزوفرنی و اختلالات روانی، اختلال دو قطبی) می تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را متوقف نکنید. مگر اینکه پزشک این گونه تجویز کند. اگر قصد بارداری دارید، باردار شده اید و یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید، فوراً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید. این دارو به شیر مادر منتقل می شود و می تواند اثرات نامطلوب بر روی کودک شیرخوار داشته باشد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی کلروپرومازین
تداخلات دارویی ممکن است باعث تغییر رفتار داروهای شما یا افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی شود. این مطلب شامل تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای غیر تجویزی و محصولات گیاهی) را تهیه کنید و آن را با پزشک یا داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را شروع یا متوقف نکرده و دوز آن را تغییر ندهید.
- برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهایی که ممکن است میزان دوپامین در بدن را افزایش دهند (مانند کابرگولین، لوودوپا، پرگولید، روپینیرول)، لیتیوم، ترتینوئین.
- بسیاری از داروها علاوه بر کلروپرومازین ممکن است بر ضربان قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارد، از جمله این داروها می توان به آمیودارون، دوفتیلید، پیموزاید، کینیدین، سومالول، پروکانامید، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین) اشاره کرد.
- خطر عوارض جانبی (مانند آهسته یا کم نفس کشیدن، سرگیجه یا خواب آلودگی شدید) ممکن است در صورتی که این دارو را با محصولات دیگری که باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی می شود مصرف کنید، افزایش پیدا کند.
- در صورت مصرف داروهای دیگری که باعث خواب آلودگی می شوند، مانند مشتقات تریاک یا تسکین دهنده های سرفه (مانند کدئین یا هیدروکودون)، الکل، ماری جوانا (cannabis)، داروهای خواب و اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی (مانند کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین) یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین)، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برچسب ها بر روی تمام داروهای خود را (از جمله آلرژی یا داروهای سرفه و سرما خوردگی) بررسی کنید؛ زیرا این محصولات ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می شوند. از داروساز خود نحوه استفاده مطمئن از این داروها را بپرسید.
- این دارو ممکن است با تست های آزمایشگاهی خاصی (مانند تست های خاص حاملگی، آزمایشات فنیل کتونوری) تداخل داشته باشد، که ممکن است باعث نتایج آزمایش نادرست شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و تمام پزشکان از مصرف این دارو توسط شما اطلاع دارند.
اوردوز
اگر کسی اوردوز کرده و یا علائم جدی مانند بیهوشی یا مشکلات تنفسی دارد، با 115 تماس بگیرید. علائم اوردوز این دارو ممکن است به شرح زیر باشد: خواب آلودگی شدید یا خواب عمیق، از دست دادن هوشیاری، نگرانی، بی قراری، تشنج، ضربان قلب نامنظم.
تذکر
- این دارو را با دیگران سهیم نشوید.
- تست های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند آزمایش عملکرد کبد، شمارش کامل خون، معاینه چشم) باید هنگام استفاده از این دارو انجام شود. به طور مرتب بر اساس نوبت خود به پزشک و آزمایشگاه مراجعه کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
دوزهای فراموش شده دارو
اگر مصرف یک دوز را فراموش کرده اید، آن را هر زمان که به خاطر آورید، مصرف کنید. اگر تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. دوز بعدی را مطابق با برنامه زمانی عادی آن مصرف کنید. هرگز دو دوز را به طور هم زمان برای جبران دوز فراموش شده مصرف نکنید.
نگهداری از دارو
- این دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگه دارید. آن را در حمام نگهداری نکنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
- این دارو را جهت دور ریختن در داخل چاه دست شویی یا فاضلاب نریزید، مگر اینکه در دستورالعمل دارو این گونه نوشته شده باشد.
- این دارو را زمانی که تاریخ انقضاء آن گذشته و یا دیگر قصد استفاده از آن را ندارید، به درستی دور بریزید. با داروساز یا شرکت دفع زباله های محلی برای چگونگی روش های بی خطر دور ریختن دارو مشورت نمایید.
منبع: webmd