کاکائو (درخت کاکائو)، مبنای شکلات طبیعی و اصلی است. دانه های کاکائو یا به اصطلاح تخم کاکائو، میوه های درخت کاکائو هستند. درختان کاکائو در نواحی گرمسیری آمریکای جنوبی و مرکزی به فراوانی رشد می کنند. دانه های کاکائو برای بیش از 3000 سال پیش توسط فرهنگ هایی مانند مایاهای ماقبل تاریخ برای محدوده وسیعی از فواید سلامتی مورد استفاده قرار می گرفتند. سوابق ثبت شده در مورد استفاده دارویی کاکائو در عصر جدید به اواسط دهه 1500 میلادی باز می گردد. اسناد بیش از 100 کاربرد مختلف دارویی مانند: درمان کم خونی، کم اشتهایی، خستگی روانی، یبوست و بسیاری از موارد دیگر را نشان می دهند. کاکائو ارگانیک و خام یک ماده غذایی فوق العاده سرشار از فیتونوترینت ها، و حاوی مقدار زیادی آهن، منیزیم، گوگرد و بسیاری موارد دیگر است. کاکائو یک آنتی اکسیدان قوی است که آنتی اکسیدان فعال بیشتری نسبت به بلوبری یا گوجی بری دارد.
خواص شگفت انگیز کاکائو برای سلامتی
1. کاهش بیماری های قلبی عروقی
کاکائو ممکن است سلامت قلب و عروق را بهبود ببخشد. مطالعات مختلف نشان داده اند که داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیتونوترینت ها ممکن است از گسترش بیماری های قلب و عروق و حتی سرطان جلوگیری کند. تحقیقات نشان می دهند که رژیم غذایی دارای فیتونوترینت ها، به واسطه کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب اندوتلیال باعث کاهش بیماری های قلبی عروقی می شوند. کاکائو به لطف داشتن مقادیر زیاد فیتونوترینت ها، یکی از غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان در جهان به حساب می آید. مصرف کاکائو به طور منظم باعث کاهش 45 تا 50 درصدی بیماری های قلبی و عروقی و مرگ و میر ناشی از آنها می شود.
2. کاهش فشار خون
کاکائو می تواند منجر به کاهش فشار خون شود. ثابت شده است که کاکائو تاثیر مفیدی بر عملکرد عروق، مقاومت به انسولین، فشار خون و سایر موارد دارد. در مطالعه ای که در سال 2006 بر روی 470 سالمند صورت گرفت و به مدت 5 سال طول کشید، نویسندگان دریافتند که مصرف منظم کاکائو با پایین آمدن سطح فشار خون در ارتباط است. در دو مطالعه ای که اخیرا منتشر شده اند، ثابت شده است که فلاوانول های کاکائو به واسطه افزایش انعطاف پذیری رگ های خونی و کاهش فشار خون، عملکرد قلبی عروقی را بهبود می بخشند.
3. ضد پیری پوست
کاکائو ضد پیری است. در سال 2014، اثرات کاکائو بر پیری پوست بررسی شد. کارآزمایی بالینی دوسوکور به مدت دوازده هفته نشان داد بیمارانی که پودر کاکائو با میزان بالای فلاوانول مصرف کرده اند، نسبت به گروهی که دارونما مصرف کرده اند، پوست محکم تری داشته و آسیب دیدگی پوستی کمتری در برابر آفتاب داشتند.
4. پیش گیری از کم خونی
کاکائو ممکن است از کم خونی (کمبود آهن) جلوگیری کند. وجود آهن برای انتقال گلبول های قرمز و مواد مغذی بدن به سلول های خون ضروری است. با توجه به عوامل مختلف تاثیرگذار، کمبود آهن یکی از شایع ترین نوع سوء تغذیه است. 50 درصد موارد کم خونی در سطح جهان، ناشی از کمبود آهن است. با افزایش مصرف غذاهای سرشار از آهن، می توان مانع از کمبود آهن شده و سطح کم آهن در خون را بهبود بخشید. بنابراین، کاکائو یک منبع غنی از آهن در رژیم غذایی بوده و می تواند در پیشگیری از کمبود آهن کمک کند.
28 گرم شکلات تلخ، حاوی حدود 20 درصد مقدار مجاز توصیه شده آهن است که آن را تبدیل به یک منبع فوق العاده آهن کرده است. کاکائو خام حتی می تواند آهن بیشتری داشته باشد. فاکتورهای دیگری نیز باید در مورد آهن در نظر گرفت که شامل جذب آهن است. گیاهان، حاوی «آهن غیر-هم» هستند که در مقایسه با منابع حیوانی «آهن هم» به راحتی جذب نمی شوند. برای تقویت جذب آهن، توصیه می شود که آن را همراه با غذاهای حاوی ویتامین C مصرف کنید. خوشبختانه، کاکائو خام به طور طبیعی حاوی ویتامین C است که جذب آهن را بهبود می بخشد.
5. پیشگیری از خستگی
کاکائو می تواند مانع از خستگی مزمن شود. تئوبرومین و فنیل اتیل آمین (PEA) موجود در کاکائو، محرک های طبیعی هستند که می توانند بدن و ذهن را برای مقابله با خستگی تحریک کنند. مطالعه ای در سال 2010 که بر روی 24 شخص سالم انجام شد، ثابت کرد که کاکائو ضمن کاهش فشار خون سیستولیک مرکزی، به افزایش فشار خون سیستولیک 24 ساعته کمک می کند. مطالعه ای دیگر در سال 2014 به 42 شخص سالم یک دوز 300 تا 1000 میلی گرم کاکائو داد. 5 ساعت بعد، ثابت شد که این اشخاص به دلیل افزایش جزئی ضربان قلب، هوشیارتر و فعال تر عمل می کنند.
6. جوان سازی پوست
کاکائو می تواند به ترمیم پوست و ایجاد پوست درخشان کمک کند. مطالعه ای دو سو کور در سال 2014 که در «ژورنال تغذیه» منتشر شد، نشان داد که مصرف روزانه کاکائو، می تواند باعث کاهش لکه های ظاهر شده در اثر آفتاب و بهبود سطح ارتجاعی و هیدراتاسیون پوست شود. دلیلش این است که کاکائو حاوی مقدار زیادی از مواد ترمیم کننده سلولی مانند منیزیم، اسیدهای چرب، آنتی اکسیدان ها و ویتامین C است تا پوست را مجددا جوان کند.
7. کاهش وزن
کاکائو ممکن است به کاهش وزن کمک کند. تحقیقات بیشتری در حال حمایت از مساله کاهش وزن در اثر مصرف کاکائو هستند. مطالعه ای منتشر شده در سال 2005، نشان داد که کاکائو از چاقی زیاد و چربی ناشی از رژیم غذایی جلوگیری می کند. این فواید کاهش وزن کاکائو با توانایی آن در تأثیر مثبت بر متابولیسم چربی و کاهش سنتز اسیدهای چرب همراه بود. مطالعه ای منتشر شده در سال 2007 در «مجله اکتشاف و نوآوری» نتایج مشابهی را نشان داد. در این مطالعه 28 روزه بر روی موش های صحرایی، دانشمندان قصد داشتند مشخص كنند كه آیا بخش تئوبرومین دانه كاکائو تاثیری در کاهش وزن دارد یا خیر. نتایج کاهش معنادار و سریع وزن را همراه با بهبود سطح کلسترول خون در روز 28 ام نشان داد.
8. جلوگیری از آفتاب سوختگی
کاکائو می تواند از آفتاب سوختگی جلوگیری کند. مطالعه ای که در «ژورنال تغذیه» منتشر شد، نشان داد افرادی که 20 گرم کاکائو مصرف کرده اند، قادر بودند بدون اینکه دچار آفتاب سوختگی شوند، به مدت دو برابر در مجاورت آفتاب باشند.
9. ضد سرطان
کاکائو دارای خواص ضد سرطانی است. از نظر علمی تایید شده است که دانه های کاکائو سرشار از آنتی اکسیدان ها، مانند فلاونوئیدها، کاتچین ها، اپی کاتچین ها و پروانتوسیانیدین ها، بتاسیتوسترول است. در یک مطالعه درون کشتگاهی، محققان اثرات احتمالی محافظتی در برابر سرطان را در فلاونوئیدهای مختلف موجود در دانه های کاکائو بر روی سلول های سرطانی پروستات انسان برررسی کردند. نتایج مطالعه ثابت کرد که پلی فنول های موجود در کاکائو، رشد سلول های سرطانی را بدون اینکه بر رشد سلول های طبیعی تاثیر بگذارند، مهار می کنند. در یک مطالعه بازنگری در سال 2009، مشخص شد که کاکائو می تواند اثرات استرس اکسیداتیو را کاهش دهد و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان و سایر بیماری های مزمن را کاهش دهد.
10. جلوگیری از پوسیدگی دندان
کاکائو از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. مطالعه ای در سال 2018 که در مجله « سلامت دندان و پیشگیری از دندان پزشکی» منتشر شد، به بررسی تقویت دندان با ماده تئوبرومین پرداخت. نتایج ثابت کرد که تئوبرومین می تواند به تقویت مینای دندان کمک کرده و به این طریق دندان ها را از پوکی و پوسیدگی حفظ کند.
11. بهبود عملکرد شناختی
کاکائو ممکن است عملکرد شناختی را بهبود ببخشد. مطالعه ای در سال 2013 بر روی 30 بزرگسال سالم انجام شد که توانایی فلاونول های کاکائو در بهبود عملکرد شناختی را مورد بررسی قرار داد. در یک مطالعه تصادفی کنترل شده و دوسو کور، شرکت کنندگان 520 میلی گرم یا 994 میلی گرم کاکائو فلاونول به شکل نوشیدنی در سه زمان مختلف مصرف کردند. نتایج حاکی از بهبود عملکرد شناختی و کاهش خستگی ذهنی بود.
12. بهبود میل جنسی
کاکائو می تواند میل جنسی را بهبود ببخشد. فنتیل آمین یک ترکیب آزاد کننده اندروفین بوده که در کاکائو یافت می شود. مطالعه ای در سال 2006 بر روی 163 زن نشان داد در خانه هایی که اشخاص کاکائو را به شکل شکلات مصرف می کردند نسبت به افرادی که مصرف نمی کردند، میل جنسی بیشتری داشتند.
13. پیشگیری از دیابت
کاکائو ممکن است از دیابت پیشگیری کند. ثابت شده است ترکیبات پلی فنولیک، مانند فلاوانول ها، فواید سلامتی داشته و سمی نبوده و مقرون به صرفه هستند. کاکائو، شراب قرمز و چای هر سه منابع غنی فلاوانول هستند. در مقاله ای بازنگری سال 2017، محققان دریافتند که هر سه کاکائو، چای و شراب، ممکن است خطرات دیابت را کاهش دهند. در یک مطالعه دیگر، ترکیبات کاکائو باعث بهبود هموستاز گلوکز خون شده است. مواد موجود در کاکائو با تحریک سنتز گلیکوژن و جذب گلوکز، اثرات ضد دیابتی دارند.
14. بهبود خلق و خو
کاکائو باعث بهبود خلق و خو می شود. شکلات ساخته شده از دانه های کاکائو، اثرات مثبتی بر خلق و خو داشته است. این توانایی کاکائو در بهبود خلق و خو توضیح می دهد که چرا شکلات را اغلب در شرایط استرس عاطفی مصرف می کنیم. حتی با وجود اینکه چندین مطالعه بالینی این اثر را تایید کرده اند، مکانیزم عملی که به واسطه آن کاکائو باعث بهبود عملکرد شناختی و خلق و خو می شود، مشخص نشده است. مطالعه ای نشان می دهد که مولکول های غنی آنتی اکسیدانی کاکائو ممکن است تا حدودی مسئول عملکرد مفید در مغز باشند.
مطالعه ای بر روی موش های صحرایی، اثرات ضد افسردگی عصاره پلی فنلی کاکائو را ارزیابی کرد. تصور می شود بهبود خلق و خو در اثر محتوای بالای پلی فنول است. تئوری دیگر این است که کاکائو سطح انتقال دهنده های عصبی مختلف، پیام رسان های شیمیایی در مغز را افزایش می دهد که بر روحیه ما تأثیر گذار است. به عنوان مثال، فنیل اتیل آمین (PEA) از جمله مواد شیمیایی است که بر تولید دوپامین و سروتونین تأثیر می گذارد. فنیل اتیل آمین را به طور طبیعی می توان در دانه های کاکائو یافت، که به طور بالقوه می تواند تاثیر مثبتی بر خلق و خو داشته باشد.
عوارض جانبی کاکائو
1. اختلال در خواب
کاکائو می تواند در خواب اختلال ایجاد کند. از آنجایی که کاکائو حاوی کافئین است، مصرف بیش از حد کاکائو می تواند عوارض جانبی مرتبط با مصرف کافئین مانند ضربان قلب سریع، بی قراری و اختلال در خواب را ایجاد کند.
2. مشکلات دستگاه گوارش
کاکائو می تواند باعث علائمی مانند سندرم روده تحریک پذیر شود. کاکائو ممکن است باعث اختلالات دستگاه گوارش مانند: یبوست، حالت تهوع، گاز معده و درد معده شود.
3. میگرن
کاکائو ممکن است در برخی از افراد منجر به میگرن (سردرد عصبی) شود.
4. افزایش وزن
کاکائو تجاری ممکن است منجر به افزایش وزن شود. اگرچه کاکائو فواید سلامتی بسیاری دارد، اما شکلات های تجاری و محصولات آن حاوی مقادیر زیاد قند، چربی و مواد افزودنی هستند که برای سلامتی شخص مناسب نیست.
5. ایجاد آکنه
کاکائو می تواند منجر به اختلالات پوستی شود. ثابت شده است که کاکائو باعث ایجاد آکنه می شود و فلزاتی مانند نیکل که در کاکائو وجود دارند، می تواند باعث آلرژی، التهاب پوستی و جراحت شوند.
دوز توصیه شده کاکائو
دوز نرمال مصرفی تئوبرومین بسته به نوع محصول از 50 تا 1000 میلی گرم است. مصرف دوزهای 500 میلی گرم (میزان دو سوم از شکلات های استاندارد نواری تلخ به میزان 70 درصد) بیشترین فواید و کمترین عوارض جانبی را داشته یا عوارض جانبی ندارند. با این وجود، هیچ دوز استانداردی برای مصرف کاکائو وجود ندارد، و بیش از حد عوامل بیولوژیکی وجود دارند که با نحوه متابولیزه شدن در بدن تداخل ایجاد می کنند. حد بالای مصرفی به میزان 10 کیلوگرم شکلات در یک روز گزارش شده است، اما باز هم این مقدار بسته به متابولیسم و اندازه بدن متفاوت خواهد بود. آگاهی از اینکه کدام حیوانات خانگی می توانند کاکائو مصرف کنند، مهم است؛ زیرا در متابولیسم تئوبرومین به مشکل خورده و می توانند در مقادیر مصرفی بسیار کمتر مسموم شوند.
سوالات متداول
1. آیا پودر کاکائو و کاکائو یکسان هستند؟
کاکائو خام از طریق فشردگی سرد دانه های تنوری نشده کاکائو تهیه می شود. این فرایند آنزیم های زنده را در کاکائو حفظ می کند و چربی (کره کاکائو) را از بین می برد. به نظر می رسد کاکائو نیز یکسان است، اما این گونه نیست. پودر کاکائو، کاکائو خام است که در دماهای بالا بو داده می شود.
2. آیا کاکائو واقعا برای سلامتی مفید است؟
وقتی صحبت از مواد تشکیل دهنده کاکائو می شود، سرشار از مواد مغذی است؛ اما این امکان وجود دارد که بیش از حد ترکیبات خوب داشته باشد. پودر کاکائو، سرشار از فلاونوئیدها است که به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی عمل می کنند. آنتی اکسیدان ها از بدن در برابر پیری و بیماری ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند.
3. آیا کاکائو پودری برای کاهش وزن مفید است؟
شواهد نشان می دهد که کاکائو می تواند به کاهش وزن و بهبود سطح چربی و قند خون کمک کند. اما فراموش نکنید که کاهش وزن فقط در صورت کمبود کالری اتفاق می افتد – باید بیشتر از میزانی که به بدن خود کالری می رسانید، کالری بسوزانید. به عنوان یک درمان گاه به گاه، شکلات تلخ، پودر کاکائو یا کاکائو خام فوق العاده است.
4. آیا طعم کاکائو و پودر کاکائو یکسان هستند؟
خیر. روند قلیا سازی برای تولید پودر کاکائو، منجر به یک اسیدیته طبیعی متعادل می شود، بنابراین کمی نرم تر است. در مقابل، کاکائو بیشتر طعم طبیعی دانه کاکائو را حفظ می کند.
5. آیا کاکائو خطرناک است؟
در حالت کلی خیر، کاکائو هیچ تاثیر خطرناکی بر انسان ندارد. با این وجود، مصرف کاکائو خام به مقدار زیاد می تواند خطرناک باشد. گزارش شده که مسمومیت با تئوبرومین باعث نارسایی قلبی، تشنج، آسیب حاد کلیه و کم آبی بدن می شود. در مورد حیواناتی که زمان بسیار سختی را برای هضم تئوبرومین صرف می کنند، بسیار خطرناک تر است و بنابراین مستعد اوردوز تئوبرومین هستند.
6. عوارض مصرف پودر کاکائو چیست؟
عوارض مصرف بیش از حد کاکائو ممکن است مرتبط به عوارض جانبی مربوط به مصرف کافئین مانند: عصبی بودن، افزایش ادرار، بی خوابی و ضربان قلب سریع باشد.
7. آیا کاکائو برای پوست خوب است؟
مطالعات نشان می دهند که اعمال کاکائو بر روی پوست همان فواید خوردن کاکائو خام را برای پوست دارد. میزان بالای آنتی اکسیدان ها در کاکائو، پوست را از آسیب و پیری زودرس محافظت و ترمیم می کند. همچنین، به عنوان یک ضد التهاب بالقوه، تسکین دهنده قرمزی پوست و لکه های بدن عمل کرده و همزمان باعث بهبود شکل پوست می شود.
8. آیا کاکائو برای کلسترول مفید است؟
بله، علم ثابت کرده که کاکائو ممکن است کلسترول خوب را تقویت کند.
9. تفاوت بین کاکائو و کره کاکائو چیست؟
پودر کاکائو به واسطه فشرده سازی سرد دانه های بو داده نشده کاکائو تهیه می شود. این فرآیند آنزیم های زنده را در کاکائو حفظ می کند و کره کاکائو که چربی آن است را از بین می برد.
10. آیا کاکائو می تواند باعث بیدار ماندن شود؟
دقیقا مانند قهوه، کاکائو خام حاوی کافئین است که به عنوان یک محرک عمل می کند. کافئین می تواند بر خواب شخص تأثیر منفی بگذارد و ممکن است بر کلیه ها تأثیر بگذارد. کاکائو همچنین حاوی تئوبرومین، نوعی محرک دیگر است.
11. آیا کاکائو باعث چربی سوزی می شود؟
گفته می شود پودر کاکائو یا کاکائو باعث بهبود سوخت و ساز چربی و افزایش انرژی می شود و از این رو می توان از این مواد برای کاهش وزن سریع استفاده کرد. اگر مایل به استفاده از پودر کاکائو برای سوزاندن چربی هستید، حتماً یک مارک ارگانیک و با کیفیت مناسب را خریداری کنید که فاقد قند باشد.
12. چرا حیوانات قادر به خوردن کاکائو نیستند؟
سگ ها نیز قادر به سوخت و ساز تئوبرومین و کافئین نیستند. این مواد در بدن حیوان انباشته شده و می توانند سمی و حتی کشنده باشند.
نتیجه گیری
کاکائو یکی از مواد غذایی فوق العاده در زمین است که می تواند مانع از چاقی، بیماری قلبی و فشار خون بالا شود. با این وجود، روش معمول مصرف کاکائو از طریق شکلات، می تواند نسبت به کاکائو سالم، آسیب بیشتری برای بدن داشته باشد؛ زیرا هنوز حاوی کالری و قند تصفیه شده است. شکلات تلخ با کیفیت بالا (معمولاً 70 درصد یا بیشتر) بهترین گزینه برای شماست؛ زیرا بیشترین مقدار کاکائو و کمترین میزان مواد تصفیه شده را دارد.
منبع: healthtrends